Γυναίκα, Τέχνη και Συναισθήματα: η Κατερίνα Δροσινού στην Εκπομπή “Διαβάζοντας με τη Σίσσυ”

γράφει η Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά*

Η Κατερίνα Δροσινού, συγγραφέας, φιλοξενήθηκε στην εκπομπή λόγου και τέχνης μετά μουσικής, “Διαβάζοντας με τη Σίσσυ”, που επιμελείται και παρουσιάζει η Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά, φιλόλογος – συγγραφέας, την Παρασκευή 14/06/2019, 20:00-21:00 στο radio1d.gr. Η Κατερίνα Δροσινού είναι η συγγραφέας των παιδικών βιβλίων “Άραγε Υπάρχει Άγιος Βασίλης” και “Ένας Φίλος για το Φεγγάρι” που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Αιγαίο, ενώ παράλληλα η ίδια γράφει και ποιήματα.

«Η Ζωή πάνω στη γη είναι πολύ ευχάριστη για όποιον βρίσκει κάποιο νόημα στην ασχήμια». «Η Τέχνη είναι μια γραμμή γύρω από τις σκέψεις μας». «Είμαι πεπεισμένος ότι ως άτομο δεν παρουσιάζω ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Δεν υπάρχει τίποτα αξιοσημείωτο σε μένα….. Είμαι ζωγράφος και ζωγραφίζω καθημερινά, από το πρωί έως το βράδυ.»  Γκούσταφ Κλιμτ

“Στις απαρχές της μυθολογικής ιστορίας μας, το ιερό θηλυκό είναι αυτό που πρωταγωνιστεί. Η μητέρα Γη, είναι αυτή η οποία γεννά από τα σπλάχνα της τις θεότητες, οι οποίες θα αποτελέσουν πηγή γνώσης, φόβου, πίστης για τις επόμενες γενιές, και θα δημιουργήσουν αντιλήψεις ( όπως η παρθενογένεση του θείου) και παραδόσεις, τις οποίες ενσωμάτωσε η Χριστιανική Πίστη και τις μετέφερε έως τις ημέρες μας. Η Πρώτη θεότητα ήταν η Γαία, που ζωογονεί κάθε τι που ζει πάνω στο κορμί της. Έτσι άρχισε ο κόσμος να υπάρχει, κάτι που δείχνει ότι από την πρώτη στιγμή στο μυαλό των προγόνων μας, η γυναίκα ήταν το ιερό, ο ζωοδότης μηχανισμός των πάντων.

Μύθοι που γεννήθηκαν από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, από την ιδιοτροπία του καλλιτέχνη, ή τέλος από την παρατήρηση της καθημερινής ζωής. Στους μύθους που τροφοδότησαν την τραγωδία, η γυναίκα προβλήθηκε για την ομορφιά της σαν Ελένη ή Αφροδίτη. Ερωτική και εκδικητική σαν Μήδεια. Αυτοκαταστροφική σαν Φαίδρα. Μάνα βασανισμένη σαν Εκάβη. Σύζυγος πιστή σαν Πηνελόπη και τρυφερή σαν Ανδρομάχη. Αδελφή αγαπημένη σαν Αντιγόνη. Κόρη αφοσιωμένη στον πατέρα σαν Ηλέκτρα και πολύ αργότερα σαν Κορντέλια.

«Γυναίκα» η μούσα που ενέπνευσε τα μεγαλύτερα δημιουργήματα τέχνης. – Γυναίκα – το μισό του ουρανού. Αφορμή, διαχρονικής έκφρασης της καλλιτεχνικής τελειότητας. Το σώμα της σμιλεύτηκε με θεϊκή ομορφιά στην αρχαιότητα μέσα από την Αφροδίτη της Μήλου, την Νίκη της Σαμοθράκης, τις αγέρωχες Καρυάτιδες. Τα καλλιτεχνικά ρεύματα όλων των εποχών εκφράστηκαν μέσα από την γυναικεία μορφή. Παρόλα αυτά στην Ιστορία της Τέχνης υπάρχει ένα τεράστιο κενό. Ελάχιστες οι γυναίκες δημιουργοί! Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει ένα γυναικείο πρόβλημα πολιτικό, πολιτιστικό, κοινωνικής ανισότητας σε ένα ανδροκρατούμενο κόσμο της τέχνης. Η εικόνα αυτή, της σιωπής και απουσίας της γυναίκας δημιουργού αντικατοπτρίζεται στο χώρο των Μουσείων. Η πρώτη μαρτυρία για γυναίκα καλλιτέχνιδα έρχεται μέσα από το απόσπασμα ραψωδίας της Ιλιάδας, όπου ο Όμηρος αναφέρεται στο θαυμαστό υφαντό έργο της ωραίας Ελένης.

