Η τράπεζα της Ελλάδος «φακελώνει» ο,τι κινείται

Ονομαστικό κατάλογο όσων βγάζουν χρήματα από τη χώρα ζητούν οι ρυθμιστικές Αρχές, καθώς τις τελευταίες μέρες παρατηρούνται εκροές προς το εξωτερικό.

 

Τόσο η Τράπεζα της Ελλάδος όσο και οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται σε εγρήγορση και υποβάλλουν σε ενδελεχή έλεγχο κάθε έμβασμα που κατευθύνεται προς το εξωτερικό. Τα τραπεζικά στελέχη έχουν πάρει σαφείς εντολές να ελέγχουν διεξοδικά -στην κυριολεξία να περνάνε από το μικροσκόπιο- όλες τις συναλλαγές που αφορούν μεταφορές ποσών σε χώρες εντός ή εκτός της Ευρωζώνης.

 

Το τελευταίο διάστημα οι αναλήψεις ποσών από τα τραπεζικά γκισέ και τα ΑΤΜ είναι αυξημένες κατά 40%, αναφέρουν καλά πληροφορημένες πηγές.

 

Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους -αφού τα επίσημα στοιχεία θα δημοσιευθούν προς το τέλος του μήνα- τις τελευταίες μέρες του Δεκεμβρίου και τις πρώτες εργάσιμες του Ιανουαρίου οι εκροές ήταν της τάξης των 3 δισ. ευρώ. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι φορολογικές υποχρεώσεις των πολιτών που έληξαν στο τέλος Δεκεμβρίου ήταν της τάξης του 1,6 δισ. ευρώ.

 

Τα στοιχεία, λοιπόν, όσων «βγάζουν» χρήματα εκτός συνόρων -ιδιωτών ή επιχειρηματιών- καταγράφονται λεπτομερώς και αναφέρονται στην ΤτΕ, καθώς και σε άλλες ρυθμιστικές Αρχές, προκειμένου να ελεγχθούν ως προς τη νομιμότητα προέλευσής τους τα συγκεκριμένα ποσά.

 

«Η διακίνηση κεφαλαίων είναι απολύτως νόμιμη, όμως όσοι κάνουν συναλλαγές μεγάλων ποσών είναι εξαιρετικά πιθανό να κληθούν να δώσουν λογαριασμό για τις κινήσεις τους», αναφέρουν χαρακτηριστικά τα τραπεζικά στελέχη και υπογραμμίζουν ότι είναι πολύ πιθανό να ελεγχθούν από τις φορολογικές Αρχές για την προέλευση των χρημάτων – το γνωστό «πόθεν έσχες».

 

Με άλλα λόγια, δηλαδή, ο ονομαστικός κατάλογος θα διαβιβαστεί στο ΣΔΟΕ, ώστε τα ποσά που μεταφέρονται να διασταυρωθούν με τα ποσά που έχουν δηλωθεί στην Εφορία και κυρίως να ελεγχθεί αν τα ποσά αυτά δικαιολογούνται με βάση προηγούμενες φορολογικές δηλώσεις.

Τα κρας τεστ για τη ρευστότητα

 

Σε επιφυλακή βρίσκονται οι διοικήσεις των τραπεζών, καθώς λόγω των εκλογών αυξάνεται η ζήτηση για μετρητά. Την ίδια ώρα, έντονες είναι οι πιέσεις στο Δημόσιο, καθώς μέσα στο 2015 θα πρέπει να αποπληρωθούν δάνεια 22,5 δισ. ευρώ.

 

Οι τράπεζες είναι κατάλληλα προετοιμασμένες ώστε όσο μεγάλη και αν είναι η ζήτηση για ρευστό να ικανοποιηθεί.

 

Ιδιαίτερα κρίσιμη θεωρείται η βδομάδα 19 με 23 Ιανουαρίου. Για τον λόγο αυτόν η Τράπεζα της Ελλάδος, σε συνεργασία με τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, έχει λάβει σειρά μέτρων για την απρόσκοπτη παροχή ρευστότητας στην αγορά.

 

Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν πως η ΤτΕ έχει στα θησαυροφυλάκιά της 35 δισ. ευρώ, ποσό που θεωρείται επαρκές για να καλυφθεί η ζήτηση κατά την προεκλογική περίοδο.

 

Προς το παρόν, η ζήτηση παρουσιάζει διακυμάνσεις από νομό σε νομό, ωστόσο σε κάθε περίπτωση είναι αυξημένη από 20% έως και 50% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Με τους μεγαλοκαταθέτες να είναι περισσότερο προβληματισμένοι και να προχωρούν σε αναλήψεις ποσών από τους λογαριασμούς τους.

