Πότε και πώς το Δημόσιο κατάσχει κινητά και ακίνητα οφειλετών

ΦΩΤΟ: INTIME NEWS/ΧΑΛΚΙΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ/ΑΡΧΕΙΟΥ

Η διαδικασία της αναγκαστικής είσπραξης οφειλών, που προβλέπει την επιβολή κατάσχεσης επί κινητών και ακινήτων του οφειλέτη, κατάσχεση στα χέρια τρίτου, έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού κινητών και ακινήτων, μπορεί να ανασταλεί μόνο σε περίπτωση υπαγωγής των οφειλών σε πρόγραμμα νομοθετικής ρύθμισης ή διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής οφειλής και τήρησης των όρων αυτών, καθώς και σε περίπτωση εκ του νόμου αναστολής ή κατόπιν απόφασης δικαστηρίου, με προσωρινή διαταγή ή δικαστική απόφαση.

Αυτό επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, σε νεότερο αναλυτικό οδηγό που εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων και με τον οποίο δίδονται διευκρινίσεις για φορολογικά και τελωνειακά θέματα, ειδικά δε γι’ αυτά που αφορούν την είσπραξη δημόσιων εσόδων, προκειμένου να ενημερωθούν οι φορολογούμενοι καθώς έρχεται Αρμαγεδδώνας άνω των 21 δισεκατομμυρίων ευρώ που πρέπει να καταβληθούν έως το τέλος του τρέχοντος έτους, για την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι οι ελεγκτικές αρχές έχουν ήδη βάλει στο φουλ τις μηχανές για την είσπραξη οφειλών του Δημοσίου, λαμβάνοντας καθημερινά όλα τα προβλεπόμενα από την ισχύουσα νομοθεσία αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, προκειμένου να ενισχύσουν τη ροή εσόδων, αφενός για να επιτευχθούν οι μνημονιακοί στόχοι και αφετέρου για να αποφευχθούν αποκλίσεις που θα ανοίξουν την «όρεξη» των δανειστών για νέα μέτρα, καθώς και την ενεργοποίηση του κόφτη δαπανών.

Ειδικότερα, με τον εν λόγω οδηγό της ΓΓΔΕ δίδονται οι κατωτέρω διευκρινίσεις:

Άρση ή μεταφορά

Άρση κατασχέσεων, εξάλειψη υποθηκών ή μεταφορά αυτών σε άλλα ακίνητα, στην περίπτωση που υφίσταται το σύνολο ή μέρος της οφειλής για το οποίο επιβλήθηκε η αναγκαστική κατάσχεση ή ενεγράφη υποθήκη επί ακινήτου, κατά περίπτωση.

Αιτήματα άρσης ή περιορισμού κατάσχεσης με πρόταση καταβολής συγκεκριμένου ποσού ή δέσμευσης άλλου περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη ή για άλλο λόγο, εξετάζονται μετά την υποβολή σχετικής αίτησης του οφειλέτη στον προϊστάμενο της ΔΟΥ ή του Ελεγκτικού Κέντρου ή της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης, που ανήκει η αρμοδιότητα επιδίωξης είσπραξης της οφειλής, ο οποίος είναι αρμόδιος για την εξέταση του αιτήματος άρσης της επιβληθείσας κατάσχεσης, στην περίπτωση που η οφειλή για την οποία αυτή επιβλήθηκε ανέρχεται στο ποσό των 50.000 ευρώ και οφείλεται μέρος ή το σύνολο αυτής.

Στην περίπτωση που υπερβαίνει το ανωτέρω ποσό, η αίτηση διαβιβάζεται με τον σχετικό φάκελο στη Διεύθυνση Εισπράξεων της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) του υπουργείου Οικονομικών για την αξιολόγηση των στοιχείων του φακέλου και την εισήγηση προς τον γενικό γραμματέα της ΓΓΔΕ για την έγκριση ή μη του σχετικού αιτήματος.

