ΕΝΦΙΑ και αντικειμενικές αξίες προκαλούν ταραχή στην κυβέρνηση

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Ανατροπές στον Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων του 2017 φέρνουν αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, με τις οποίες κρίθηκε παράνομη η υπουργική απόφαση ως προς τον υπολογισμό των αντικειμενικών αξιών και κατά συνέπεια τον προσδιορισμό του ΕΝΦΙΑ του 2016 σε τέσσερις περιοχές της χώρας, Ψυχικό, Φιλοθέη, Ν. Βουτζά και Δελφούς.

Η απόφαση αυτή, αιφνιδίασε την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, καθώς μπορεί μεν να «μπλοκάρει» τη δυνατότητα των ιδιοκτητών να πάρουν πίσω τα επιπλέον ποσά ΕΝΦΙΑ που πληρώνουν φέτος, αλλά ανοίγει παράθυρο για παρόμοιες δικαστικές κρίσεις, αφού στο ανώτατο δικαστήριο εκκρεμούν προσφυγές χιλιάδων ιδιοκτητών ακινήτων σε διάφορες περιοχές.

Το υπουργείο Οικονομικών καλείται μέχρι το τέλος Δεκεμβρίου να αναπροσαρμόσει τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων σε συγκεκριμένες ζώνες των τεσσάρων περιοχών για τις οποίες κρίθηκε παράνομη η υπουργική απόφαση καθορισμού των αντικειμενικών αξιών.

Οι Σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι ο προσδιορισμός των τιμών έγινε οριζόντια χωρίς να υπάρχει διαφανής, ορισμένη, πρόσφορη και οικονομετρικά άρτια μεθοδολογία προσδιορισμού τους, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία (νόμος 3852/2010), αλλά ούτε λήφθηκε υπόψη η γνώμη του κάθε Δήμου ή Κοινότητας, όπως προβλέπεται.

Βάση υπολογισμού 
Οι νέες αντικειμενικές αξίες που θα προσδιοριστούν για τις τέσσερις περιοχές (Ψυχικό, Φιλοθέη, Ν. Βουτζάς και Δελφούς) θα τεθούν σε εφαρμογή από την 1ην Ιανουαρίου 2017 και με βάση αυτές θα υπολογιστεί ο ΕΝΦΙΑ του επόμενου έτους, αλλά και οι υπόλοιποι φόροι που βαρύνουν τα ακίνητα.

Μάλιστα όπως ανέφεραν χθες κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών η ίδια διαδικασία, δηλαδή η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών, θα ακολουθείται για μελλοντικές αντίστοιχες δικαστικές αποφάσεις.

Εξομείωση αντικειμενικών – εμπορικών
Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί ότι μέχρι τον Ιούνιο του 2017 θα πρέπει να έχει αναπροσαρμόσει τις αντικειμενικές αξίες στα επίπεδα των εμπορικών τιμών, χωρίς ωστόσο μέχρι στιγμής να έχει ξεκαθαρίσει εάν ο ΕΝΦΙΑ του επόμενου έτους θα υπολογιστεί με βάση τις νέες τιμές ή τις ισχύουσες αντικειμενικές αξίες αφού, σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο ΕΝΦΙΑ υπολογίζεται με βάση τις τιμές των ακινήτων που ισχύουν την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους.

Ωστόσο, προκειμένου να αντιμετωπισθούν τυχόν νέες προσφυγές και νέες δικαστικές ακυρωτικές αποφάσεις, οι νέες τιμές των ακινήτων που θα θεσμοθετηθούν και θα προσεγγίζουν τις πραγματικές τιμές εξετάζεται να έχουν αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2017. Δηλαδή ο ΕΝΦΙΑ του 2017 και οι υπόλοιποι φόροι που επιβάλλονται στα ακίνητα θα υπολογίζονται με βάση τις νέες αναπροσαρμοσμένες τιμές.

Δυσκολίες
Πάντως η αρμόδια επιτροπή που έχει αναλάβει το έργο της ευθυγράμμισης των αντικειμενικών αξιών στα επίπεδα των εμπορικών τιμών μέχρι τα μέσα του 2017 αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες αφού, σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ των μελών δεν υπάρχει συμφωνία για τον τρόπο προσδιορισμού των τιμών, ενώ δεν υπάρχει μια αξιόπιστη βάση δεδομένων για τις τιμές στην αγορά των ακινήτων, καθώς οι αγοραπωλησίες που γίνονται σήμερα είναι περιορισμένες, ενώ πολλά ακίνητα πωλούνται σε εξευτελιστικές τιμές.