 

Συγκεκριμένα, το τελευταίο 20ήμερο παρατηρούνται τα εξής:

 

• Σταδιακές αναλήψεις μετρητών, τόσο από τα γκισέ όσο και από τα ΑΤΜ.
• Μη ανανέωση ή «σπάσιμο» προθεσμιακών καταθέσεων και τοποθέτηση των ποσών σε λογαριασμούς πρώτης ζήτησης.
• Αποστολή εμβασμάτων σε λογαριασμούς στο εξωτερικό.
• Αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων ή ομολόγων ξένων κρατών (π.χ. γερμανικά ομόλογα).

 

Back-up

Γι’ αυτό και οι αρμόδιες Αρχές φροντίζουν να έχουν back-up των στοιχείων για τα εμβάσματα στο εξωτερικό ώστε σε περίπτωση που υπάρξει κάποιο πρόγραμμα επαναπατρισμού κεφαλαίων -όπως έχει γίνει στο παρελθόν-, να είναι ενήμερες για το ποιοι έκαναν σχετικές κινήσεις αλλά και το ύψος των κεφαλαίων που έφυγαν στο εξωτερικό. Ενώ δεν αποκλείεται τα στοιχεία να διασταυρωθούν και με τράπεζες του εξωτερικού.

 

Σύμφωνα με δημοσιεύματα, τις τελευταίες μέρες του Δεκεμβρίου οι καταθέτες «σήκωσαν» από τις τράπεζες περί τα 2,5 δισ. ευρώ, ενώ το πρώτο 10ήμερο του Ιανουαρίου οι αναλήψεις ήταν της τάξης του 1 δισ. ευρώ.

 

«Η πιθανότητα ενός bank run είναι πολύ μικρή. Ο κόσμος ξέρει ότι οι καταθέσεις του είναι ασφαλείς. Ομως, ακόμα βρισκόμαστε στην αρχή και πρέπει να παρακολουθούμε προσεκτικά τη συμπεριφορά των καταθετών», δήλωσε χαρακτηριστικά την Παρασκευή ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, σε συνέντευξή του στη «Wall Street Journal», επισημαίνοντας παράλληλα πως μέρος από αυτές τις εκροές οφείλονται στις αυξημένες φορολογικές υποχρεώσεις.

 

Σύμφωνα με τον κ. Χαρδούβελη, η αβεβαιότητα σχετικά με τις εκλογές έχει προκαλέσει ήδη φόβο και ανησυχία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις εκροές καταθέσεων σχεδόν 3 δισ. ευρώ από τις ελληνικές τράπεζες. Ωστόσο, υπογράμμισε πως το ποσό είναι μικρό, ειδικά σε σύγκριση με τα 70 δισ. ευρώ που έφυγαν από την Ελλάδα τα προηγούμενα πέντε χρόνια.

 

Η ΕΚΤ

Η ρευστότητα των ελληνικών τραπεζών απασχολεί όμως έντονα και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το θέμα συζητήθηκε την περασμένη Τετάρτη στο περιθώριο της συνάντησης των κεντρικών τραπεζιτών της Ευρωζώνης στη Φρανκφούρτη. Ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας, ενημέρωσε τον επικεφαλής της ΕΚΤ και τους 18 κεντρικούς τραπεζίτες της Ευρωζώνης για την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική τραπεζική αγορά και τις πιέσεις λόγω της προεκλογικής περιόδου και των αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεων.

 

Από την πλευρά του, ο Μάριο Ντράγκι, δεσμεύτηκε για στήριξη των ελληνικών τραπεζών, υπό την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε πρόγραμμα. Επίσης, η ΕΚΤ κατ’ εξαίρεση αποδέχεται τα ενέχυρα που προσφέρουν οι ελληνικές τράπεζες για άντληση ρευστότητας, παρά τη χαμηλή αξιολόγηση του αξιόχρεου της Ελλάδας. Οπως δήλωσε αξιωματούχος της ΕΚΤ: «Η συνέχιση της εξαίρεσης (waiver) βασίζεται στην τεχνική επέκταση του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου του 2015 και στην ύπαρξη του προγράμματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου», για να συμπληρώσει πως: βασίζεται επίσης στην υπόθεση της επιτυχούς ολοκλήρωσης της τρέχουσας αξιολόγησης και σε συμφωνία για διάδοχο πρόγραμμα ανάμεσα στις ελληνικές αρχές και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συμφωνία με την ΕΚΤ και το ΔΝΤ.

 

Και υπογράμμισε πως οι ελληνικές τράπεζες έχουν μειώσει την έκθεσή τους στη χρηματοδότηση της ΕΚΤ, όμως εξαρτώνται ακόμη από την κεντρική τράπεζα για την άντληση ρευστότητας.

 

Δηλαδή, η ΕΚΤ σαφώς προειδοποίησε πως θα διακόψει την παροχή ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες, αν δεν υπάρξει συμφωνία της ελληνικής κυβέρνησης -που θα προκύψει από τις εκλογές- για διάδοχο πρόγραμμα στήριξης με τους εταίρους. Και αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες θα στερέψουν από ρευστό και δεν θα μπορούν να δώσουν ούτε σεντ για να χρηματοδοτήσουν την πραγματική οικονομία.

