Πετάξαμε στα σκουπίδια 240 τόνους φάρμακα

Απίστευτη ποσότητα άχρηστων ή ληγμένων φαρμάκων, βάρους 240 τόνων, συγκεντρώθηκαν τα τελευταία δυόμισι χρόνια από ελληνικά νοικοκυριά.

 

Πρόκειται για οικιακά φαρμακευτικά σκευάσματα και υπολείμματα φαρμάκων οικιακής χρήσης, τα οποία συλλέχθηκαν, από τον Μάρτιο του 2012, στα ειδικά πράσινα κουτιά που υπάρχουν στα φαρμακεία όλης της χώρας.

 

Το πρόγραμμα συλλογής και καταστροφής τους υλοποιείται από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο (ΠΦΣ) και το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ).

 

Η ποσότητα-μαμούθ δείχνει την υπερφαρμακία που μας χαρακτηρίζει ως λαό, η οποία δημιουργεί -εκτός των άλλων- έναν σοβαρό κίνδυνο: να μην είναι εφικτή στο κοντινό μέλλον η αντιμετώπιση σοβαρών παθογόνων μικροοργανισμών.

Τα μικρόβια μαθαίνουν να αντέχουν στο περιβάλλον φαρμάκων, όπως τα αντιβιοτικά, τα οποία χορηγούνται άσκοπα ή με λανθασμένο τρόπο. Η δυσκολία αντιμετώπισής τους προκαλεί ετησίως 5.000 σοβαρές ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και τουλάχιστον 1.000 θανάτους.

 

Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσαν χθες η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας Χριστίνα Παπανικολάου, η πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ Τζένη Κουρέα-Κρεμαστινού, και οι καθηγητές Λοιμωξιολογίας Ελένη Γιαμαρέλλου και Γιώργος Δαΐκος.

 

Σύμφωνα με τον κ. Δαΐκο, το 25% των κολοβακτηριδίων που προκαλούν ουρολοιμώξεις είναι ανθεκτικά σχεδόν σε όλες τις κεφαλοσπορίνες και τα πενικιλινούχα αντιβιοτικά, ενώ το 10% είναι ανθεκτικά ακόμη και σε πιο προωθημένα αντιβιοτικά, όπως οι κινολόνες.

 

Ανθεκτικά μικρόβια

Οι πνευμονιόκοκκοι, που αποτελούν το βασικότερο αίτιο σοβαρών λοιμώξεων του αναπνευστικού, είναι ανθεκτικοί κατά 40% στην πενικιλίνη, ενώ οι μισοί από τους εν λόγω παθογόνους μικροοργανισμούς δεν αντιμετωπίζονται από δύο ομάδες αντιβιοτικών. Είναι, δηλαδή, πολυανθεκτικά στελέχη.

 

Στα νοσοκομεία, πολυανθεκτικά είδη μικροβίων είναι η κλεμπσιέλα, το ασινετοβακτηρίδιο και η ψευδομονάδα. Το 30% των νοσοκομειακών στελεχών της κλεμπσιέλας το 80% των ασινετοβακτηριδίων είναι ανθεκτικά ακόμη και στα πλέον προωθημένα αντιβιοτικά (καρβαπενέμες). Τα ποσοστά είναι πολύ χειρότερα στις μονάδες εντατικής θεραπείας.

 

Οι επιστήμονες τόνισαν ότι η Ελλάδα παραμένει πρώτη σε κατανάλωση αντιβιοτικών στην Κοινότητα (εκτός νοσοκομείων), παρά τη σταθερή μείωση που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια.

 

Από το 2008 έως το 2013, η μείωση στην κατανάλωση αντιβιοτικών στη χώρα μας έχει φτάσει συνολικά στο 24,9%. Στα νοσοκομεία, η μείωση είναι της τάξης του 40% και στην Κοινότητα στο 24%.

 

Στα νοσοκομεία, η Ελλάδα έχει εικόνα προηγμένης ευρωπαϊκής χώρας, καθώς βρίσκεται στην έβδομη θέση (στοιχεία 2012) σε κατανάλωση αντιβιοτικών, πίσω από τη Φινλανδία, την Ιταλία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, τη Γαλλία και την Εσθονία.

 

Εχουμε, ωστόσο, πολύ δρόμο να διανύσουμε, όπως τουλάχιστον δείχνει δημοσκόπηση που έγινε στις αρχές του μήνα. Ενας στους δύο ενηλίκους που μετείχαν, απάντησε ότι έχει πάρει αντιβιοτικό τον τελευταίο χρόνο, ποσοστό που παραμένει σταθερό τα τελευταία χρόνια.

 

Ενας στους τέσσερις το παίρνει χωρίς συνταγή (24,2%), είτε αγοράζοντάς το (15,6%) είτε έχοντάς το στο σπίτι από πριν (8,6%). Από αυτούς ένα πολύ μικρό ποσοστό προσκομίζει συνταγή εκ των υστέρων (6% το 2014). Το 36% των ερωτηθέντων έχει στο σπίτι ανά πάσα στιγμή αντιβιοτικό για ώρα ανάγκης.

