Κωνσταντίνος Δημάτης – Παιδί & Ψυχική Υγεία: τί πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για την πρόληψη των συμπτωμάτων

Ο Κωνσταντίνος Δημάτης κατά καιρούς δημοσιεύει άρθρα του στην Σελίδα του στο fb https://www.facebook.com/Two-Person-Psychology-106938404029002/, τα όποια αγγίζουν όλους μας καθώς είναι η πραγματικότητα που βιώνουμε σαν γονείς στην καθημερινότητα μας.

Ο Κωνσταντίνος Δημάτης ( Κλινικός Παιδοψυχολόγος ),σπούδασε και αποφοίτησε από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης (MSc) στην Κλινική Ψυχολογία (2002-2005, Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης) και στη συνέχεια μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης (MSc) στην Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων (2005-2006, Institute of Psychiatry, King’s College, University of London). Από το 2006 εργάζεται ιδιωτικά με βρέφη, παιδιά, εφήβους και τις οικογένειες τους ως κλινικός παιδοψυχολόγος. Από το 2014 είναι πιστοποιημένος ερευνητής του Δεσμού γονέα-παιδιού από το Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Τα τελευταία τρία χρόνια οργανώνει ομάδες γονέων (parenting groups) με ποικίλες θεματικές και γενικότερο στόχο την ανάπτυξη των γονεϊκών δεξιοτήτων. Είναι υποψήφιος διδάκτορας του Τμήματος Ψυχολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ παράλληλα εξειδικεύεται στην ψυχαναλυτική παρατήρηση βρέφους στη Σχολή για την Ψυχική Υγεία των Βρεφών, στο Λονδίνο. Ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το δεσμό γονέα-παιδιού και την επίδραση που έχει ο δεσμός στη συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των βρεφών, των παιδιών και των εφήβων. Είναι κάτοχος νόμιμης άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος ψυχολόγου, καθώς και μέλος της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας.

Ως ειδικός στην ανάπτυξη των παιδιών, αλλά και ως πατέρας δύο παιδιών ο ίδιος, δεν παύει να εκπλήσσετε και να αναρωτιέται για τη δύναμη της ανθρώπινης ανάπτυξης να σπρώχνει με ορμή προς τα εμπρός, αλλά και για τις δυσκολίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γονείς  στην καθημερινότητα τους και την πολυπλοκότητα της γονεϊκότητας σε όλες τις εκφάνσεις της.

Αναστολές, Συμπτώματα, Άγχη. Έχουν περάσει σχεδόν 100 χρόνια από την έκδοση ενός από τα πιο σημαντικά έργα του Sigmund Freud με τίτλο “Αναστολές, Συμπτώματα, Άγχος” (Inhibition, Symptoms, Anxiety) (Freud, 1926).

Αν και πολλά ψυχοθεραπευτικά ρεύματα διαφώνησαν αργότερα με πολλές από τις θέσεις της κλασικής ψυχαναλυτικής θεωρίας, η διαισθητική ματιά του Freud πάνω στα κλινικά φαινόμενα είναι δύσκολο να αμφισβητηθεί. Η σειρά των λέξεων στον τίτλο “Αναστολές, Συμπτώματα, ¨Αγχος” του συγκεκριμένου βιβλίου μόνο τυχαία δε θεωρείται. Πριν από την εκδήλωση των ψυχολογικών συμπτωμάτων και του άγχους, προηγείται σχεδόν πάντα μία περίοδος αναστολής, μία περίοδος δηλαδή που ακινητοποιείται σε μεγάλο βαθμό η ψυχική έκφραση του παιδιού. Μία περίοδος που μοιάζει με την ηρεμία πριν από την καταιγίδα.

Πριν την καταιγίδα: Το παιδί που χάνει τον αγαπημένου του παππού και παύει να αναφέρεται στο γεγονός της απώλειας ή στις αναμνήσεις που κρατά από αυτόν, από σεβασμό στον πόνο των μεγάλων. Και λίγες εβδομάδες μετά, κατακλύζεται από φοβίες την ώρα του βραδινού ύπνου, είναι ένα παράδειγμα.

Το παιδί που σοβαρεύει για λίγο διάστημα και δε μιλάει καθόλου για το χρόνο που περνά στη σχολική αυλή, μόνο και μόνο για να εκδηλώσει αργότερα σοβαρές διαμαρτυρίες στο πρωινό ξύπνημα και άρνηση να πάει σχολείο.

