H ΡΥΠΑΝΣΗ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ΤΑΞΙΚΟ
Ένα ζήτημα που μάλλον προσπαθούμε να ξεχάσουμε, ή να αποφύγουμε γυρνώντας την …πλάτη στην πραγματικότητα, θέτει για μία ακόμη φορά ο επικεφαλής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής Envelab καθηγητής Χημείας Δημοσθένης Σαρηγιάννης*:
«Η κλιματική αλλαγή έχει μεγαλύτερες και κάποιες φορές μοιραίες επιπτώσεις στους φτωχούς και αδύναμους. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τη ρύπανση. Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες το προσδόκιμο ζωής μας , μπορεί να μειωθεί έως και δύο χρόνια λόγω της ρύπανσης. Εκείνο μάλιστα που πρέπει να επισημανθεί, είναι πως η ρύπανση όχι μόνο μειώνει το προσδόκιμο ζωής, αλλά και την ποιότητα της ζωής. Σκεφθείτε λοιπόν πως κάποιος άνθρωπος έχει σοβαρά προβλήματα υγείας, είναι φτωχός, ηλικιωμένος και τελικά χάνει τη δυνατότητα να απολαύσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του, να γεράσει με ποιότητα ζωής…»
Οικονομική κρίση και ρύπανση
Η έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (2/2019) με τίτλο «Άνιση έκθεση και άνισες συνέπειες: κοινωνική τρωτότητα και ατμοσφαιρική ρύπανση , θόρυβος και ακραίες θερμοκρασίες στην Ευρώπη» αποδεικνύει όλα τα παραπάνω: Η ρύπανση είναι θέμα ταξικό αφού συνδυάζεται άρρηκτα με την οικονομική κρίση που πλήττει τις φτωχές χώρες της Ευρώπης και κυρίως την Ελλάδα.
Συγκεκριμένα για τη χώρα μας η Έκθεση αναφέρει:
• Οι περισσότεροι θάνατοι λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης παρατηρούνται στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη. Η Ελλάδα βρίσκεται στις πέντε χώρες με το υψηλότερο ποσοστό θανάτων από έκθεση σε διοξείδιο του αζώτου (μαζί με Ιταλία και Ισπανία) και στο όζον (μαζί με Ουγγαρία και Κροατία).
• Η θνησιμότητα κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι μεγαλύτερη σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία σε σχέση με τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φινλανδία. Αυτό αποδίδεται σε πολλούς παράγοντες, από την ποιότητα των κατοικιών και την πρόσβαση σε θέρμανση μέχρι την προσαρμοστικότητα των ανθρώπων σε χαμηλές θερμοκρασίες. Στην περίπτωση όμως ορισμένων χωρών όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, αυτή η εποχική διακύμανση στους θανάτους σχετίζεται ευθέως με τη φτώχεια και τις αυξημένες κοινωνικές ανισότητες. Για παράδειγμα, η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση στην Ε.Ε. σε ευάλωτα νοικοκυριά που δεν μπορούν να έχουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν θέρμανση μετά τη Βουλγαρία και τη Λιθουανία. Τα μισά από τα νοικοκυριά που βρίσκονται κάτω από το 60% του μέσου εισοδήματος της χώρας αδυνατούν να κρατήσουν τα σπίτια τους ζεστά, ενώ στην ίδια κατάσταση βρίσκεται το 35% των μονογονεϊκών οικογενειών και το 40% των νοικοκυριών με έναν ηλικιωμένο.
Από την ταξική ρύπανση στο «κλιματικό απαρτχάιντ»
Ο Φίλιπ Άλστον ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την ακραία φτώχεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα, δήλωσε πρόσφατα ότι «οι επιπτώσεις της παγκόσμιας υπερθέρμανσης, ενδέχεται να υπονομεύσουν όχι μόνο τα βασικά δικαιώματα στο νερό, στα τρόφιμα και στη στέγαση για εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους, αλλά και τη δημοκρατία και τους νόμους. «Ο κόσμος», σύμφωνα με την Έκθεση, «κινδυνεύει ολοένα και περισσότερο από ένα ΄κλιματικό απαρτχάιντ’ , όπου οι πλούσιοι πληρώνουν για να ξεφύγουν από την άνοδο της θερμοκρασίας και την πείνα που προκαλεί η αυξανόμενη κλιματική κρίση, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος , υποφέρει»
*Το Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ Envelab ερευνά μεταξύ άλλων την αλληλεπίδραση του περιβάλλοντος και της υγείας, ενώ παράλληλα αναπτύσσει σειρά καινοτόμων εργαλείων και μεθοδολογιών για τη διατήρηση της βιωσιμότητας και τη διαχείρισή της. Μεταξύ των τομέων έρευνας είναι η ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών παρακολούθησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης και μεθόδων απορρύπανσης , αλλά και οικολογικές προσεγγίσεις στον βιομηχανικό τομέα για την μείωση του ενεργειακού αποτυπώματός τους.