Ο Ροζέ Βαντίμ, που είχε φτιάξει και την Μπαρντό και την πρώτη Φόντα, επαναλαμβάνει το πείραμα με την Κατρίν Ντενέβ. Η Ντενέβ όμως, αφού «ενηλικιώθηκε» κινηματογραφικά, εγκαταλείπει και αυτή τον Πυγμαλίωνά της και ως πρωταγωνίστρια του Λουίς Μπουνιουέλ πλέον, με την ελευθερία που παρέχει η υπερρεαλιστική γραφή, λανσάρει ένα νέο είδος, κράμα γυναίκας σεμνής και νοικοκυράς, ψυχρής και φλογερής, βιτσιόζας και συντηρητικής, φέρνοντας στην επιφάνεια κρυμμένα ένστικτα, αβυσσαλέα πάθη και κοινωνικές συμβατικότητες.

Η ιστορική ανασκόπηση όμως της θέσης της στις τέχνες, τα γράμματα και τις επιστήμες , μας οδηγεί να συνειδητοποιήσουμε ότι, αναλόγως του κοινωνικού γίγνεσθαι, και της χρονικής περιόδου, έχει κατά καιρούς προκαλέσει ταυτοχρόνως, ακραία συναισθήματα : λατρεύτηκε και μισήθηκε, αγαπήθηκε και παραμερίστηκε, αποθεώθηκε και περιφρονήθηκε. Όμως πάντα υπήρχε εκεί, για να δώσει αυτό που λείπει από την ολοκλήρωση, αποτελεί το Γιν μέσα στο Γιανγκ, είναι το Φεγγάρι δίπλα στον Ήλιο.” (Πηγή: Ελένη Φάκα καθηγήτρια)

Κατερίνα Δροσινού:

“Γεννήθηκα στα Τρίκαλα Θεσσαλίας τόπος καταγωγής της μητέρας μου. Μεγάλωσα στον Κολινδρο Πιερίας όπου έζησα το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου. Με την συγγραφή ασχολήθηκα από πολύ μικρή ηλικία, μόλις 12 ετών όπου και έπερνα μέρος σε διάφορους διαγωνισμούς. Αργότερα ξεκίνησα να παρακολουθώ σεμινάρια συγγραφικής τέχνης και ολοκλήρωσα την πρώτη μου ποιητική συλλογή (2005).Η θέληση μου να αλλάξω τον κόσμο όλο και μεγάλωνε. Το 2011 ξεκίνησα τις σπουδές στον τομέα της αισθητικής με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο θεατρικό μακιγιάζ. Πλέον εκτός απ την πέννα είχα και τα πινέλα. Η γέννηση των παιδιών μου ήρθε να ανοίξει έναν νέο κύκλο. Τον κύκλο του Παιδικού παραμυθιού. Συνεχίζω την συγγραφή και θα συνεχίζω όσο ακόμα μπορώ και κλαίω με την δυστυχία που βλέπω γύρω μου και όσο μπορώ να χαίρομαι και να θαυμάζω την δύναμη των ανθρώπων που συναντώ.”

Τι είναι για εσένα α) τέχνη, β) πολιτισμός και γ) αισθητική;

Η Τέχνη είναι τρόπος έκφρασης. Είναι συναίσθημα. Όσο πιο έντονο το συναίσθημα, τόσο πιο ζωντανό το αποτέλεσμα. Πολιτισμός είναι η μεγαλύτερη αρετή του ανθρώπου. Δανείζομαι τα λόγια του συγγραφέα Καρλ Κράους: “όταν ο ήλιος του πολιτισμού είναι χαμηλά στον ορίζοντα ακόμα και οι νάνοι ρίχνουν μεγάλες σκιές”. Αισθητική είναι η ικανότητα του ανθρώπου να διαλέγει αυτό που του ταιριάζει.

