Μπορεί η υπερβολική άσκηση να γίνει επιβλαβής;

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Η άσκηση είναι αναμφισβήτητα ωφέλιμη! Τα οφέλη της είναι πολλά και γνωστά σε όλους. Ωστόσο, όπως με οτιδήποτε στη ζωή, το «πάρα πολύ» δεν είναι πάντα καλό. Η υπερβολική άσκηση μπορεί να γίνει επιβλαβής τόσο για την σωματική όσο και για την ψυχική υγεία!
Ο όρος Ψυχαναγκαστική Άσκηση είναι γνωστός και ως υπερβολική άσκηση, υποχρεωτική άσκηση, εθισμός στην γυμναστική, Athletica Anorexia και περιγράφει έναν καταναγκασμό στο να γυμνάζεται κάποιος πολύ περισσότερο και με ιδιαίτερο σθένος από ότι θεωρείται «φυσιολογικό».

Η άσκηση είναι καλή όταν γίνεται για τους σωστούς λόγους, δηλαδή για την βελτίωση και την διατήρηση μίας καλής φυσικής κατάστασης και μίας γενικότερης υγείας. Γίνεται όμως, επικίνδυνη και κακή για την υγεία, όταν κάποιος γυμνάζεται σε πολύ έντονα επίπεδα και για μεγάλη χρονική περίοδο.

Εμμονή με την άσκηση

Κάποιος μπορεί να εθιστεί στην άσκηση. Μπορεί να ξεκινήσει με καλές προθέσεις, να θέλει να είναι σε φόρμα και υγιής, αλλά σταδιακά να αυξάνει τον αριθμό και την ένταση των ασκήσεων μέχρι να αναπτύξει εξάρτηση από την γυμναστική.

Για να γυμνάζεται κάποιος συστηματικά και είναι η άσκηση τρόπος ζωής απαιτείται κάποια δέσμευση. Ο χρόνος της άσκησης ανταγωνίζεται τον χρόνο για εργασία, οικογένεια, φίλους. Μερικές φορές όμως η γραμμή ανάμεσα στη δέσμευση και τον καταναγκασμό είναι εύκολο να διαπεραστεί. Η άσκηση δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά ανάγκη.

Πόση άσκηση όμως είναι πάρα πολύ;

Σημάδια της Ψυχαναγκαστικής Άσκησης

Κάποιος μπορεί να ασκείται για τους λάθος λόγους όταν εμφανίζει κάποια ή όλα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Αισθάνεται υπερβολικό άγχος, έχει συναισθήματα ενοχής και θυμού, αν δεν καταφέρνει να γυμναστεί.

Η άσκηση γίνεται η κοινωνική του ζωή, περιορίζει τις κοινωνικές του δραστηριότητες ή αποσύρεται από φίλους, έτσι ώστε να μη χάσει την προγραμματισμένη προπόνηση.

Βρίσκει χρόνο, με οποιοδήποτε κόστος, για να γυμναστεί όπως, να μην πάει στο σχολείο, στην δουλειά του ή σε κάποια ανάλογη υποχρέωση.

Ο τρόπος, που αισθάνεται για τον εαυτό του, καθορίζεται από πόση γυμναστική έκανε ή πόσο σκληρή ήταν η προπόνησή του.

Η άσκηση καθοδηγείται κυρίως από την επιθυμία ελέγχου του βάρους, της σύσταση του σώματος (διατήρηση μυϊκής μάζας) ή του σωματότυπου.

Η άσκηση δεν πραγματοποιείται ως διασκέδαση και ευχάριστη εμπειρία ή ποτέ δεν είναι ικανοποιημένος με τα επιτεύγματά του στην γυμναστική (δεν είναι ποτέ αρκετή).

Γυμνάζεται σε περίεργες ώρες (στη μέση της νύκτας, στις 12:00 το μεσημέρι με καύσωνα) ή όταν κάποιος γίνεται μυστικοπαθής ως προς την συμπεριφορά του γύρω από την γυμναστική και προσπαθεί να κρύψει την ποσότητα της άσκησης.

