Οι «φουστανελάδες» της Χαλάστρας πάνε Θεσσαλονίκη!

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Τα Ρουγκάτσια, ένα από τα λίγα παλαιά ομαδικά έθιμα που συνεχίζουν να τελούνται έως και σήμερα σε χωριά του κάμπου της Θεσσαλονίκης, αναβιώνουν για ακόμη μία χρονιά στη Χαλάστρα, από το χορευτικό τμήμα του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Δέλτα. Μάλιστα, φέτος, τα Ρουγκάτσια της Χαλάστρας θα βρεθούν και στη Θεσσαλονίκη, καθώς το πρωί της Κυριακής 27 Δεκεμβρίου 2015 οι «φουστανελάδες» θα περιπλανηθούν στο κέντρο της πόλης (από τις 10.30 πμ Καμάρα, Πλ. Αριστοτέλους, Τσιμισκή, κ.α.), με συνοδεία μουσικής. Επιπλέον, την Κυριακή 3 Ιανουαρίου 2016 η αναβίωση του εθίμου θα γίνει και στη Χαλάστρα, όπου μετά τη Θεία Λειτουργία τα «Ρουγκάτσια» θα περιπλανηθούν στους δρόμους του χωριού.

Σχετικά με την εκδήλωση, ο Δήμαρχος Ευθύμιος Φωτόπουλος δήλωσε τα εξής: “Ένα από τα μεγάλα προτερήματα του Δήμου μας είναι το στενό δέσιμο της καθημερινής ζωής με τη γη και την παράδοση, για μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Αυτή την παράδοση τιμούμε δεόντως με τη μεγάλη βοήθεια των πολιτιστικών συλλόγων της περιοχής, που κρατούν ζωντανές παλιές ιστορίες, ήθη και έθιμα. Τα Ρουγκάτσια είναι ένα από τα πιο παλιά ομαδικά έθιμα της Μακεδονίας και φέτος θα κατεβούν και στη Θεσσαλονίκη, στις 27 Δεκεμβρίου, για να αναδείξουν τον πολιτιστικό πλούτο της περιοχής μας, η οποία αποτελεί το μεγάλο φυσικό αστικό πάρκο του πολεοδομικού συγκροτήματος, έναν τόπο μόλις 15 λεπτά από την Αριστοτέλους ιδανικό για τις μικρές αποδράσεις των Θεσσαλονικέων. Πιστεύουμε στη μητροπολιτική διάσταση της Θεσσαλονίκς και αυτήν υπηρετούμε, προσφέροντας κι εμείς στην κοινή ιστορία, στην κοινή παράδοση, διεκδικώντας συνάμα για το κοινό μας μελλον” .

Τα Ρουγκάτσια είναι ένα από τα ωραιότερα Ρουµλουκιώτικα έθιμα (Ρουμλούκι=ονομασία της ευρύτερης περιοχής επί τουρκοκρατίας) που τελούνται έως και σήμερα µε κάποιες παραλλαγές σε σχέση µε το παλιό τυπικό. Πρόκειται για µία ομάδα φουστανελοφόρων που φέρουν σπαθιά και κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς περιφέρονται στα χωριά του κάμπου χορεύοντας µε τους ήχους των ζουρνάδων και του νταουλιού.

Επί τουρκοκρατίας αδυνατώντας οι τουρκικές αρχές να αστυνομεύσουν τις περιοχές από επιθέσεις ληστών ανέθεταν σε ομάδες Ελλήνων να προφυλάξουν τους κατοίκους. Αυτοί ήταν νέοι από χωριά της περιοχής οι οποίοι γύριζαν τις μέρες του 12ημέρου τα χωριά τα οποία και προστάτευαν και ως αντίτιμο των υπηρεσιών τους εισέπρατταν δώρα. Οι χωρικοί σε ένδειξη ευχαριστίας πλήρωναν τα ρουγκάτσια με ό,τι είχε ένα σπίτι τότε (κρέας, καλαμπόκι, σιτάρι, κρασί κ.α.).

Κύριος σκοπός της τέλεσης του εθίμου ήταν η συγκέντρωση χρημάτων, παλαιότερα γεννημάτων, που τα προσφέρει ο νοικοκύρης του κάθε σπιτιού που επισκέπτονται, σαν ενίσχυση για την οικοδόμηση νέου ναού ή την συντήρηση παλαιού, πολλές φορές δε και σχολικού κτιρίου στο χωριό από το οποίο κατάγονται οι χορευτές της ομάδας.

Το να είσαι “ρουγκατσάρης” θεωρούνταν μεγάλη τιμή, είχες την ευλογία της εκκλησίας. Σε περίπτωση που δύο διαφορετικές ομάδες αντάμωναν έπρεπε η μια να δηλώσει υποταγή στην άλλη περνώντας κάτω από τις πάλες (σπαθιά) τις άλλης. Επειδή καμία δεν δέχονταν να το κάνει μονομαχούσαν μέχρι θανάτου. Τα Ρουγκάτσια είναι από τα λίγα παλαιά ομαδικά έθιμα που συνεχίζουν να τελούνται έως και σήμερα σε χωριά του κάμπου της Κεντρικής Μακεδονίας, αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Διοργανώνονται το Δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων από αρκετούς χορευτικούς και πολιτιστικούς συλλόγους και παρά τις όποιες καινοτομίες που έχουν εισαχθεί, δεν παύουν να µας συνδέουν µε το παρελθόν και την μακραίωνη παράδοση και να αποτελούν µία ακόμη επιβεβαίωση της συνέχειας του Ελληνισμού.