Καρλ Κράους, Αυστριακός συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1874 στο Gitschin της Βοημίας (το σημερινό Jicim της Τσεχίας) και πέθανε το 1936 στη Βιέννη. Ήταν γόνος πλούσιας εβραϊκής οικογένειας, γιος του Jacob Kraus, που ήταν παραγωγός χαρτιού και της Ernestine, το γένος Kantor. Από τους σημαντικότερους στη γερμανόφωνη λογοτεχνία που αναδύθηκε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Σατιριστής, δοκιμιογράφος, δραματουργός και ποιητής. Έγραψε σάτιρες, θεατρικά έργα, κριτικές, δοκίμια, αφορισμούς και ποιήματα (λυρικά και σατιρικά). Ήταν έξοχος τεχνίτης των αφορισμών και θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς γερμανόφωνους σατιριστές του 20ού αιώνα. Είναι ιδιαίτερα γνωστός για την πνευματώδη κριτική του στον Τύπο, τη Γερμανική κουλτούρα, την Αυστριακή πολιτική, την ψυχιατρική, την ψυχολογία και την ψυχανάλυση. Η επίδραση του Karl Kraus στον πολιτισμό της Ευρώπης κατά τον 20ο αιώνα υπήρξε βαθιά και πολύπλευρη.

Πως μπήκε η συγγραφή στη ζωή σου;

Ξεκίνησα γράφοντας στίχους. Και πολλές φορές αλλάζοντας στίχους σε τραγούδια που άκουγα. Ήταν το αγαπημένο μου παιχνίδι. Το πρώτο μου ποίημα το έγραψα 14 ετών. Και το θυμάμαι πάντα.

Που θα βρω μια μεγάλη αγάπη να με συνεπάρει;
Ρώτησα έναν περαστικό.
“‘Εχεις πολύ δρόμο ακόμα”μου είπε.
“Μα πρέπει να βιαστείς πριν σε βρει η νύχτα”.
Τελικά έφτασα.
Πάνω στη βιασύνη μου όμως
έπεσα κι έσπασα την ψυχή μου.
Μπορείς να μ αγαπήσεις έτσι;

Τι σε εμπνέει στη ζωή και στη συγγραφή;

Στη συγγραφή μπορεί να με εμπνεύσει η ιστορία δύο ανθρώπων που θ’ ακούσω κρυφά στη στάση του λεωφορείου (και θα καταλήξω σε λάθος προορισμό). Στην ζωή εμπνέομαι από το άρωμα του γιασεμιού το πρωί που θ’ ανοίξω το παράθυρο, αλλά και από την γλυκιά καληνύχτα των παιδιών μου. 

“Ιανουάριος”
Ο κόσμος νικά την τόλμη μας!
Πόρνη είναι η ζωή και πονηρεύεται τα όνειρα μας.
Ξύπνησε με ένα πρωί και πες μου πως όλα ήταν ψέματα.

Ξύπνησε με ένα πρωί και δωσ’ μου λόγο να δεχτώ την ” καλημέρα”.
Μη μου χαρίζεις την ελευθερία.
Η ” ελευθερία” δεν είναι πράγμα να χαρίζεται.
Χάρισε μου όνειρα κι ελπίδες.
Να ντυθούμε μ αυτά και να βγούμε στον κόσμο αληθινοί!

«Ένας φίλος για το Φεγγάρι». Ας μιλήσουμε για το 2^ο παραμύθι σου. Πως προέκυψε; Ιδέες, πηγή έμπνευσης, μηνύματα.

Η ιδέα του παραμυθιού ήταν εξολοκλήρου της κόρης μου Στεφανίας. Ήταν ο δικό της τρόπος να εκφράσει την διαφορετικότητα και το ποσό σημαντική είναι η φιλιά.

Στο βίντεο που ακολουθεί παρακολουθούμε ζωντανά τη συνέντευξη της Κατερίνας Δροσινού στην εκπομπή “Διαβάζοντας με τη Σίσσυ” :

Ένας αγαπημένος καλλιτέχνης ή έργο τέχνης;

Αγαπημένο έργο τέχνης Mother and Child Gustav. Όταν η τέχνη υποκλίνεται στο μεγαλείο της μητρότητας. Μια σχέση που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια… Η τέχνη αγαπά τις μητέρες. Άλλες φορές απεικονίζονται ως θεές άλλες απολαμβάνοντας μια τρυφερή στιγμή.  Πολλοί ζωγράφοι από τους πιο διάσημους προσπάθησαν να αποτυπώσουν τη μοναδική αυτή σχέση μέσω της τέχνης τους. Η μητέρα αποτελεί πηγή έμπνευσης. Όταν η τέχνη υποκλίνεται στο μεγαλείο της μητρότητας. Μια σχέση που δεν μπορεί να περιγραφεί με λόγια… Η τέχνη αγαπά τις μητέρες. Άλλες φορές απεικονίζονται ως θεές άλλες απολαμβάνοντας μια τρυφερή στιγμή.  Πολλοί ζωγράφοι από τους πιο διάσημους προσπάθησαν να αποτυπώσουν τη μοναδική αυτή σχέση μέσω της τέχνης τους. Η μητέρα αποτελεί πηγή έμπνευσης.

