Συμπεράσματα του 9ου Διεθνούς Συνεδρίου της INQUA για την Παλαιοσεισμολογία, την Ενεργό Τεκτονική και την Αρχαιοσεισμολογία

Η Οργανωτική Επιτροπή του Τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, με την ολοκλήρωση των εργασιών του 9ου Διεθνούς Συνεδρίου της INQUA (International Quaternary Association) 9για την Παλαιοσεισμολογία, την Ενεργό Τεκτονική και την Αρχαιοσεισμολογία (9th International INQUA Meeting on Paleoseismology, Active Tectonics and Archeoseismology – PATA Days 2018, www.patadays2018.org), το οποίο πραγματοποιήθηκε στη Χαλκιδική, από τις 25 έως τις 29 Ιουνίου 2018, συνοψίζει τα θέματα που κυριάρχησαν στις εργασίες του συνεδρίου και ανακοινώνει τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι συμμετέχοντες.

Στο συνέδριο συμμετείχαν 70 εξειδικευμένοι επιστήμονες από 15 χώρες (ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Ρωσία, Κορέα, Γερμάνια, Ιταλία, Βέλγιο, Χιλή, Ιταλία, Τουρκία, κ.α.) και 40 νέοι επιστήμονες και μεταπτυχιακοί φοιτητές για τους οποίους πραγματοποιήθηκαν ειδικά σεμινάρια και μαθήματα για τη μεταφορά της γνώσης και των εμπειριών των παλαιότερων καθηγητών και ερευνητών. Παρουσιάστηκαν προφορικά περισσότερες από 50 εργασίες και συζητήθηκαν περιληπτικά άλλες 40 περίπου παρουσιάσεις.

Το συνέδριο αποτέλεσε στην πραγματικότητα ένα «εργαστήριο» συζητήσεων και προβληματισμού γύρω από καίρια θέματα της σεισμικής δράσης των ρηγμάτων και της συμπεριφοράς των εδαφών, καθώς και της σημασίας τους για τα μεγάλα τεχνικά έργα (πυρηνικοί σταθμοί, φράγματα, γέφυρες κ.α.) στις πολεοδομικές επεκτάσεις και μέσα στον πολεοδομικό ιστό των σύγχρονων πόλεων.

Τα κυριότερα θέματα που απασχόλησαν τους συνέδρους είναι:

η συμπεριφορά των μεγαλουπόλεων, και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης σε μελλοντικούς σεισμούς
εάν στο Βόρειο Αιγαίο, και ειδικότερα στον Θερμαϊκό, μπορούν να τεκμηριωθούν γεωλογικά τσουνάμι, όπως το μεγάλο κύμα του 479 π.Χ., που αποτελεί το πρώτο καταγεγραμμένο ιστορικά τσουνάμι, από τον Ηρόδοτο
ο ρόλος του τσουνάμι Tohoku Fukushima 2011 της Ιαπωνίας και ο σχεδιασμός αντιμετώπισής του
η ανύψωση της Χαλκιδικής
η σεισμική επικινδυνότητα της Αττικής
οι κατολισθήσεις και τα φαινόμενα ρευστοποίησης εδαφών που διεγείρονται από σεισμούς
τα υποθαλάσσια ρήγματα του Αιγαίου
η εξαιρετικά πολύ μικρή πιθανότητα επαναδραστηριοποίησης του ρήγματος του Στρατωνίου
ακραίες περιπτώσεις πολύ ισχυρών σεισμών, όπως στη Χιλή, στην Αλάσκα, στην Καλιφόρνια, στην Κίνα και στην Ιαπωνία
η δράση των ρηγμάτων του Κορινθιακού κόλπου
το πλέον εντυπωσιακό φαινόμενο στην ιστορία των σεισμικών ρηγμάτων της δραστηριοποίησης πλέον των 200 χιλιόμετρων, στον πρόσφατο σεισμό (2016 M7,8) της Νέας Ζηλανδίας
η επικινδυνότητα της κοιλάδας του Ρήνου στη Γερμανία
Παρουσιάστηκαν, επίσης, νέες τεχνικές μελέτης των σεισμικά ενεργών ρηγμάτων.

Τα κυριότερα συμπεράσματα στα οποία κατέληξαν οι εργασίες του συνεδρίου είναι τα ακόλουθα:

Με αφορμή τους σεισμούς του 2017 στη Λέσβο και στην Κω, αναδεικνύονται τα δομικά προβλήματα των σύγχρονων ελληνικών πόλεων και δοκιμάζεται η σεισμική πολιτική της χώρας και η ετοιμότητά της. Για τον λόγο αυτό, και λαμβάνοντας διαρκώς υπόψη τη συνεχιζόμενη αστικοποίηση, τις τεχνολογικές εξελίξεις, τις επεκτάσεις των υποδομών και γενικά την αύξηση του βαθμού πολυπλοκότητας της κοινωνίας, κρίνεται απαραίτητη η συνεχής βελτίωση της επιχειρησιακής ετοιμότητας της χώρας.
Ο σεισμός και οι επιπτώσεις του, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο και πολυσύνθετο φαινόμενο.
Η αντισεισμική προστασία και θωράκιση της χώρας είναι ένα τεράστιο έργο υποδομής, ενώ η σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση της κοινωνίας πρέπει να αποτελεί μία από τις κύριες προτεραιότητες.
Υπογραμμίζεται η ανάγκη ριζικής αλλαγής της έρευνας και της μελέτης των συναφών φαινομένων, με στοχευμένη, διεπιστημονική και καλά χρηματοδοτούμενη έρευνα, που θα επιλύει αυστηρά καθορισμένα και συγκεκριμένα προβλήματα για τις ανάγκες της κοινωνίας. Προτείνεται να δοθεί νέα κατεύθυνση στην έρευνα με στόχο την ανάπτυξή της, ποσοτικά και ποιοτικά, με αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού και εξοπλισμού και με ιδιαίτερη έμφαση σε σχετικούς κλάδους, όπως η σεισμοτεκτονική, οι μικροζωνικές μελέτες και οι μελέτες γεωλογικής καταλληλόλητας.
Όλα αυτά πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στον πολεοδομικό σχεδιασμό, μαζί με τον καθορισμό των όρων δόμησης, καθώς και την προετοιμασία για την εκδήλωση ισχυρότερων σεισμών.