Φοροκαταιγίδα συνολικού ύψους 7,2 δισ. ευρώ σε δέκα μήνες

ΦΩΤΟ: INTIME NEWS

Τριάντα δύο φορολογικά μέτρα συνολικού ύψους άνω των 7,2 δισ. ευρώ μέσα σε λιγότερους από 10 μήνες θα επιβάλει η κυβέρνηση για να κλείσει τη συμφωνία με τους θεσμούς.

Η «επίθεση», που ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2015 με τις μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών από τον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ στον κανονικό αλλά και σειρά άλλων φορολογικών μέτρων, θα κορυφωθεί μέσα στις επόμενες ημέρες τόσο με τις αλλαγές στον κώδικα φορολογίας εισοδήματος όσο και με το «πακέτο» των αυξήσεων στην έμμεση φορολογία.

Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των μέτρων θα εισπραχθεί μέσα στο 2016. Οπως προκύπτει από τον αναλυτικό κατάλογο που συνέταξε η «Ν», η προστασία των χαμηλών εισοδημάτων που συχνά-πυκνά επικαλείτο η κυβέρνηση δεν πρόκειται να γίνει πράξη, καθώς τόσο η μείωση του αφορολογήτου όσο -κυρίως- η επιβολή πρόσθετων έμμεσων φόρων θα ψαλιδίσουν το εισόδημα ακόμη και των πλέον αδύναμων.

Δεδομένου ότι, παρά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις φορολογικών συντελεστών κατά τη διάρκεια των μνημονιακών ετών, τα φορολογικά έσοδα υποχωρούσαν συνεχώς, με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν το 2015 στα 43,6 δισ. ευρώ, προκύπτει ότι το νέο «πακέτο» των τουλάχιστον 7,2 δισ. ευρώ αντιστοιχεί ουσιαστικά στο 16,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων της χώρας. Το αν βέβαια θα εισπραχθούν τελικώς αυτοί οι φόροι είναι μια εντελώς διαφορετική υπόθεση. Και το 2015 προχώρησε η κυβέρνηση στην επιβολή φορολογικών μέτρων ύψους περίπου 900 εκατ. ευρώ (με βαρύτερα εξ αυτών τη μετάταξη προϊόντων από τον ΦΠΑ 13% στο 23%, αλλά και την αναδρομική αύξηση της προκαταβολής φόρου από το 80% στο 100%), αλλά τελικώς τα φορολογικά έσοδα υποχώρησαν από τα 44,225 δισ. ευρώ το 2014 στα 43,614 δισ. ευρώ το 2015.

Με τον καταιγισμό των μέτρων έχει ξεχαστεί το γεγονός ότι πολλά από τα μέτρα που έχουν ήδη ψηφιστεί από πέρυσι δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Τα παραδείγματα πολλά:

1. Το ειδικό καθεστώς του ΦΠΑ δεν έχει καταργηθεί ακόμη παρά μόνο σε 7 νησιά του Αιγαίου. Επίκειται η δημοσίευση νέας λίστας νησιών που θα απολέσουν το ειδικό καθεστώς, με λογική συνέπεια την αύξηση των τιμών.

2. Τα νομικά πρόσωπα θα επιβαρυνθούν για πρώτη φορά με τον αυξημένο συντελεστή υπολογισμού του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων (29% από 26%).

3. Αγρότες και ελεύθεροι επαγγελματίες θα πληρώσουν περισσότερα λόγω της αύξησης των συντελεστών παρακράτησης φόρου (σ.σ.: η οποία θα συνεχιστεί και το 2017).

4. Εκκρεμεί η δεύτερη δόση περικοπής της επιδότησης του αγροτικού πετρελαίου η οποία θα γίνει το φθινόπωρο και ουσιαστικά θα εξισώσει την τιμή του αγροτικού πετρελαίου με το απλό πετρέλαιο κίνησης.

Στα μέτρα που έχουν ήδη επιβληθεί και σε αυτά που έχουν ψηφιστεί αλλά δεν έχουν ακόμη πληρωθεί έρχεται να προστεθεί τώρα ένα καινούργιο «πακέτο» με τουλάχιστον 14-15 καινούργια μέτρα, τα περισσότερα εκ των οποίων θα επιβληθούν μέσα στο 2016 (σ.σ.: το σύνολό τους αναμένεται να ψηφιστεί μέσα στο 2016 αλλά και η ενεργοποίηση ορισμένων εξ αυτών θα γίνει το 2017 και το 2018). Ηδη, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε τις αλλαγές στον κώδικα φορολογίας εισοδήματος οι οποίες θα ισχύσουν για τα εισοδήματα του 2016.

Αυτό σημαίνει ότι ειδικά για μισθωτούς και συνταξιούχους ο αντίκτυπος των μέτρων θα είναι άμεσος, λόγω της αύξησης που θα υπάρξει στην παρακράτηση φόρου.

Παρά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις φορολογικών συντελεστών κατά τη διάρκεια των μνημονιακών ετών, τα φορολογικά έσοδα υποχωρούσαν συνεχώς, με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν στα 44,225 δισ. ευρώ το 2014 και στα 43,6 δισ. ευρώ το 2015. Το νέο «πακέτο» των τουλάχιστον 7,2 δισ. ευρώ αντιστοιχεί ουσιαστικά στο 16,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων της χώρας.