Στην ίδια ως άνω Διεύθυνση διαβιβάζεται η αίτηση του οφειλέτη περί εξάλειψης υποθήκης ή για τον περιορισμό αυτής ή αίτημα για την εγγραφή υποθήκης σε άλλο ακίνητο του οφειλέτη, μαζί με τον σχετικό φάκελο που υπέβαλε στον προϊστάμενο της ΔΟΥ ή του Ελεγκτικού Κέντρου ή της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης, στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει η επιδίωξη είσπραξης της οφειλής, στην περίπτωση που οφείλεται το σύνολο ή μέρος της οφειλής για την οποία ενεγράφη η υποθήκη επί ακινήτου, προκειμένου η ανωτέρω Διεύθυνση να αξιολογήσει τα στοιχεία του φακέλου και να εισηγηθεί στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ) για την έγκριση ή μη του σχετικού αιτήματος.

Η αίτηση συνοδεύεται με τα απαιτούμενα, κατά περίπτωση, στοιχεία, όπως: πιστοποιητικά βαρών και μη διεκδίκησης των υπό αποδέσμευση και των προτεινόμενων προς δέσμευση ακινήτων, τους προτεινόμενους όρους αποδέσμευσης των ακινήτων, αντικειμενική και εμπορική αξία των υπό αποδέσμευση και προσφερομένων προς δέσμευση ακινήτων, τίτλους κτήσης των προσφερόμενων ακινήτων, βεβαίωση ότι δεν είναι δασική έκταση, εφόσον πρόκειται περί αγροτεμαχίου ή ότι δεν είναι κατεδαφιστέο, εφόσον πρόκειται περί αυθαιρέτου κτίσματος, αναλυτικός πίνακας χρεών, πληροφορίες για τη φορολογική συμπεριφορά του αιτούντος, άλλα ληφθέντα αναγκαστικά και λοιπά μέτρα για την είσπραξη της οφειλής, γνώμη του αρμόδιου προϊσταμένου ΔΟΥ κ.λπ.

Καταθέσεις

Ποιο είναι το ελάχιστο ποσό για το οποίο δεν επιτρέπεται η επιβολή κατάσχεσης επί μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων, καθώς και επί τραπεζικών καταθέσεων οφειλετών του Δημοσίου;

Επί κατασχέσεων απαιτήσεων στα χέρια τρίτων, ορίζεται στο άρθρο 31 του ν.δ.356/1974 (Α’ 90), ως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με την περίπτωση 8α της υποπαραγράφου Δ.1 της παραγράφου Δ του Μέρους Β του άρθρου 2 του ν. 4336/2015 (Α’ 94), ότι δεν χωρεί κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσόν αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο των χιλίων (1.000) ευρώ, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό, επιτρέπεται η κατάσχεση επί του 1/2 του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ και μέχρι του ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, ενώ για ποσά άνω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ επιτρέπεται η κατάσχεση επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ.

Επίσης, στην παράγραφο 2 του άρθρου 31 του ΚΕΔΕ προσδιορίζεται το ακατάσχετο των καταθέσεων σε πιστωτικά ιδρύματα σε έναν και μοναδικό ατομικό ή κοινό λογαριασμό στα χίλια διακόσια πενήντα (1.250) ευρώ, μηνιαίως, για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα. Στην περίπτωση που ο μισθός ή η σύνταξη κατατίθεται σε τραπεζικό λογαριασμό, απαιτείται η γνωστοποίησή του με την υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης (σχετ. ΠΟΛ.1222/6.10.2015 και ΠΟΛ.1182/25.7.2014).

Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι δεν θεσπίζεται αυτοδίκαιη προστασία μισθού, σύνταξης ή περιοδικά καταβαλλόμενου ασφαλιστικού βοηθήματος που κατατίθεται σε πιστωτικό ίδρυμα, αλλά προστατεύονται, ως ακατάσχετες, μόνο οι καταθέσεις του ενός και μοναδικού στο χρηματοπιστωτικό σύστημα δηλωθέντος ως ακατάσχετου λογαριασμού και μέχρι του ύψους των 1.250 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως προέλευσης αυτών.

