Ποιος φταίει για τη φτωχοποίηση των Ελλήνων;

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Αποκαρδιωτικά είναι τα στοιχεία για τα επίπεδα φτώχειας των Ελλήνων στα χρόνια της κρίσης και μετά την επιβολή των απανωτών μνημονίων. Κι αυτό δεν φαίνεται να έχει σταματημό καθώς είναι ακόμη χιλιάδες τα νοικοκυριά που βρίσκονται στο κατώφλι της φτώχειας και αγωνίζονται να μην το διαβούν.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, το ποσοστό των ατόμων που ζουν σε νοικοκυριά το διαθέσιμο εισόδημα των οποίων είναι χαμηλότερο από το κατώφλι της φτώχειας αυξήθηκε το 2015 κατά 8%, όταν το 2014 είχε μειωθεί κατά 7,1%. Ομοίως το χάσμα φτώχειας αυξήθηκε κατά 11,1% το 2015, όταν είχε μειωθεί 9,7% το 2014, ενώ η σοβαρότητα του κινδύνου φτώχειας, η οποία το 2014 είχε σημειώσει μείωση 11,9% το 2015 κατέγραψε αύξηση 14,2%. Σύμφωνα με άλλα στοιχεία, αυτή τη φορά από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, το ποσοστό του πληθυσμού της Ελλάδας που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, δηλαδή έχει ετήσιο εισόδημα έως 4.608 ευρώ, ανέρχεται στο 36%. Εάν μάλιστα δεν υπήρχαν τα επιδόματα και οι λοιπές κοινωνικές ενισχύσεις το ποσοστό αυτό θα έφτανε το 52,2% του πληθυσμού.

Το κατώφλι της φτώχειας διαμορφώνεται στα 8.879 ευρώ για άγαμο και σε 17.270 ευρώ για τετραμελή οικογένεια. Με βάση αυτά τα δεδομένα, το 22,1% του πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας, δηλαδή 888.452 νοικοκυριά με 2,3 εκατομμύρια μέλη συνολικά.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις που οδήγησαν στην κάθετη αύξηση του κινδύνου της φτώχειας το 2015 αφορούσαν στην αναστολή χορήγησης του κοινωνικού μερίσματος που χορηγήθηκε εκτάκτως το 2014, στην αύξηση των εισφορών για υγειονομική περίθαλψη των συνταξιούχων και στην κατάργηση της ιδιαίτερης φορολογικής μεταχείρισης των αγροτών. Με απλά λογία αυτές οι «σχετικά ανώδυνες» παρεμβάσεις ήταν αρκετές για να αυξήσουν τον κίνδυνο της φτώχειας κατά 14,2% το 2015.

Ποιος φταίει όμως για όλα αυτά; Ποιος φταίει που όλο και περισσότεροι Έλληνες χρόνο με το χρόνο περνούν το κατώφλι της φτώχειας και αγωνίζονται πια να επιβιώσουν; Και μάλιστα, το ιδιαίτερα ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι το ποσοστό των Ελλήνων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας θα ξεπερνούσε το μισό του πληθυσμού, καθώς θα έφτανε στο 52,2%, αν δεν υπήρχαν τα επιδόματα και οι λοιπές κοινωνικές ενισχύσεις.

Αποστομωτικό, ιδίως για τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, είναι ότι τα στοιχεία αυτά προέκυψαν από μελέτη της ίδιας της ΤτΕ. Γιατί, τόσο καιρό ο Γ.Στουρνάρας προσπαθεί να μας πείσει ότι γι αυτή τη κατάσταση δεν φταίνε ούτε οι τράπεζες, ούτε τα μνημόνια; Αλλά ποιοι φταίνε; Μόνο οι φόροι; Μόνο οι μειώσεις του εισοδήματος; Φυσικά και φταίνε όλα αυτά;. Αλλά όλα αυτά είναι μέτρα που επιβλήθηκαν λόγω των μνημονίων και λόγω της ανάγκης για την διάσωση των τραπεζών, που ο Γ.Στουρνάρας δείχνει να έχει κάνει στόχο ζωής, και μάλιστα με κάθε κόστος. Αλλά το κόστος αυτό το πληρώνουν οι Έλληνες πολίτες, καθώς τουλάχιστον το 75% από αυτούς είναι δανειολήπτες. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων είναι χρεωμένοι στις τράπεζες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Ενώ παράλληλα, όλοι οι Έλληνες έχουν πληρώσει τις αλλεπάλληλες ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών.

Αλλά η οικονομική κατάσταση όλων των Ελλήνων θα ήταν εντελώς διαφορετική, ακόμα και με την αύξηση της φορολογίας, ακόμα και με τις μειώσεις των εισοδημάτων, αν δεν είχαν να πληρώνουν τις τράπεζες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχουν τόσες χιλιάδες κόκκινα δάνεια. Και είναι λογικό να υπάρχουν, και να αυξηθούν επίσης, όταν οι δανειολήπτες αδυνατούν να πληρώσουν τις δόσεις των δανείων τους. Και με τα νέα φορολογικά μέτρα που αναμένεται να επιβληθούν μετά την – κατά τα άλλα – επιτυχή διαπραγμάτευση, μιας και κυβέρνηση και δανειστές φαίνεται να τα βρίσκουν στη φορολογία και στο ασφαλιστικό, η δυνατότητα των ελληνικών νοικοκυριών να πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, τις τράπεζες, τους λογαριασμούς, αλλά και την αυξημένη φορολογία που – κατά γενική ομολογία – βρίσκεται ήδη προ των πυλών.

Κι αυτό γιατί, τα νέα δημοσιονομικά μέτρα θα έχουν απόδοση 3% του ΑΕΠ σε βάθος τριετίας, ενώ μέσω αυτών θα αυξηθεί το φορολογικό βάρος για όσους έχουν ετήσιο εισόδημα 18.000 ευρώ και άνω. Παράλληλα αναμένεται ότι θα αυξηθούν οι έμμεσοι φόροι και ειδικά το κόστος ενέργειας, πως θα επιβαρυνθούν πρόσθετα τα νοικοκυριά με φόρους περιουσίας και ότι θα μειωθούν οι επικουρικές συντάξεις, τα εφάπαξ και τα μερίσματα του Δημοσίου, αλλά και οι συντάξιμες αποδοχές των νέων συνταξιούχων. Οπότε, αβίαστα προκύπτει πως τα νοικοκυριά που θα περιέλθουν σε συνθήκες φτώχειας θα αυξηθούν δραματικά τόσο το 2016 όσο και το 2017, που αναμένεται να «ωριμάσουν» πολλά από τα φετινά μέτρα.