Μια αγαπημένη κινηματογραφική ταινία;

Η Ζωή Είναι Ωραία (ιταλικά: La Vita è Bella, αγγλικά: Life is Beautiful) είναι ιταλική δραματική κωμωδία παραγωγής 1997 σε σκηνοθεσία Ρομπέρτο Μπενίνι και σε σενάριο του ίδιου μαζί με τον Βιντσέζο Τσέραμι. “Ίσως να πρόκειται για τον μοναδικό λόγο που αξίζει να ζει κάποιος. Και όχι μόνο με την τετριμμένη έννοια που αποδίδεται ευρέως μέσω των γιορτών και απολαύσεων, αλλά πολύ περισσότερο, όπως μας δείχνει ο σπουδαίος R. Benigni, η ζωή είναι ωραία όταν μπορείς ν’ αλλάζεις “πρόσημο” στις δύσκολες καταστάσεις της και να διαμορφώνεις τον κόσμο όπως εσύ θέλεις ή όπως σε βολεύει! Είναι ωραία όταν μπορείς να δεις μια αχτίδα φωτός μέσα στο πυκνό σκοτάδι, ένα λεπτό λουλουδάκι μέσα στο καμένο δάσος ή ένα αθώο παιδικό χαμόγελο – σαν αυτό που μας περιγράφει ο σκηνοθέτης και πατέρας στη ταινία – να ξεπροβάλει εν καιρώ πολέμου μέσα σ’ ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ήρωας της ταινίας είναι ο Γκουίντο, ένας χαριτωμένος άνθρωπος με παιδική αθωότητα. Eίναι το 1939, και έχει έρθει στο Aρέτσο, όπου με κέφι και χιούμορ αναζητεί την τύχη του και τον έρωτα, αδιαφορώντας για τον αυξανόμενο αντισημιτισμό και φασισμό που τον περιβάλλει. O Γκουίντο ερωτεύεται την Nτόρα, μια όμορφη δασκάλα. Mερικά χρόνια αργότερα, ο Γκουίντο και η Nτόρα έχουν παντρευτεί και έχουν έναν γιο. Όμως οι προκαταλήψεις, που κάποτε ο Γκουίντο αγνοούσε, έχουν γίνει τώρα Φυλετικοί Nόμοι, τους οποίους πρέπει να αντιμετωπίσει. Πάντως, ο Γκουίντο είναι αποφασισμένος να προστατέψει το γιο του από τη βάρβαρη πραγματικότητα της ζωής τους. H απόφασή του αυτή γίνεται θέμα ζωής και θανάτου, όταν ο Γκουίντο και ο γιος του στέλνονται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. H Nτόρα επιβιβάζεται κι εκείνη στο ίδιο τρένο, και τώρα ο Γκουίντο θα πρέπει να εκμεταλλευθεί στο έπακρο τη φαντασία και το κουράγιο του για να σώσει αυτούς που αγαπά. Η ταινία εξυμνεί τον θρίαμβο του ανθρωπίνου πνεύματος στις δύσκολες μέρες της εποχής του Χίτλερ. Αντί να δώσει έμφαση στην τραγωδία της εποχής εκείνης, ο συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός Μπενίνι, κάνει ακριβώς το αντίθετο και με την μέθοδο της αντίστροφης ψυχολογίας, μας δείχνει πόσο λυπηρή πραγματικά ήταν αυτή η εποχή. Καθώς τον παίρνουν για να τον εκτελέσουν, αυτός χαμογελάει στον γιο του και κοροϊδέυει τους φρουρούς του για να μην φοβηθεί το παιδί. Δεν επιτρέπει ούτε στον εαυτό να θρηνήσει, φτάνοντας στο σημείο να στερηθεί ακόμα και την μελαγχολία, την οποία λίγο πολύ, όλοι επιτρέπεται να έχουν. Για πρώτη φορά στην ιστορία του κινηματογράφου ένα τόσο “βαρύ” θέμα, όπως το ολοκαύτωμα, κινηματογραφείται σαν μια πικρή κομεντί, που ισορροπεί επιδέξια ανάμεσα στο γέλιο και το δάκρυ, το τραγικό και το κωμικό, τη βαρβαρότητα και την αθωότητα. Tο La vita e bella είναι ένας ύμνος στο θαύμα της ζωής, στον αγώνα του ανθρώπου για επιβίωση και συνάμα ένας υπέροχος σαρκαστικός χλευασμός στη ζοφερότητα και τη σκοτεινιά του θανάτου.” Πηγή: κινηματογραφική  λέσχη Σαλαμίνας.

