Π. Σκουρολιάκος: Από το Δικταίο Άντρο στις Βρυξέλλες

Την Ευρώπη, που ήταν αδελφή του ιδρυτή της Θήβας Κάδμου, τη συνάντησε ο Ζεύς στους αγρούς. Γνωστός για το ενθουσιώδες ταμπεραμέντο του στην κατάκτηση των ωραίων γυναικών, μεταμορφώθηκε σε ταύρο που την απήγαγε, οδηγώντας την στην Κρήτη. Εκεί, στο Δικταίο Άντρο, την έκανε δική του, χαρίζοντάς της τρεις γιους.
Το όνομα της Ευρώπης πήρε η περιοχή που θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε ως φυσική συνέχεια της Ασίας. Ως ένα ασιατικό ακρωτήρι με διπλό προσανατολισμό. Πίσω έναν αχανή ηπειρωτικό χώρο και εμπρός η κατάληξη του στη Μεσόγειο. Απέναντι, άλλες περιοχές, που ανοίγονται σε μεγάλες θάλασσες και ωκεανούς.
Εδώ, σε αυτόν τον χώρο, γεννήθηκε για πρώτη φορά ο πολιτισμός, με μεγάλες αντιθέσεις ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, ανάμεσα στη θερμή Μεσόγειο και τις ψυχρές θάλασσες του Βορρά. Οι αντιθέσεις αυτές οφείλονται τόσο σε γεωγραφικά όσο και σε ιστορικά αίτια. Ο πρώτος πολιτισμός που άνθισε εδώ ήταν ο ελληνικός. Και με την κατάρρευση του αρχαίου ελληνικού κόσμου, η σκυτάλη παραδόθηκε στους Ρωμαίους για να επιστρέψει πάλι στα ελληνικά γράμματα με το Βυζάντιο. Με την πτώση του Βυζαντίου, το ελληνικό πνεύμα δραπετεύει στη Δύση και τη Μέση Ανατολή και οι υπόδουλοι Έλληνες περνούν σε μια μεγάλη περίοδο σκότους και συμφορών. Υποτελείς στην Οθωμανική αυτοκρατορία, στερούνται ακόμα και τα στοιχειώδη πολιτιστικά αγαθά. Εντελώς αποκομμένοι από τη Δύση, δεν μετέχουν, δεν πληροφορούνται την εξέλιξη των γραμμάτων και των τεχνών, τις βάσεις των οποίων οι ίδιοι μεταλαμπάδευσαν στους λαούς της ευρωπαϊκής Δύσης.
Η Ευρώπη, μετά τον 12ο αιώνα και περισσότερο μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, αποκτά σφρίγος, νεανικότητα και ορμή στα γράμματα αλλά και σε όλους τους άλλους τομείς. Δημιουργούνται πόλεις όπου διακινούνται ιδέες, αναπτύσσονται οι τέχνες, οργανώνονται σχολεία, φροντιστήρια, χώροι μάθησης, έρευνας και δημιουργίας. Οι υπόδουλοι Έλληνες μένουν πίσω από όλα αυτά. Αποκούμπι τα κολλυβογράμματα και τα ψαλτήρια των ιερέων που χρησιμεύουν ως αναγνωστικά.
Ο ευρωπαϊκός πολιτισμός ευεργετείται από τα ανερχόμενα σύγχρονα κράτη της ηπείρου. Εντός τους αναπτύσσονται κραταιοί πολιτισμοί, όπως ο Χρυσός Αιώνας της Ισπανίας (1492 – 1660) ή ο Μέγας Αιών της Γαλλίας (17ος αι.), ενώ το εμπόριο και οι επικοινωνίες βοηθούν στην ανάπτυξη του πολιτισμού αναδεικνύοντας πόλεις όπως η Μασσαλία σε πόλεις, πρότυπα.
Το διανοητικό κίνημα της Αναγέννησης δεν φτάνει έως τον Μοριά, τη Ρούμελη και τις άλλες περιοχές του υπόδουλου έθνους. Η εξέλιξη της μουσικής, του θεάτρου, της ζωγραφικής δεν περνά ούτε ως απλή πληροφορία.
