«Εμφραγμα» στους δρόμους – Οι Αθηναίοι εγκαταλείπουν τα μέσα μεταφορά και παίρνουν τα Ι.Χ.

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Η επιστροφή στο… τιμόνι φαίνεται πως αυξάνεται για τους κατοίκους της Αθήνας, οι οποίοι εγκαταλείπουν τις μετακινήσεις με τα δημόσια μέσα μεταφοράς και ξεχύνονται στους δρόμους με τα ΙΧ τους δημιουργώντας ακόμα και ουρές στα διόδια εισόδου της πόλης αλλά και της Αττικής Οδού, ενώ τις ώρες αιχμής κεντρικές λεωφόροι δεν μπορούν να… πάρουν ανάσα.

Δεν είναι τυχαίο ότι σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΟΑΣΑ σήμερα εκτελούνται καθημερινά με όλα τα μέσα μαζικής μεταφορές όσες μετακινήσεις γινόταν το 1963 που δεν υπήρχε μετρό!

Μάλιστα το 1970 η αντιστοιχία ήταν 60 ΙΧ ανά 1.000 κατοίκους, ενώ σήμερα ξεπερνά τα 240 ΙΧ ανά 1.000 κατοίκους.

Έτσι οι κεντρικές αρτηρίες της πόλης έχουν αρχίσει να «ασφυκτιούν» και οι χρόνοι διαδρομής να αυξάνονται σημαντικά, καθώς το μποτιλιάρισμα επιστρέφει σιγά – σιγά στην Αθήνα.

Άλλωστε, η εικόνα των δρόμων και η αύξηση στις πωλήσεις ΙΧ δείχνουν ότι οι Έλληνες δεν ξεχνούν τις συνήθειές τους και επιστρέφουν στο «τιμόνι».

Οι μετακινήσεις με ΜΜΜ

Εντυπωσιακά είναι και τα στοιχεία για τις καθημερινές μετακινήσεις με μέσα μαζικής μεταφοράς ανά κάτοικο. Το 1967 αντιστοιχούσαν 480 ετήσιες μετακινήσεις ανά κάτοικο, το 1990 η αντιστοιχία μειώθηκε σε 140 ετήσιες μετακινήσεις όσες ακριβώς γίνονται και σήμερα, παρά τη λειτουργία του μετρό και του τραμ.

Και αυτό γιατί τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ που αποτελούν τον τροφοδοτικό μηχανισμό για τα μέσα σταθερής τροχιάς έχουν μειώσει σημαντικά το έργο τους, αλλά και τον αριθμό οχημάτων που κυκλοφορούν, με τον επιβάτη να αναγκάζεται πολλές φορές να παραμένει μέχρι και 45 λεπτά στη στάση για να επιβιβαστεί.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΣΑ:

• Το 2010 τα λεωφορεία διένυαν 106.713 οχηματοχιλιόμετρα την ημέρα, ενώ το 2016 μειώθηκαν σε 84.058.
• Το 2012 στα λεωφορεία γινόταν 3.190 βάρδιες το χρόνο ενώ το 2016 μειώθηκαν σε 2.550 βάρδιες.
• Το 2012 κυκλοφορούσαν 1.586 λεωφορεία και τρόλεϊ, ενώ το 2016 εκτελούν δρομολόγια 1.210 λεωφορεία και τρόλεϊ.
• Το 2012 γινόταν 14.475 δρομολόγια την ημέρα, ενώ το 2016 εκτελούνται μόλις 11.920.
• Την ίδια στιγμή, από την αρχή της φετινής χρονιάς καταγράφεται σημαντική μείωση της επιβατικής κίνησης, ενώ μόνο για τον Απρίλιο οι εισπράξεις μειώθηκαν κατά 4,48%, ενώ ο αριθμός των πωλούμενων εισιτηρίων-καρτών κατά 6%.

Οι μεγαλύτερες απώλειες είναι στην ΟΣΥ (λεωφορεία και τρόλεϊ) όπου στο τετράμηνο παρουσιάζεται μείωση πάνω από 19% στις πωλήσεις καρτών και εισιτηρίων σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα.

Η αύξηση στα εισιτήρια

Άλλος ένας παράγοντας που έστρεψε τους επιβάτες στα ΙΧ τους ήταν και η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων των μέσων μαζικής μεταφοράς από το 1,20 στο 1,40 στις αρχές Φεβρουαρίου. Αυτός είναι και ο λόγος που κεντρικές οδικές αρτηρίες όπως η Κηφισίας, η Μεσογείων, η Β. Σοφίας, η Λ . Αθηνών αλλά και η Εθνική, μετατρέπονταν σε απέραντο πάρκινγκ τις πρωινές αλλά και τις μεσημεριανές ώρες αιχμής.