Περιορισμός ποσού

Είναι δυνατόν να περιοριστεί κατά ποσόν ή ποσοστό η κατάσχεση που επιβλήθηκε στα χέρια τρίτου;

Ναι, υπό προϋποθέσεις. Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 30 του ΚΕΔΕ, σε συνδυασμό με την περίπτωση 65 της αριθμ. Δ6Α 1036682 ΕΞ 2014/25.2.2014 (Β’’ 478) απόφασης του γενικού γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει, περί μεταβίβασης αρμοδιοτήτων σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης, παρέχεται η ευχέρεια στον προϊστάμενο της ΔΟΥ ή του Ελεγκτικού Κέντρου ή της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης, στον οποίο ανήκει η αρμοδιότητα επιδίωξης είσπραξης της οφειλής, έπειτα από υποβολή σχετικής αίτησης του οφειλέτη, να περιορίσει με αιτιολογημένη απόφασή του το ποσό ή ποσοστό της κατάσχεσης που του επιβλήθηκε, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στην ΠΟΛ.1092/3.4.2014 (ΑΔΑ: ΒΙΗΥΗ-ΠΧ3) εγκύκλιο του γενικού γραμματέα της ΓΓΔΕ.

Υπαγωγή σε δικαστική διαδικασία

Φυσικά πρόσωπα με οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση που πρόκειται να καταθέσουν αίτηση στο Ειρηνοδικείο για υπαγωγή στη δικαστική διαδικασία του ν. 3869/2010 («Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων»):

Τα φυσικά πρόσωπα αιτούνται και παραλαμβάνουν από την αρμόδια ΔΟΥ αναλυτική κατάσταση των βεβαιωμένων οφειλών τους στη Φορολογική Διοίκηση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4α του άρθρου 2 του ν.3869/2010 (Α’ 130), στην οποία αναγράφεται το σύνολο των βεβαιωμένων οφειλών για τις οποίες ευθύνονται, είτε είναι ατομικές είτε από συνυπευθυνότητα. Στην κατάσταση οφειλών συμπεριλαμβάνονται και τυχόν οφειλές που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του ν. 3869/2010. Η λήψη της εν λόγω κατάστασης δεν μπορεί να γίνει ηλεκτρονικά, από την «προσωποποιημένη πληροφόρηση» του TAXISnet, στην ιστοσελίδα: www.gsis.gr. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση που στο σχέδιο ρύθμισης της αίτησης του ν.3869/2010 συμπεριληφθούν οφειλές βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής που βρίσκεται σε ισχύ, από την ολοκλήρωση κατάθεσης της αίτησης στο Ειρηνοδικείο επέρχεται αυτοδικαίως η απώλεια της ρύθμισης ή διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής.

Ποινικές διώξεις

Υποβάλλεται αίτηση ποινικής δίωξης για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο;

Ναι, υποβάλλεται υποχρεωτικά από τον προϊστάμενο ΔΟΥ ή του Ελεγκτικού Κέντρου που έχει την αρμοδιότητα για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής προς τον εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας του, εφόσον δεν καταβάλλονται τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων μηνών και υπερβαίνουν το συνολικό ποσό των εκατό χιλιάδων ευρώ (100.000), προερχομένων από κάθε αιτία στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους τόκοι, προσαυξήσεις και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών.

Πτωχοί οφειλέτες

Οι πτωχοί οφειλέτες του Δημοσίου έχουν τη δυνατότητα ρύθμισης των χρεών τους ως εξής:

α) για πτωχευτικά χρέη, δηλαδή χρέη που γεννήθηκαν ή ανάγονται πριν από την κήρυξη της πτώχευσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 62Α του ΚΕΔΕ, μέσω της Γνωμοδοτικής Επιτροπής του άρθρου 9 του ν. 2386/1996 (Α’ 43), αν το συνολικό βασικό χρέος δεν υπερβαίνει το ποσό των 600.000 ευρώ ή μέσω του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (ΝΣΚ), αν το συνολικό βασικό χρέος υπερβαίνει το ανωτέρω ποσό,

β) για όλα τα χρέη (πτωχευτικά και μεταπτωχευτικά), σύμφωνα με τις γενικής ισχύος νομοθετικές ρυθμίσεις τμηματικής καταβολής για βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο.

Πηγή: Ναυτεμπορική