Ευνοούνται οι καταθέτες του εξωτερικού

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Τεράστιο ηθικό ζήτημα εγείρεται από τα σχέδια κυβέρνησης και τραπεζών να δημιουργήσουν κίνητρα επιστροφής των καταθέσεων στις τράπεζες. Στα σχέδια των τραπεζιτών δεν περιλαμβάνεται μόνο η περαιτέρω βελτίωση των μακροοικονομικών προοπτικών, αλλά θεωρούν απαραίτητη και τη σταδιακή άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Όπως αφήνουν να διαρρεύσει, θεωρούν απαραίτητη για την επιτάχυνση των ρυθμών ανόδου των υπολοίπων την εξάλειψη κάθε περιορισμού στο «νέο χρήμα».

Αυτό αφορά στις καταθέσεις που επιστρέφουν στο σύστημα είτε σε φυσική μορφή είτε από επενδυτικά προϊόντα. Πρόκειται για έναν σημαντικό παράγοντα που λειτουργεί ανασταλτικά για όποιον θέλει να επαναφέρει τις αποταμιεύσεις του στο τραπεζικό σύστημα. Στο πλαίσιο αυτό οι τραπεζίτες θεωρούν ότι μέσα στο πρώτο δίμηνο της ερχόμενης χρονιάς θα πρέπει να υπάρξει απελευθέρωση των καταθέσεων προς αυτή την κατεύθυνση.

Αυτό όμως που δεν λένε είναι ότι αυτό θα ευνοήσει όσους έβγαλαν τα χρήματά τους στο εξωτερικό. Όσους εγκατέλειψαν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα επειδή είχαν τη δυνατότητα να αναζητήσουν την ασφάλεια των καταθέσεών τους στις τράπεζες του εξωτερικού. Αντίθετα, όσοι επέλεξαν, είτε για πατριωτικούς λόγους, είτε επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς, να εμπιστευτούν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, «τιμωρήθηκαν» με τα capital controls. Ήταν αναγκασμένοι αν στήνονται στις ουρές των ΑΤΜ, δεν μπορούσαν να αγγίξουν τους λογαριασμούς τους και τις συντάξεις τους, αλλά και οι μικροεπιχειρηματίες δεν μπορούσαν να βγάλουν χρήματα για να πληρώσουν μισθούς στους υπαλλήλους τους.

Δημιουργήθηκε έτσι ένας φαύλος κύκλος έλλειψης χρήματος από την ήδη γονατισμένη αγορά. Δημόσιοι υπάλληλοι και συνταξιούχοι μπορούσαν να ξοδέψουν μόνο 60 ευρώ τη βδομάδα. Έτσι ήταν αναγκασμένοι να παίρνουν μόνο τα απαραίτητα, κυρίως τρόφιμα, για να μπορέσουν να βγάλουν τη βδομάδα. Δεν ψώνιζαν τίποτε άλλο, οπότε δεν πήγαιναν χρήματα στις μικροεπιχειρήσεις. Έτσι, οι μικροεπιχειρηματίες δεν ήταν κι αυτοί με τη σειρά τους σε θέση να πληρώσουν τους υπαλλήλους τους. Η αγορά στέρεψε από χρήμα και οι συνήθεις ύποπτοι, μισθωτοί και συνταξιούχοι, αναγκάστηκαν να κλειστούν στα σπίτια τους για να τους φτάσει το 60ευρω για να βγάλουν τη βδομάδα.

Αντίθετα, για όλους αυτούς που έβγαλαν τα χρήματά τους στο εξωτερικό, όχι μόνο δεν άλλαξε τίποτα, αλλά απολάμβαναν την ασφάλεια των καταθέσεών τους και του ξένου τραπεζικού συστήματος.
Τώρα, κυβέρνηση και τράπεζες σχεδιάζουν να δώσουν άφεση αμαρτιών σε όλους αυτούς τους καταθέτες του εξωτερικού, δίνοντάς τους κίνητρα για να επιστρέψουν τα χρήματά τους στην Ελλάδα χωρίς συνέπειες, για να εξυγιανθεί δήθεν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και να γίνει πιο ελκυστικό στους ξένους επενδυτές. Κι όλα αυτά με τη δικαιολογία ότι «προέχει η βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας ώστε ο (τραπεζικός) κλάδος να επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς και να ξεκινήσει σιγά-σιγά η ανάπτυξη νέων εργασιών», όπως λένε οι τραπεζίτες.

Κι αυτό γιατί, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα υπόλοιπα των καταθέσεων μειώθηκαν τον Οκτώβριο έπειτα από ένα δίμηνο ανοδικό σερί κατά 589 εκατ. ευρώ στα 121,08 δισ. ευρώ. Την ίδια περίοδο τα υπόλοιπα των φυσικών προσώπων σημείωσαν πτώση 453 εκατ. ευρώ στα 101,23 δισ. ευρώ. Συνεχίστηκαν επίσης η μεταφορά κεφαλαίων από λογαριασμούς προθεσμίας σε προϊόντα πρώτης ζήτησης αλλά και οι αναλήψεις μετρητών από ιδιώτες. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έγιναν γνωστά, στις προθεσμιακές καταθέσεις ιδιωτών καταγράφηκε νέα μηνιαία πτώση της τάξεως των 936 εκατ. ευρώ στα 42,92 δισ. ευρώ. Στους λογαριασμούς πρώτης ζήτησης τα υπόλοιπα των φυσικών προσώπων αυξήθηκαν κατά 483 εκατ. ευρώ στα 58,31 δισ. ευρώ. Στον αντίποδα, τα υπόλοιπα των επιχειρήσεων μειώθηκαν κατά 43 εκατ. ευρώ στα 14,4 δισ. ευρώ.

Το σχέδιό τους για την επιστροφή των καταθέσεων που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος αλλά εντός της χώρας θα θέσουν σε εφαρμογή από τις αρχές του 2016 οι τράπεζες. Οι διοικήσεις τους εκτιμούν ότι, αν δεν υπάρξει εκ νέου επιδείνωση του οικονομικού κλίματος, είναι εφικτός ο στόχος για αύξηση των υπολοίπων τη διετία 2016-2017 κατά 25 δισ. ευρώ, ποσό που θα δώσει ανάσα στον κλάδο επιτρέποντας την επαναφορά του σε συνθήκες ομαλότητας.