Αν και τα κινούμενα ΙΧ δεν μπορούν να συγκριθούν ακόμα με τον φόρτο του 2009, ωστόσο η τάση είναι πλέον ξεκάθαρη και, όπως επισημαίνουν οι συγκοινωνιολόγοι, αν το πετρέλαιο συνεχίσει να κινείται πτωτικά, οι δρόμοι της πρωτεύουσας θα «γεμίσουν» και πάλι ασφυκτικά με ΙΧ και το γνωστό μποτιλιάρισμα θα επιστρέψει μαζί με τις αυξημένες ώρες αιχμής που τα τελευταία χρόνια είχαν συρρικνωθεί σημαντικά.

Άξια λόγου είναι και τα στοιχεία της Ε.Ε. που σημειώνουν ότι οι Έλληνες περνούν ώρες μποτιλιαρισμένοι, πίσω από το τιμόνι. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατατάσσει τη χώρα μας στην προτελευταία θέση όσον αφορά τις ώρες που περνάμε υπό συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 23η θέση από τις συνολικά 24 χώρες της Ε.Ε. που προσκόμισαν στοιχεία, ενώ ο εν λόγω δείκτης διαμορφώνεται στο 41,3 με τον αντίστοιχο μέσο ευρωπαϊκό δείκτη να διαμορφώνεται στο 30,96.

Η ΟΣΥ

Ο μεγάλος «πληγωμένος» από το πέρασμα του χρόνου είναι η ΟΣΥ και κυρίως τα λεωφορεία που αποτελούσαν στη δεκαετία του ’60 και του ’70 το βασικό μέσο μεταφοράς των πολιτών της Αθήνας μετακινώντας καθημερινά πάνω από 1.843.000 επιβάτες! Αν και το 2002 είχε σημειωθεί αύξηση 22% στον αριθμό των λεωφορείων, 39% στον αριθμό των γραμμών που εξυπηρετούσαν την πρωτεύουσα και 232% στα οχηματοχιλιόμετρα που διανύονταν καθημερινά, ωστόσο υπήρξε «βουτιά» 70% στις καθημερινές μετακινήσεις η οποία όπως φαίνεται συνεχίζει μέχρι και σήμερα.

Το σύστημα μετρό – ηλεκτρικού μπορεί να εξασφαλίζει γρήγορη και κυρίως αξιόπιστη μετακίνηση, αλλά πάνω από το 50% των επιβατών εξυπηρετούνται με τα λεωφορεία που φτάνουν σε κάθε γωνιά του λεκανοπεδίου.

Ο στόλος τους ωστόσο έχει μειωθεί στα 1.421 «παραδοσιακά» οχήματα, ενώ υπάρχουν 610 που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Ωστόσο από τα 2.100 λεωφορεία που μετρούσε ο στόλος εκ των οποίων 1.850 δρομολογούνταν καθημερινά το 2009, σήμερα δρομολόγια εκτελούν 850-900 οχήματα. Ίδια κατάσταση και στον στόλο των τρόλεϊ, όπου από τα 358 οχήματα δρομολόγια εκτελούν μόνο τα 166. Την ίδια ώρα «αναζητούνται» περίπου 1.500 οδηγοί και τεχνικοί προκειμένου οι καθυστερήσεις στα δρομολόγια των λεωφορείων να μην ξεπερνούν τη μισή ώρα.

Ειδικά λεωφορεία μόνο για (ΑμεΑ)

Τα άτομα με ειδικές ανάγκες έχουν την δυνατότητα να εξυπηρετηθούν από την ΟΣΥ με ένα απλό τηλεφώνημα ακόμα και σε περιοχές που δεν επεκτείνεται το δίκτυο των μέσων μαζικής μεταφοράς. Η μετακίνηση μπορεί να αφορά νοσοκομεία, χώρους αναψυχής, σχολεία, χώρους εργασίας ακόμα και αθλητικές εκδηλώσεις.

Πρόκειται για μια ειδική υπηρεσία που αφορά στην αποκλειστική και δωρεάν μετακίνηση ατόμων με κινητικά προβλήματα και ατόμων με λοιπές αναπηρίες εκτελούν τρία διαμορφωμένα λεωφορεία της ΟΣΥ. Η υπηρεσία αυτή διατίθεται από τις 08:00 έως τις 22:00, τις εργάσιμες ημέρες (Δευτέρα έως Παρασκευή), σε όλη τη διάρκεια του έτους. Οι μετακινήσεις των ΑμεΑ με τα οχήματα αυτά προγραμματίζονται μέσω τηλεφωνικού κέντρου.