 

Οι ειδικοί χαρακτηρίζουν ενθαρρυντικό πως όλο και περισσότεροι πολίτες δείχνουν να αντιλαμβάνονται το πόσο κρίσιμη είναι η συνετή λήψη αντιβιοτικών. Το 45% των συμμετεχόντων στην έρευνα απάντησαν ότι δεν θα πάρουν αντιβιοτικά στο επόμενο κρυολόγημα ή γρίπη, καθώς τα αντιβιοτικά αντιμετωπίζουν μικρόβια και όχι ιούς.

 

Θετικό είναι, επίσης, το στοιχείο ότι το 92% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι δεν πήραν αντιβιοτικό για το συνάχι. Σημαντική μείωση υπάρχει και στη συνταγογράφηση των συγκεκριμένων φαρμάκων από τους γιατρούς.

 

Συστάσεις γιατρών

Ιαση χωρίς αντιβιοτικά για λοιμώξεις από ιούς

 

«Οχι αντιβιοτικά για τη θεραπεία των ιογενών λοιμώξεων», λένε οι ειδικοί.

 

Αμυγδαλίτιδες, φαρυγγίτιδες, βρογχίτιδες, ιγμορίτιδες, ωτίτιδες και διάρροιες οφείλονται σε ποσοστό πάνω από 85% σε ιούς και θεραπεύονται από μόνες τους, σε τρεις ή περισσότερες μέρες. Βήχας, πονόλαιμος και συνάχι δείχνουν ίωση που θα περάσει. Δεν πρέπει να λαμβάνονται αντιβιοτικά για λοιμώξεις από ιούς. Είναι λανθασμένη η αντίληψη ότι με τα αντιβιοτικά θα απαλλαγούμε νωρίτερα από τα συμπτώματα της ίωσης ή ότι θα γίνουμε πιο γρήγορα καλά, επειδή έτσι μας είπαν.

 

Το αντιβιοτικό πρέπει να χορηγείται μόνο με ιατρική συνταγή. Δεν επιμένουμε στον γιατρό ή στον φαρμακοποιοί να μας το χορηγήσει. Μόνο ο γιατρός είναι αρμόδιος να καθορίσει το είδος του αντιβιοτικού, τη δόση και τον τρόπο χορήγησης, καθώς και τη διάρκεια της θεραπείας.

 

Ο ασθενής που αποκτά ανθεκτικά μικρόβια τα διασπείρει στους συγγενείς του και στους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Αν σταματήσουμε την άσκοπη κατανάλωση αντιβιοτικών, τα μικρόβια θα γίνουν προοδευτικά ευαίσθητα και τα φάρμακα θα είναι χρήσιμα ξανά.

 

Ένας στους τέσσερις δεν έχει συνταγή

Η ποσότητα των άχρηστων φαρμάκων, που συγκεντρώθηκε μέσω του προγράμματος συλλογής και καταστροφής του ΕΟΦ, είναι ενδεικτική της πραγματικότητας που υπάρχει στη χώρα μας, αναφέρει η πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ, καθηγήτρια Τζένη Κουρέα – Κρεμαστινού.

 

Η φετινή χρονιά -σημειώνει- είναι αφιερωμένη στην προσπάθεια καταπολέμησης της χρήσης αντιβιοτικών από τους ίδιους του ασθενείς (self – medication), χωρίς τη γνώμη του ιατρού, είτε γιατί τους έχουν περισσέψει από προηγούμενη χρήση είτε γιατί μόνοι τους αγοράζουν αντιβιοτικά από το φαρμακείο της περιοχής τους χωρίς ιατρική συνταγή.

 

Σχετική έρευνα έχει δείξει ότι ένας στους τέσσερις Ελληνες που λαμβάνουν αντιβιοτικό δεν έχει συνταγή ή το έχει στο σπίτι από προηγούμενη χρήση. Οι εθνικές αρχές της Ευρώπης καταβάλλουν μία οργανωμένη προσπάθεια, με σύνθημα «συνταγογραφία των αντιβιοτικών μόνον όταν πραγματικά χρειάζονται, με σωστή επιλογή, δοσολογία και διάρκεια θεραπείας».

 

Από την προσπάθεια αυτή δεν εξαιρούνται οι γιατροί. Το ΚΕΕΛΠΝΟ έχει οργανώσει 13 μετεκπαιδευτικά σεμινάρια με αντικείμενο «Ορθολογική χρήση των Αντιβιοτικών στην Ιατρική Πράξη», για περισσότερους από 2.500 γενικούς γιατρούς και γιατρούς που ασκούν πρωτοβάθμια περίθαλψη σε όλη τη χώρα. Ανάλογο πρόγραμμα ετοιμάζεται για τους νοσοκομειακούς γιατρούς και θα ξεκινήσει το 2015.

 

Πηγή: Έθνος