Νέος Χατζιδάκις, «πειραγμένη» Μελίνα

Η έκδοση «Πειράζοντας τη Μελίνα» (Μίνως-ΕΜΙ) που έχει πάρει τον δρόμο της και στο εξωτερικό, περιλαμβάνει φυσικά τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι αλλά και των: Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρου Ξαρχάκου, Βαγγέλη Παπαθανασίου, Βασίλη Τσιτσάνη, Τζο Ντασέν, Λεό Φερέ. Τραγούδια που αγαπήσαμε μέσα από ιστορικές ταινίες και παραστάσεις, με την ανυπότακτη χάρη και ορμή της Μελίνας Μερκούρη.

Και είναι αλήθεια ότι η ανεξάρτητη φύση της ταιριάζει με την κινητήρια δύναμη του τραγουδιού της ελεκτρόνικα, κάτι που όπως φάνηκε, παρακίνησε 14 αριστοτέχνες της ελληνικής σκηνής να την «πειράξουν» με φαντασία. Από την Ολγα Κουκλάκη, η οποία έβαλε τη φωνή της να κυλά χαλαρά πάνω στη διακριτική βάση που διάλεξε για το «Paname» του Φερέ, ώς την απόκοσμη ενορχήστρωση του Cayetano στο «Χάρτινο το φεγγαράκι», το ρεμίξ του Κ. Βήτα στο «Αγάπη που ’γινες δίκοπο μαχαίρι», την ενδιαφέρουσα εκδοχή του Ντέιβιντ πάνω στο «Love Love Love», των Μikro στο «Να με θυμάσαι» κ.ά.

Η επιλογή των remix και των διασκευών δεν ήταν πάντα επιτυχημένη κίνηση στη δισκογραφία. Συχνά είχε να κάνει με την έλλειψη νέου υλικού και άλλες φορές με μια εκβιαστική τακτική να ακολουθήσει ο καλλιτέχνης το ρεύμα της εποχής. Εδώ πάντως έχουμε να κάνουμε με πραγματικά ενδιαφέρουσες προτάσεις ταλαντούχων καλλιτεχνών που δείχνουν πως ακόμη και από μια ατάκα μπορείς να εμπνευστείς. Οπως οι δηλώσεις της Μελίνας: «Η Ελλάδα πρέπει να πρωταγωνιστεί για τον πολιτισμό. Η Ελλάδα αυτό είναι, η κληρονομιά της, η περιουσία της. Αν το χάσουμε αυτό, δεν είμαστε εμείς». Λίγα λόγια που έγιναν μουσική. Το απέδειξε ο Μonsieur Minimal και άλλο τόσο υπέροχα οι «Φανταστικοί ήχοι», στο «Μελίνα» και το «The calling» αντίστοιχα.

Ενα καλό δισκογραφικό παράδειγμα σύνδεσης του παλιού υλικού με το καινούργιο.

Ανέκδοτη σουίτα

Ο Μάνος Χατζιδάκις θα συναντιόταν με τη Μελίνα Μερκούρη στο στούντιο σύντομα για τα «Παράλογα», ωστόσο η κινηματογραφική σχέση μεταξύ τους είχε τελειώσει προ πολλού. Το 1975 είναι η χρονιά που ο κορυφαίος συνθέτης δέχτηκε να συνθέσει τη μουσική μιας παράξενης ταινίας: «Faccia di spia». Παράξενης γιατί στην πλοκή της ο Τζουζέπε Φεράρα επιχειρούσε μια καταγγελία των μεθόδων και των εγκλημάτων της CIA με μια ηδονοβλεπτική καταγραφή των βασανιστηρίων.

Το «Faccia di spia» του Τζουζέπε Φεράρα στο οποίο πρωταγωνιστούσε, μεταξύ άλλων, η γνωστή μας από την «Ιστορία έρωτα και αναρχία» Μαριάντζελα Μελάτο, στην ουσία ήταν ένα θρίλερ που άγγιζε τα όρια του splatter. Στο έντονο κλίμα της εποχής ο Ιταλός σκηνοθέτης ακολουθώντας τον απόλυτο ρεαλισμό συνδύασε τα πλάνα μυθοπλασίας με επίκαιρο υλικό, όπως οι μορφές του Σαλβαντόρ Αλιέντε, του Τσε Γκεβάρα, των αδίστακτων βασανιστών, μαζί και του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Τελειώνει μάλιστα με μια απρόβλεπτα προφητική σκηνή, δείχνοντας τους δίδυμους πύργους να ματώνουν.

«Ο Μάνος είχε αντιμετωπίσει την ταινία ως αφορμή για να εργαστεί μουσικά πάνω στη βία της εξουσίας και την επανάσταση», είχε πει σε συνέντευξή του στην «Κ» τον περασμένο Σεπτέμβριο ο γιος του κορυφαίου συνθέτη, Γιώργος Χατζιδάκις, μιλώντας για την πρωτότυπη ηχογράφηση της σουίτας.

Ακούγονται συνθέσεις που υπακούουν στα διδάγματα της κινηματογραφικής μουσικής, άλλες που υπακούουν σε ρυθμούς όπως του μαρς, αλλά όποιος κι αν είναι ο ενορχηστρωτικός τους μανδύας η ταυτότητα του Μάνου Χατζιδάκι ξεχειλίζει. Εχει συνθέσεις που εξαρτώνται από την εικόνα αλλά και άλλες που οι μελωδίες τους είναι τόσο αυτάρκεις ώστε μπορούν να ακούγονται κι έξω από μια σκοτεινή αίθουσα.

Πάντως, η ποίηση του επαναστάσεων, όπως και η φιγούρα του Τσε, γοήτευε τον Μάνο Χατζιδάκι από την περίοδο που ζούσε στην Αμερική. Ηδη το 1969 είχε γράψει ένα ποίημα για τους νέους που επαναστατούν:
«Οι Γάλλοι νέοι / Που επαναστατούν / Στους δρόμους / Στα δημόσια πάρκα / Και στις ιστορικές πλατείες / Δεν κάμουν Ιστορία. /Τραγουδούν / Καθώς παλειά οι Προχριστιανοί / Την γέννηση ενός κόσμου που θα ’ρθεί / Για να ξεπλύνει τούτη τη γη / Από χιλιάδων χρόνων / Σκόνη / Μίσος / Και Μωρία. / Οι Γάλλοι νέοι / Δεν επαναστατούν / Εγκαινιάζουνε απλώς / Μιαν εντελώς / Καινούργια / Ιστορία».

Πηγή: Καθημερινή