Τα διαμορφωμένα λεωφορεία μπορούν να δεχθούν 4 έως 5 αναπηρικά αμαξίδια μαζί με τους συνοδούς τους. Το 2014 486 άτομα χρησιμοποίησαν την υπηρεσία υλοποιήθηκαν 2063 μετακινήσεις και διανύθηκαν 368.000 χλμ.

Λεωφορεία και τρόλεϊ χάνουν τα πιο πολλά έσοδα

Το μεγαλύτερο έλλειμμα συνεχίζει να παρουσιάζει η ΟΣΥ, τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ, παρά το γεγονός ότι από το 2009 μέχρι σήμερα έχει κατρακυλήσει η επιβατική τους κίνηση.

Η απώλεια εσόδων το τετράμηνο Ιανουαρίου ? Απριλίου ξεπερνά το 19% από πωλήσεις εισιτηρίων και καρτών. Συγκεκριμένα το πρώτο τετράμηνο του 2014 οι πωλήσεις για την ΟΣΥ ήταν πάνω από 46,7 εκατ. ευρώ, το πρώτο τετράμηνο του 2015 μειώθηκαν 36,5 εκατ. ευρώ και το πρώτο τετράμηνο του 2016 συρρικνώθηκαν σε 29,5 εκατ. ευρώ.

Αλλά και σε επίπεδο έτους τα στοιχεία είναι απογοητευτικά:

• To 2014 τα χρήματα που εισέπραξε η ΟΣΥ από πωλήσεις εισιτηρίων, καρτών και έσοδα από υπουργεία ήταν 117 εκατ. ευρώ και η επιχορήγηση 100,29 εκατ. ευρώ.
• Το 2015 οι πωλήσεις εισιτηρίων, καρτών και έσοδα από υπουργεία μειώθηκαν στα 97 εκατ. ευρώ και η επιχορήγηση ήταν επίσης μειωμένη στα 86 εκατ. ευρώ. Σε αυτά προστέθηκε έκτακτη επιχορήγηση 22 εκατ. ευρώ και επιπλέον 6 εκατ. ευρώ από τον έλεγχο των εισιτηρίων..
• Το 2016 αναμένονται έσοδα από πωλήσεις καρτών και εισιτηρίων 75 εκατ. ευρώ και η επιχορήγηση 84 εκατ. ευρώ .

Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι ανελαστικές δαπάνες της ΟΣΥ για το 2016 είναι 143 εκατ. ευρώ, η μισθοδοσία 40 εκατ. ευρώ, τα καύσιμα 12 εκατ. ευρώ, η ασφάλεια των λεωφορείων 1 εκατ. ευρώ, τέλη κυκλοφορίας και ΚΤΕΟ 10 εκατ. ευρώ, ανταλλακτικά και αναλώσιμα υλικά 3 εκατ. ευρώ, ρεύμα έλξης για τρόλεϊ, φως, νερό, τηλέφωνο 1 εκατ. ευρώ και φόροι 7 εκατ. ευρώ. Το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 217 εκατ. ευρώ δημιουργώντας μια «μαύρη τρύπα» στην εταιρείας ύψους 47 εκατ. ευρώ όπως αυτή καταγράφεται και στον προϋπολογισμό της διοίκησης της εταιρείας. Ωστόσο το ποσό αυτό αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά αν υπολογίσει κανείς τις μεγάλες απώλειες από τις εισπράξεις σε εισιτήρια και κάρτες.

Δεν είναι τυχαίο ότι στο τέλος του χρόνου οι αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας θα παρουσιάσουν «μαύρη τρύπα» 77,2 εκατ. ευρώ, παρά την επιδότηση των 84 εκατ. ευρώ που έχει προϋπολογιστεί, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό της ΟΣΥ και της ΣΤΑΣΥ.

Η λαθρεπιβίβαση, η έλλειψη ελαστικών, μπαταριών και ανταλλακτικών, η μείωση των εργαζομένων και κατά συνέπεια της καθημερινής επιβατικής κίνησης με τα μέσα μαζικής μεταφοράς αλλά και η ελαχιστοποίηση των ελέγχων έχει κατρακυλήσει τα έσοδα των εταιρειών και τον Απρίλιο.

Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό ο οποίος εγκρίθηκε από το υπουργείο Οικονομικών η ΣΤΑΣΥ θα έχει έσοδα 111.548.000, έξοδα 144.135.000 και ζημιές 32.587.000. Η Ο.ΣΥ. Α.Ε. θα έχει έσοδα 188.338.600, δαπάνες 233.021.812 και τελικές ζημιές 44.683.212.