Το βλέμμα και οι ελπίδες των υπόδουλων Ελλήνων είναι στραμμένα προς την Δύση, αλλά και προς Βορρά, στη ρωσική επικράτεια. Στον ευρωπαϊκό χώρο, θαυμάζουν εκείνους τους οποίους οι ίδιοι φώτισαν με το πνεύμα τους. Ολίγοι εκλεκτοί γόνοι της ανώτερης τάξης των ραγιάδων της Πόλης, οι Φαναριώτες, έχουν την τύχη να σπουδάσουν στην Ευρώπη και να έρθουν σε επαφή με την πολιτισμική εξέλιξη διά μέσου των αιώνων. Κάποιοι από αυτούς ήρθαν σε επαφή και με τη ρωσική διανόηση. Και όλοι μαζί πίεζαν με τη συμπαράταξη των φιλελλήνων, για την βοήθεια που είχαν ανάγκη ώστε να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό. Η βοήθεια από τους Ρώσους δεν έρχεται ποτέ. Με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου όμως, στην οποία μετέχουν ευρωπαϊκές δυνάμεις, άνοιξε ο δρόμος. Η Επανάσταση του 1821, η ελευθερία της πατρίδας, ήταν γεγονός. Σταθερά προσανατολισμένοι στην Ευρώπη οι χριστιανοί πολίτες του νέου ελληνικού κράτους περίμεναν τα πάντα από αυτήν. Δάνεια, γνώση, εμπορικές σχέσεις, συμμαχίες.
Η Ευρώπη, τα κράτη δηλαδή που σχηματίστηκαν στον χάρτη της, δεν αντιμετώπισαν πάντα με τον καλύτερο τρόπο τον λαό και τη χώρα μας. Η όποια βοήθεια δινόταν πάντα με αντάλλαγμα. Το αντάλλαγμα αυτό ήταν το δικαίωμα που διατηρούσαν να παρεμβαίνουν στο εσωτερικό της χώρας μας. Με το αγγλόφιλο, γαλλόφιλο ή ρωσόφιλο κόμμα κατά τον 19ο αιώνα, με την επιτήρηση του βρετανικού παράγοντα έως τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και την παράδοσή μας στις ΗΠΑ μετά από αυτόν. Τέλος, με την αντιμετώπιση που μας επεφύλαξαν ως «εταίροι και δανειστές» κατά την πρόσφατη οικονομική κρίση. Γιατί η Ελλάς συνδέθηκε με την ΕΟΚ και έγινε μέλος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (1979-1981), των οποίων μετεξέλιξη αποτελεί η σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι Έλληνες επιμένουν να προσανατολίζονται σταθερά προς την Ευρώπη. Έχουν αποφασίσει για την ανάγκη συμμαχιών σε μια περιοχή που συνδέεται με την ιστορία και τον πολιτισμό τους, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Επιμένουν ευρωπαϊκά, αλλά πασχίζουν για μια καλύτερη, δημοκρατικότερη και κοινωνικότερη Ευρώπη.
Από το Δικταίο Άντρο έως τις Βρυξέλλες, ήταν μακρύς ο δρόμος ώσπου να φτάσουμε στις πρόσφατες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι ευρωπαϊκοί λαοί, αντέδρασαν… «πολυποίκιλα». Ψαλίδισαν το δίδυμο Συντηρητική Δεξιά – Σοσιαλδημοκράτες, σε μια σειρά από χώρες αντιστάθηκαν στο κύμα του ευρωσκεπτικισμού και στη χώρα μας διάλεξαν στην ευρωπαϊκή κάλπη να «ψηλώσουν» τη Ν.Δ. και να «κοντύνουν» τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ας βγάλουμε συμπεράσματα λοιπόν και για τα ευρωπαϊκά, αλλά και για τα του οίκου μας, με τον νου στις κάλπες των εθνικών εκλογών που στήνονται ήδη.
Προχωράμε όπως πάντα, με ψηλά το κεφάλι.