Το πακέτο των αλλαγών στον κώδικα φορολογίας εισοδήματος περιλαμβάνει παρεμβάσεις συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ. Ωστόσο, συμφωνήθηκε με τους θεσμούς ότι η εισπραξιμότητα των μέτρων θα φτάσει στο 88%, με αποτέλεσμα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα να έχει συμφωνηθεί στο 1,8 δισ. ευρώ.

Φυσικά, γι’ αυτούς που θα κληθούν να πληρώσουν, ο συντελεστής εισπραξιμότητας δεν θα παίζει κανέναν απολύτως ρόλο.

Ο φόρος θα τους βεβαιωθεί σε ποσοστό 100%. Σε κάθε περίπτωση, το πρώτο πακέτο με τα μέτρα της άμεσης φορολογίας θα περιλαμβάνει:

1. Τη νέα κλίμακα υπολογισμού της εισφοράς αλληλεγγύης, η οποία όχι μόνο δεν θα καταργηθεί αλλά έχει προϋπολογιστεί να αποδώσει και περίπου 1,3 δισ. ευρώ επιπλέον (ή περίπου ένα δισ. ευρώ αν ληφθεί υπ’ όψιν ότι δεν θα πληρώσουν όλοι).

2. Τη νέα κλίμακα υπολογισμού του φόρου εισοδήματος για μισθωτούς, συνταξιούχους και αυτοαπασχολούμενους. Η κλίμακα αυτή, μαζί με την αύξηση της φορολογίας στα μερίσματα από το 10% στο 15%, αναμένεται να αυξήσει την άμεση φορολογία κατά τουλάχιστον 550-600 εκατ. ευρώ.

3. Επιπλέον 100-150 εκατ. ευρώ θα προκύψουν και από τον νέο τρόπο φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια (σ.σ.: προκρίνεται κλίμακα με τρεις συντελεστές 15%, 35% και 45%) που θα αποκτηθούν μέσα στο 2016.

Σε εκκρεμότητα βρίσκεται ακόμη το πακέτο με την αύξηση των έμμεσων φόρων, αν και η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να έχει έρθει αρκετά κοντά με τους θεσμούς ειδικά μετά την πρόταση για μια ακόμη αύξηση του βασικού συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%, μέτρο που εκτιμάται ότι θα αποφέρει περί τα 500 εκατ. ευρώ επιπλέον στα δημόσια ταμεία, αφαιρώντας τα βέβαια από το εισόδημα των φορολογουμένων.

Η αύξηση του ΦΠΑ δεν θα είναι φυσικά το μοναδικό μέτρο του πακέτου το οποίο θα πρέπει να αποδώσει και αυτό 1,8 δισ. ευρώ «καθαρά». Ετσι, στο τραπέζι παραμένουν όλα τα μέτρα της ελληνικής πρότασης που είχε αποκαλύψει η «Ν», δηλαδή:

1. Η επιβολή τέλους διανυκτέρευσης στα ξενοδοχεία με ένα ευρώ ανά αστέρι.

2. Η αύξηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης σε τσιγάρα, βενζίνες, φυσικό αέριο.

3. Η θέσπιση ειδικού τέλους στη συνδρομητική τηλεόραση ή ακόμη και η επιβολή φόρου «διέλευσης» για τα Ι.Χ. με ξένες πινακίδες.

4. Η επιβολή ειδικού τέλους στις τραπεζικές επιταγές προκειμένου να εισπραχθούν περί τα 100 εκατ. ευρώ κ.λπ.

Ακόμη και να υπάρξουν διαφοροποιήσεις στη λίστα με τα μέτρα που θα κατατεθεί τελικώς στη Βουλή, ο λογαριασμός δεν πρόκειται να αλλάξει και θα παραμείνει στο 1,8 δισ. ευρώ.

Μετά την ψήφιση και αυτού του πακέτου μέτρων, ο συνολικός λογαριασμός των φόρων θα ξεπεράσει τα 7 δισ. ευρώ. Πρόκειται ουσιαστικά για επανάληψη των όσων έγιναν με το πρώτο μνημόνιο. Και τότε, η δημοσιονομική προσαρμογή στηρίχτηκε σε φορολογικά μέτρα – κυρίως έμμεσους φόρους.

Το αποτέλεσμα ήταν να βυθιστεί η οικονομία στην ύφεση και όλοι οι εισπρακτικοί στόχοι να μην επιτευχθούν. Η επιβολή των νέων φόρων που προωθεί η κυβέρνηση, θα έχει μια ακόμη «παρενέργεια», η οποία έχει ήδη αρχίσει να καταγράφεται από πέρυσι, πρώτο έτος διακυβέρνησης: την ανατροπή της σχέσης άμεσων-έμμεσων φόρων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, το 2014, στα 100 ευρώ φόρων, τα 53,75 προέρχονται από την άδικη έμμεση φορολογία (με τη λογική ότι πλήττει όλους το ίδιο ανεξάρτητα από το εισόδημά τους) και τα 46,25 από την άμεση. Το 2015, το μερίδιο της έμμεσης φορολογίας είχε ήδη αυξηθεί στο 54,5% με αντίστοιχο περιορισμό της άμεσης στο 45,5%.

Το 2016, η κατάσταση θα γίνει ακόμη χειρότερη, καθώς εκτός από την κατάργηση του ειδικού καθεστώτος στα νησιά και τις μαζικές μετατάξεις προϊόντων και υπηρεσιών από τον ΦΠΑ του 13% στο 23% είναι πολύ πιθανό να προχωρήσει φέτος -από την 1η Ιουλίου- η αύξηση του βασικού συντελεστή από το 23% στο 24%.