Διάλεξη για την συνωμοσιολογία στον λαϊκιστικό λόγο στο ΑΠΘ

Στο πλαίσιο το ερευνητικού προγράμματος «POPULISMUS: Λαϊκιστικός λόγος και δημοκρατία», το Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ διοργανώνει ομιλία του καθηγητή του Πανεπιστημίου του Zagreb, κ. Nebojša Blanuša, με τίτλο: «The Conspiratorial Thinking in Populist Reason»

Η διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στο Αμφιθέατρο ΙΙΙ του Κέντρου Διάδοσης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων (ΚΕΔΕΑ) του ΑΠΘ (3ης Σεπτεμβρίου, Πανεπιστημιούπολη) την Πέμπτη 12 Μαρτίου 2015 με ώρα έναρξης 18.00. Θα ακολουθήσει συζήτηση με το κοινό.

Περίληψη:

Ο συνωμοσιολογικός τρόπος σκέψης σε σχέση με την συμπεριφορά των ελίτ αποτελεί καθοριστικό χαρακτηριστικό του λαϊκιστικού φαντασιακού. Η βασική λειτουργία ενός τέτοιου τρόπου σκέψης είναι να εγκαθιδρύσει μια διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε φίλους και εχθρούς, στο Καλό και το Κακό, η οποία αποκτά μανιχαϊκό χαρακτήρα σε πλήρως ανεπτυγμένους λαϊκιστικούς λόγους. Τέτοιες, λιγότερο ή περισσότερο απλοποιητικές αναπαραστάσεις δεν συνιστούν ούτε επιφανειακό φαινόμενο ούτε και δευτερεύουσα πολιτική παθολογία. Μπορεί να αποκαλύπτουν λανθάνουσες πολιτικές διαιρέσεις, όπως και τις λειτουργίες τους σε συγκεκριμένες κοινωνίες. Για να τις κατανοήσουμε ως γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη ενός λαϊκιστικού (ή άλλων μορφών πολιτικού) λόγου, και για να εξετάσουμε τη σχέση τους με πιο «συμπαγείς» ιδεολογίες, πρέπει να εστιάσουμε στα παρακάτω ερωτήματα:

-Πώς συναρθρώνεται η «θέληση του λαού» ως μια φαντασιακή «ενέργεια» της πολιτικής κοινότητας; Τι είδους κύρια σημαίνοντα, εικόνες και αφηγήσεις χρησιμοποιούνται για την αντιπροσώπευση του λαού και της εξιδανικευμένης ή/και εν κινδύνω (λόγω συνωμοσίας) πολιτικής κοινότητας;

-Τι είδους ήθη, αξίες και στόχοι θεωρούνται πως απειλούνται ή προσβάλλονται από τις συνωμοσίες των ελίτ; Πώς αναπαρίστανται οι προθέσεις και οι κοσμοθεωρήσεις των «εχθρών», όπως και η υποτιθέμενη «διαβολική» τους φύση; Ποιοι θεωρούνται σύμμαχοί τους; Κατανοούνται με όρους ενός «μπλοκ εξουσίας» (ή, λ.χ., ως εσωτερικοί και εξωτερικοί εχθροί);

-Τι είδους αντίμετρα αναπτύσσονται απέναντι σε καθορισμένους εχθρούς στο πλαίσιο λαϊκιστικών (και άλλων, μη-λαϊκιστικών) λόγων;

Σχετικά με τον ομιλητή:

Ο δρ Nebojša Blanuša είναι Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Ψυχολογίας στη Σχολή Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου του Ζάγκρεμπ. Στα βασικά του ερευνητικά ενδιαφέροντα συμπεριλαμβάνονται τα εξής: πολιτική ψυχανάλυση, εθνικισμός, συνωμοσιολογικές θεωρίες, πολιτικός κυνισμός, πολιτική συμπεριφορά, ιστορικές και πολιτικές διαιρέσεις, ευρωσκεπτικισμός, μέθοδοι των κοινωνικών επιστημών, κ.λπ. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Θεωρίες Συνωμοσίας και Κροατική Πολιτική Πραγματικότητα 1980–2007 (κυκλοφόρησε το 2011 στην Κροατία). Διδάσκει τα μαθήματα Κοινωνική και Πολιτική Ψυχολογία, Πολιτική και Τέχνη στην Νοτιοανατολική Ευρώπη και Το Πολιτικό Ασυνείδητο.

ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ POPULISMUS

Τα τελευταία χρόνια ο λαϊκισμός έχει επιστρέψει στο διεθνές πολιτικό προσκήνιο. Μεταξύ άλλων, μια σειρά από κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής που απορρίπτουν τη λεγόμενη «Συναίνεση της Ουάσινγκτον» αλλά και μια ομάδα από ακροδεξιά κόμματα που πολλαπλασιάζονται στην Ευρώπη, προωθώντας ξενοφοβικά και ρατσιστικά στερεότυπα, πιστοποιούν αυτήν την τάση. Eπιπλέον, καταδεικνύουν τις αντιθετικές εκφάνσεις της. Το ερευνητικό πρόγραμμα POPULISMUS στοχεύει καταρχάς στην καταγραφή και συγκριτική χαρτογράφηση του λαϊκιστικού λόγου που εκπέμπεται από τέτοιου είδους πηγές. Με τον τρόπο αυτό θα διευκολυνθεί η επαναξιολόγηση της έννοιας του «λαϊκισμού» και η άρθρωση μιας θεωρητικής προσέγγισης ικανής να αναπροσανατολίσει την εμπειρική ανάλυση της λαϊκιστικής ιδεολογίας στο πλανητικό περιβάλλον του 21ου αιώνα. Ξεκινώντας από τον θεωρητικό προσανατολισμό που προσφέρει η θεωρία του λόγου της «Σχολής του Essex», το έργο POPULISMUS υιοθετεί μια μεθοδολογία ανάλυσης λόγου για να διερευνήσει τις ποικίλες μορφές της λαϊκιστικής πολιτικής, να τεκμηριώσει την ανάγκη μελέτης της αναδυόμενης αντίθεσης μεταξύ λαϊκισμού και αντι-λαϊκισμού και να αξιολογήσει τις συνέπειές της πάνω στην ποιότητα της δημοκρατίας.

Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο της πράξης ΑΡΙΣΤΕΙΑ ΙΙ του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους.

Μέχρι την ολοκλήρωσή του, τον Ιούλιο του 2015, το διάρκειας δεκαοκτώ μηνών ερευνητικό πρόγραμμα POPULISMUS θα αναπτύξει ένα πυκνό πλέγμα δραστηριοτήτων με στόχο την εννοιολογική, αναλυτική και ερμηνευτική αναβάθμιση της ικανότητας διερεύνησης του λαϊκιστικού λόγου και της σχέσης του με τη δημοκρατία.

Οι δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνουν:

-Την επισκόπηση και κριτική αποτίμηση της υπάρχουσας διεθνούς βιβλιογραφίας.

-Την πραγματοποίηση ερευνητικών επισκέψεων για την πληρέστερη γνώση της επιτόπιας κατάστασης σε περιοχές που θεωρούνται επίκεντρα λαϊκιστικών κινητοποιήσεων (Βενεζουέλα και Αργεντινή στη Λατινική Αμερική× ΗΠΑ× Γαλλία, Ολλανδία, Ισπανία και Ελλάδα στην Ευρώπη).

-Την συγγραφή μιας σειράς θεματικών μελετών και επιστημονικών άρθρων για επιμέρους πτυχές του φαινομένου.

-Την διοργάνωση διεθνών ερευνητικών συναντήσεων (εργαστήριο, συνέδριο, ομιλίες) για την προώθηση της σχετικής έρευνας και την διάχυση των αποτελεσμάτων.

-Την ανάπτυξη ενός Παρατηρητηρίου για τον λαϊκιστικό λόγο και τη δημοκρατία με τη μορφή σύνθετης διαδικτυακής πλατφόρμας.

Τμήμα Ειδήσεων Radio1d.gr