Ο έφηβος που κλειδώνεται στο δωμάτιο του και αφήνει τους γονείς να αναρωτιούνται τί μπορεί να συμβαίνει στην ψυχή του, μέχρι τη στιγμή που οι κρίσεις πανικού κάνουν απροσδόκητα την εμφάνιση τους.

Το νήπιο που δείχνει να αντιδρά τέλεια στον ερχομό ενός νεόυ μέλους στην οικογένεια πριν να χαρίσει ένα δυσάρεστο ξάφνιασμα στους γονείς, όταν θα εμφανίσει τα πρώτα σημάδια παλινδρόμησης και επιστροφής στην πάνα ή στην πιπίλα.

Το παιδί με την παιδιατρική ασθένεια που παραδίδεται στο θυμό, στις εκρήξεις και στην ανυπακοή, μετά από μία φαινομενικά άψογη συμμόρφωση στις πρώτες ιατρικές οδηγίες.

Αποφεύγοντας την καταιγίδα (ή τουλάχιστον προστατεύοντας το σπίτι από πλημμύρισμα) Τα συμπτώματα, όπως το άγχος, οι φοβίες, οι κρίσεις πανικού, η διασπαστική συμπεριφορά και η παρορμητικότητα, οι εκρήξεις θυμού, τα προβλήματα με την πρόσληψη τροφής, με τις λειτουργίες απέκκρισης, και οι δυσκολίες με τον ύπνο, μας δείχνουν τη σοβαρότητα μία κατάστασης, αφού, όμως εκδηλωθεί.

Αντίθετα, η έγκαιρη ανίχνευση μίας περιόδου ηρεμίας πριν από την καταιγίδα, όπως στα παραδείγματα που αναφέρθηκαν προηγουμένως, είναι ένα πολύ σημαντικό όπλο στα χέρια των γονέων να λειτουργήσουν προληπτικά και να προλάβουν καταστάσεις.

Ένα καθοριστικό βήμα προς αυτό το στόχο είναι να συνειδητοποιήσουν οι γονείς πως η μη έκφραση, η παθητική συμμόρφωση, και η άκρατη αποδοχή εκ μέρους του παιδιού των απαιτήσεων που προβάλει η οικογένεια και το κοινωνικό πλαίσιο γενικότερα, δεν είναι πάντα επιθυμητά. Γιατί ενώ συμβάλλουν βραχυπρόθεσμα, δημιουργούν κινδύνους για την μακροπρόθεση προσαρμογή, την αυτοεκτίμηση και εξέλιξη του παιδιού. Βρες τι θα έπρεπε να είναι εκεί αλλά λείπει.

Μία καλή αρχή, και ένα πολύ βοηθητικό ερώτημα που μπορείτε να θέσετε στον εαυτό σας είναι το εξής: “Τι λείπει, τί δε βρίσκεται στη θέση του;” “ποιες αντιδράσεις, συναισθήματα, σκέψεις του παιδιού απουσιάζουν, ενώ θα έπρεπε να είναι εκεί; “Τι λείπει από ένα μωρό που αποθήλασε απότομα χωρίς καμία διαμαρτυρία;” “Τι λείπει από την αντίδραση ενός νηπίου που πηγαίνει για πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό και δε γυρίζει καν να κοιτάξει το γονέα;” “Τι λείπει από το παιδί που είχε μία σημαντική απώλεια κι όμως δείχνει να χαμογελά συνέχεια προς τους άλλους;” “Τι λείπει από το παιδί που υποδέχθηκε το μικρό αδερφάκι στο σπίτι χωρίς ίχνος ζήλιας;” Φυσικά δεν είναι πάντα εύκολο να μπορέσει να ανακαλύψει ο γονέας τα συναισθήματα που προσπαθεί να καταχωνιάσει το παιδί και να τα κρατήσει κρυφά.

Τα παιδιά λειτουργούν διαισθητικά και πολλές φορές αποφεύγουν με κάθε κόστος να μοιραστούν κάτι που θα έφερνε σε δύσκολη θέση τους γονείς. Η δουλειά του γονέα μοιάζει με αυτή του ντεντέκτιβ που ψάχνει στα τυφλά και προσπαθεί να συνδέσει διάφορες, αρχικά ασύνδετες μεταξύ τους, πληροφορίες. Και για αυτό η βοήθεια του εξειδικευμένου παιδοψυχολόγου μπορεί να είναι πολύτιμη.

https://www.facebook.com/Two-Person-Psychology-106938404029002/