Στοπ στο ΣΔΟΕ για τις δεσμεύσεις περιουσιών

«Μπλόκο» στη δυνατότητα του ΣΔΟΕ να δεσμεύει περιουσιακά στοιχεία και τραπεζικούς λογαριασμούς όταν ερευνά σοβαρές οικονομικές παραβάσεις, υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής και λαθρεμπορίου βάζει η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίνοντας αντισυνταγματικές διατάξεις που αφορούν τις σχετικές αρμοδιότητές του.

Τα συνταγματικά προβλήματα εντοπίζονται στο ότι οι ρυθμίσεις για τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων παρουσιάζουν πολλά κενά, ασάφειες και αόριστες έννοιες, έτσι ώστε να μην μπορεί να θεωρηθούν ότι καλύπτουν τις προϋποθέσεις και εγγυήσεις του Συντάγματος για έναν τόσο σοβαρό περιορισμό περιουσιακών δικαιωμάτων.

Έτσι για να γίνεται στο μέλλον νόμιμα μία τέτοια κατάσχεση, πρέπει να προηγηθούν νομοθετικές διορθώσεις στα κενά που επισημαίνει το ΣτΕ.

Η Ολομέλεια, υπό τον πρόεδρο ΣτΕ Σ. Ρίζο, τονίζει ότι το μέτρο της δέσμευσης κάθε είδους περιουσιακών στοιχείων (που θέσπισε ο Ν. 3296/04) συνεπάγεται σοβαρή επέμβαση σε συνταγματικά προστατευόμενα αγαθά, καθώς ο ελεγχόμενος δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τίποτα από τα δεσμευθέντα (π.χ. χρήματα, κινητές αξίες φυλασσόμενες σε τράπεζες κ.λπ.), με αποτέλεσμα να περιορίζεται σοβαρά η οικονομική και επαγγελματική του ελευθερία.

Το ΣτΕ δέχεται ότι το μέτρο αποβλέπει κατ’ αρχήν στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, για να διατηρήσει τα περιουσιακά στοιχεία του ελεγχομένου, ώστε να μπορέσει στο μέλλον να ικανοποιήσει το Δημόσιο τυχόν αξιώσεις του, εφόσον επιβεβαιωθεί η πιθανολογούμενη παράβαση, αλλά και για να διασφαλιστούν τα αναγκαία στοιχεία για την έρευνα.

Όμως ο σκοπός αυτός δημοσίου συμφέροντος δεν αρκεί για να καταστήσει συνταγματικά ανεκτό το επίμαχο μέτρο, αφού δεν διαγράφονται με τρόπο σαφή και αντικειμενικό οι προϋποθέσεις της δέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων.

Αντίθετα, χρησιμοποιούνται αόριστες έννοιες που αφήνουν ευρύτατο περιθώριο διακριτικής ευχέρειας στα ελεγκτικά όργανα, αφού ο νομοθέτης δεν θέτει περιορισμό ούτε για την έκταση των περιουσιακών στοιχείων που επιτρέπεται να δεσμευτούν, ούτε για τη χρονική διάρκεια της δέσμευσης τους.
Επιπλέον -τονίζει το ΣτΕ- δεν ρυθμίζεται καθόλου n διαδικασία επιβολής και άρσης του μέτρου, ενώ δεν προβλέπονται διαδικαστικές εγγυήσεις ανάλογες προς τη σοβαρότητά του. Έτσι, όμως, παραβιάζονται συνταγματικές διατάξεις που προστατεύουν την οικονομική ελευθερία, την ιδιοκτησία, το κράτος δικαίου.

Μειοψηφία 6 μελών του ΣτΕ έκρινε (3316/14) συνταγματικές τις επίμαχες ρυθμίσεις, γιατί αποσκοπούν να διασφαλίσουν υπέρτερο δημόσιο συμφέρον (προστασία της δημόσιας περιουσίας), η υλοποίηση του οποίου θα κινδύνευε να ματαιωθεί.

Στη συγκεκριμένη υπόθεση κρίθηκε αντισυνταγματική η δέσμευση τραπεζικών λογαριασμών επιχειρηματία γεωργικών μηχανημάτων στη Θράκη, στο πλαίσιο ελέγχου για φοροδιαφυγή και λαθρεμπορία.

Η επίμαχη διάταξη κρίθηκε αντίθετη και στις διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που κατοχυρώνουν τα περιουσιακά δικαιώματα.

Πηγή: Έθνος