 

Οι Ελληνες τραπεζίτες, που έχουν περάσει σαφώς πιο «άγριες» καταστάσεις το καλοκαίρι του 2012 με τις διπλές εκλογές, είναι απολύτως ψύχραιμοι και έχουν «κτίσει» γραμμές άμυνας για να αντέξουν και μετά την 28η Φεβρουαρίου, που λήγει η δίμηνη παράταση, εάν η όποια νέα κυβέρνηση αδυνατεί να έλθει σε νέα συμφωνία.

Το «καυτό» τρίμηνο και το μαξιλάρι του ΤΧΣ

 

Λογαριασμό 22,5 δισ. ευρώ για αποπληρωμές δανείων από την ΕΕ και το ΔΝΤ έχει μπροστά του το ελληνικό Δημόσιο για το 2015 με το πρώτο κρίσιμο τεστ τον Μάρτιο, οπότε θα πρέπει να καταβληθεί στους πιστωτές το ποσό των 2,5 δισ. ευρώ. Οι επόμενοι φορτωμένοι με υψηλές υποχρεώσεις μήνες είναι οι καλοκαιρινοί.

 

Ειδικότερα, τα στοιχεία δείχνουν ότι στο πρώτο τρίμηνο του έτους το ελληνικό Δημόσιο πρέπει να αποπληρώσει υποχρεώσεις συνολικού ύψους 4,6 δισ. ευρώ, με τα μεγαλύτερα βάση να πέφτουν στο δεύτερο εξάμηνο του έτους. Το πρώτο εξάμηνο θα πρέπει να εξυπηρετηθούν υποχρεώσεις 8,9 δισ. ευρώ και στο δεύτερο τα υπόλοιπα 13,5 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Ιούνιο θα πρέπει να εξοφληθούν συνολικά 2,6 δισ. ευρώ, τον Ιούλιο 5,1 δισ. ευρώ και τον Αύγουστο 3,6 δισ. ευρώ.

 

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στελεχών του υπουργείου Οικονομικών, τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου επαρκούν για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών μέχρι τον Μάρτιο και η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη αλλά από κει και πέρα αρχίζουν τα ζόρια. Υπενθυμίζεται ότι και το ΔΝΤ έχει δηλώσει ότι «η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει βραχυχρόνια πρόβλημα χρηματοδότησης».

 

Εκδόσεις εντόκων

Βέβαια υπάρχει και το «όπλο» των έκτακτων εκδόσεων εντόκων γραμματίων σε περίπτωση που προκύψουν πρόσθετες υποχρεώσεις του Δημοσίου λόγω αστοχιών στην εκτέλεση του προϋπολογισμού 2015 που έχουν να κάνουν είτε με αποκλίσεις στην είσπραξη των φόρων είτε με υπερβάσεις στις δαπάνες.

 

Πέραν των εντόκων γραμματίων ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός (repos) από φορείς του Δημοσίου παρέχει ένα «μαξιλάρι» 9 δισ. ευρώ, το οποίο χρησιμοποιείται και θα συνεχίσει όπως όλα δείχνουν να αξιοποιείται έως τα τέλη Μαρτίου, ενώ στην άκρη εξακολουθούν να υπάρχουν τα 3 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, τα οποία όπως και στο παρελθόν για περιορισμένο χρονικό διάστημα μπορούν να αξιοποιηθούν για να εξασφαλιστεί η ταμειακή ρευστότητα του Δημοσίου.

Το καταφύγιο του ELA και η σύσκεψη κορυφής

Σύμφωνα με το ακραίο σενάριο, οι τράπεζες μπορούν να αντλήσουν ρευστότητα ύψους 40 δισ. ευρώ μέσω του ELA (έκτακτος μηχανισμός παροχής ρευστότητας) από την ΤτΕ. Οπως είναι γνωστό, οι τράπεζες παρέμειναν επί μία τριετία στον ELA, έχουν αποπληρώσει τα κεφάλαια που έλαβαν από αυτόν και μπορούν να τον επανενεργοποιήσουν σε περίπτωση που αντιμετωπίσουν πρόβλημα ρευστότητας.

 

Ωστόσο, όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, δεν είναι τόσο απλή, καθώς για να υλοποιηθεί χρειάζεται σύγκληση των διοικήσεων όλων των κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης.

 

Υπενθυμίζουμε ότι την περασμένη Τετάρτη στη Φρανκφούρτη συζητήθηκε το θέμα των κρατικών εγγυήσεων, οι οποίες θα πρέπει να αντικατασταθούν από τον προσεχή Μάρτιο, και η ΤτΕ παρουσίασε τα εναλλακτικά εργαλεία και τις εγγυήσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώστε οι ελληνικές τράπεζες να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα χωρίς επιπτώσεις.

 

Πηγή: Έθνος