Η γυμναστική γίνεται ένας τρόπος αντιμετώπισης της κακής εικόνας, που έχει κάποιος για το σώμα του, της ανησυχίας, που έχει για το βάρος και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση του και προσπαθεί να αποκτήσει μία αίσθηση ελέγχου πάνω στη ζωή του μέσα από τον αριθμό και την ένταση των ασκήσεων.

Οι επιλογή των τροφίμων βασίζεται αποκλειστικά στην άσκηση. Η γυμναστική γίνεται η «τιμωρία» για κάποια «απαγορευμένη» ή «κακή» τροφή, ή «εξαγνίζει» και «καίει» τις θερμίδες ή κάποιος περιορίζει τρόφιμα από την διατροφή του γιατί δεν μπορεί να γυμναστεί.

Γυμνάζεται ακόμη και όταν είναι άρρωστος ή τραυματισμένος, δεν μπορεί να πάρει μία μέρα ρεπό από την προπόνηση ή να απέχει κάποιες μέρες γιατί απλά δεν έχει όρεξη να γυμναστεί.

Το είδος και ποσότητα της άσκησης αποφασίζεται μετά από έναν αυστηρό υπολογισμό της ποσότητας του φαγητού, που καταναλώθηκε, και κατά συνέπεια των θερμίδων, που πρέπει να κάψει.

Σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία από την Ψυχαναγκαστική Άσκηση

Υπάρχουν πραγματικοί κίνδυνοι μυοσκελετικών τραυματισμών και μόνιμες βλάβες στα οστά, στους μύες, στους συνδέσμους και στους τένοντες, λόγω των υπερβολικών απαιτήσεων, ειδικά όταν κάποιος δεν επιτρέπει στον εαυτό του να ξεκουραστεί από την άσκηση ή να θεραπευτεί πλήρως από κάποιο τραυματισμό. Καθώς το σώμα ωθείται πέρα από τα όριά του, τα άτομα μπορεί να γίνουν πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις και αισθήματα κόπωσης και εξάντλησης.

Επιπρόσθετα, εάν δεν καταναλώνονται τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, το σώμα αρχίζει να διασπά μυϊκή μάζα στην προσπάθειά του να βρει πηγή ενέργειας.

Στις γυναίκες, η υπερβολική άσκηση επηρεάζει την ισορροπία των ορμονών, με αποτέλεσμα την αμηνόρροια (απώλεια εμμήνου κύκλου), προβλήματα γονιμότητας και οστεοπόρωσης (απώλεια οστικής μάζας).

Οι άνθρωποι που ασκούνται υπερβολικά συχνά υποφέρουν από άγχος και κατάθλιψη, κακή αντίληψη της εικόνας του σώματός τους, χαμηλή αυτοεκτίμηση και ανησυχούν υπερβολικά για το βάρος τους.

Το να περιορίζει κάποιος την τροφή του σε συνδυασμό με εθισμό στην άσκηση μπορεί να έχει πολύ επικίνδυνες επιπτώσεις και να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο (όπως στην Νευρική Ανορεξία).

Μην «τρέξετε» μακριά…

Η Ψυχαναγκαστική Άσκηση είναι δύσκολο να αναγνωριστεί και να αντιμετωπιστεί γιατί εύκολα χαρακτηρίζεται ως υγιή συμπεριφορά. Το πρόβλημα δεν είναι ότι θα πάει κάποιος γυμναστήριο για να αισθανθεί καλύτερα για τον εαυτό του. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν για να αισθανθεί κάποιος όμορφα με τον εαυτό του απαιτεί να πάει γυμναστήριο, να κάνει συγκεκριμένες επαναλήψεις, να τρέξει συγκεκριμένη ώρα, να φάει συγκεκριμένες τροφές και να δημιουργήσει απαιτητικά πρότυπα σώματος και ομορφιάς τόσο για τον εαυτό του όσο και για τους άλλους.

Εάν αναγνωρίσετε κάτι από εσάς στις παραπάνω παραγράφους, μην «τρέξετε» μακριά από αυτό που σας συμβαίνει! Αναζητήστε κάποιο σύμβουλο που να μπορέσετε να τον εμπιστευτείτε και να συζητήσετε μαζί του αυτό που παρατηρείτε στον εαυτό σας!