Αγαπημένο θεατρικό;

“Η αγάπη άργησε μια μέρα”. Το συγκλονιστικό έργο, δραματοποιημένο μυθιστόρημα της Λιλής Ζωγράφου Η ΑΓΑΠΗ ΑΡΓΗΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ, σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι, Αιμιλία Υψηλάντη, Αθηνά Τσιλύρα, Κατερίνα Μισιχρόνη, Μυρτώ Γκόνη, Μαρία Καρακίτσου κ.α. Το έργο «Η Αγάπη Άργησε μια Μέρα» είναι ένας ύμνος στον έρωτα και την ελευθερία και ταυτόχρονα ένα δριμύ κατηγορώ στην καταπίεση. Καταγγέλλει την γυναικεία υποδούλωση στην πατρική και τη συζυγική εξουσία με γυναίκες θύματα και θύτες μιας κλειστής κοινωνίας οι οποίες σπαταλούν τη ζωή τους στις κοινωνικές συμβάσεις και την ερωτική στέρηση. Παρουσιάζει την εικόνα της ελληνικής επαρχίας από τα μέσα της δεκαετίας του 30 έως τις αρχές τις δεκαετίας του 80, εικόνας που άφησε τα σημάδια της στις επόμενες γενιές και εποχές. Γυναίκες που ζουν κάτω από τη σκιά της πατριαρχικής καταπίεσης. Που Ξεχνούν τα όνειρά τους, καταπνίγουν τα συναισθήματά τους, υποτάσσονται στην επιταγή του πατέρα. Αλλά και υποτάσσουν… Κάποιες υποχωρούν, άλλες προσπαθούν να ξεφύγουν, να επιλέξει τον δρόμο της ελευθερίας, να αναζητήσει τον έρωτα, την ανεξαρτησία, τη λύτρωση.

Αγαπημένο χρώμα;

Χρώμα λευκό : Το χρώμα του φωτός και της αγνότητας κατά τις χριστιανικές θρησκείες. Το άτομο που επιλέγει το λευκό χαρακτηρίζεται από αθωότητα, ειλικρίνεια και προτίμηση στη λιτότητα. 

«Διαβάζοντας με τη Σίσσυ» είναι η εκπομπή λόγου και τέχνης μετά μουσικής του Ράδιο Έναντι που επιμελείται και παρουσιάσει η Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά, φιλόλογος – συγγραφέας. Ένα γλωσσικό και μουσικό ταξίδι μέσα από τις τέχνες, τα γράμματα και τον πολιτισμό, σε μια διαρκή αναζήτηση αισθητικής κουλτούρας, όπου παρουσιάζονται Πρόσωπα – Πρότυπα. Η εκπομπή «Διαβάζοντας με τη Σίσσυ» μεταδίδεται ζωντανά μέσα από τη διαδικτυακή συχνότητα www.radio1d.gr, με ταυτόχρονη live αναμετάδοση από τη σελίδα της στο facebook @diavazontasmetisissy και παράλληλη αρχειοθέτηση της, ολόκληρη αλλά και τμηματικά ανά συμμετέχοντα, για περαιτέρω παρακολούθηση και χρήση στο ομώνυμο κανάλι youtube. Επιπλέον, πλήρες άρθρο / ειδικό αφιέρωμα με την παρουσίαση σας δημοσιεύεται στην ομώνυμη στήλη της εκπομπής «Διαβάζοντας με τη Σίσσυ» στο portal του www.radio1d.gr, όπου μέσα από μια δημοσιογραφική στήλη στην υπηρεσία των γραμμάτων, των τεχνών και του πολιτισμού, παρουσιάζονται «Πρόσωπα και Πρότυπα».

*Σίσσυ Σιγιουλτζή-Ρουκά ΜΑ, ΒΑ, φιλόλογος – συγγραφέας – ραδιοφωνική παραγωγός, E: diavazontasmetisissy@gmail.com