Σε αυτό που φαίνεται να καταλήγουν (χωρίς ακόμα να υπάρχει σχετική συμφωνία) είναι οι αντικειμενικές αξίες, εξαιτίας της υφιστάμενης κατάστασης, να αναπροσαρμόζονται ανά τρίμηνο ή εξάμηνο μέχρι να σταθεροποιηθούν οι τιμές ή να υπάρξει μία καλύτερη εικόνα για τις τιμές των ακινήτων.

Κανένα ρίσκο
Ωστόσο, η εισπρακτική επιτυχία που φαίνεται πως έχει και ο φετινός ΕΝΦΙΑ δεν αφήνει περιθώρια στο οικονομικό επιτελείο να ρισκάρει φορολογικά έσοδα της τάξεως των 2,65 δισ. ευρώ από το νέο έτος, ειδικά σε μια χρονιά που ο πήχης του πρωτογενούς πλεονάσματος ανεβαίνει στο 1,75% του ΑΕΠ.

Έτσι, στην περίπτωση που αποφασιστεί ο ΕΝΦΙΑ του 2017 να υπολογιστεί με βάση τις νέες τιμές των ακινήτων, οι οποίες σε πολλές περιοχές της χώρας θα είναι αισθητά μικρότερες σε σχέση με τις ισχύουσες τιμές, τότε το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να προχωρήσει σε παρεμβάσεις στο φόρο όπως αλλαγές στους συντελεστές ώστε να διασφαλιστεί ο εισπρακτικός στόχος των 2,65 δισ. ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και μετά την πρόσφατη μείωση κατά 4% έως 19% των αντικειμενικών αξιών το άνοιγμα της «ψαλίδας» μεταξύ αντικειμενικών και εμπορικών τιμών παραμένει μεγάλο κυρίως στις λεγόμενες ακριβές περιοχές του λεκανοπεδίου. Και αυτό γιατί τα τελευταία χρόνια της κρίσης στις περισσότερες περιοχές της χώρας οι εμπορικές τιμές των ακινήτων έχουν υποχωρήσει σημαντικά με αποτέλεσμα οι αντικειμενικές αξίες να τις ξεπερνούν και πάνω από 50%.

Σε αρκετές περιοχές κυρίως τα λεγόμενα ακριβά προάστια οι αντικειμενικές αξίες παραμένουν σε υψηλά επίπεδα υπερβαίνοντας τις τιμές που επικρατούν στην αγορά. Μεγάλες διαφορές μεταξύ των δύο τιμών (αντικειμενικών και εμπορικών αξιών) καταγράφονται σε αρκετές περιοχές του Λεκανοπεδίου με τις μεγαλύτερες άνω του 30% να παρατηρούνται στο Χολαργό, το Μαρούσι, τη Κηφισιά, τη Βούλα, το Παλαιό Φάληρο, τη Γλυφάδα, την Εκάλη, τη Βουλιαγμένη, τον Πειραιά αλλά και το Μοσχάτο και την Καλλιθέα.

Δύο αλλαγές
Όσον αφορά στον ΕΝΦΙΑ του 2017, προς το παρόν δυο είναι οι βασικές αλλαγές που εξετάζονται:

1 Η επιβολή του συμπληρωματικού φόρου στα αγροτεμάχια. Με βάση τις σημερινές αξίες των αγροτεμαχίων ο ΕΝΦΙΑ μπορεί να αποφέρει 230-250 εκατ ευρώ. Ωστόσο, το υπουργείο Οικονομικών εξετάζει το ενδεχόμενο μειωτικών συντελεστών, ώστε να αποφευχθούν εκρηκτικές αυξήσεις φόρου για μερικές δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες.

2 Η αύξηση του ποσοστού έκπτωσης φόρου για όσους πληρούν συγκεκριμένα περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια, από το 50% που είναι σήμερα στο 100%.

Οριζόντια
• Οι Σύμβουλοι Επικρατείας έκριναν ότι ο προσδιορισμός των τιμών έγινε οριζόντια χωρίς να υπάρχει διαφανής, ορισμένη, πρόσφορη και οικονομετρικά άρτια μεθοδολογία προσδιορισμού τους, όπως προβλέπεται από τη νομοθεσία (νόμος 3852/2010), αλλά ούτε λήφθηκε υπόψη η γνώμη του κάθε Δήμου ή Κοινότητας, όπως προβλέπεται.

Στα ύψη
• Σε αρκετές περιοχές κυρίως τα λεγόμενα ακριβά προάστια οι αντικειμενικές αξίες παραμένουν σε υψηλά επίπεδα υπερβαίνοντας τις τιμές που επικρατούν στην αγορά.

Πηγή: Ημερησία