Απειλεί την παγκόσμια οικονομία ο «εμφύλιος» για το πετρέλαιο

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Φεβρουάριο του 2009 έχουν συμπιεστεί οι τιμές του «μαύρου χρυσού» από τα παιχνίδια εξουσίας που πραγματοποιούνται στην παγκόσμια ενεργειακή σκακιέρα.

Το αργό έχει κατρακυλήσει για πρώτη φορά την τελευταία εξαετία κάτω από το επίπεδο των 35 δολαρίων το βαρέλι, ενώ το μπρεντ έχει σημειώσει κάθετη πτώση από τα 130 δολάρια το βαρέλι το 2012 στα 37 δολάρια σήμερα με τους αναλυτές να προβλέπουν περαιτέρω μείωσή του στα 20 δολάρια εντός του 2016 και τη Διεθνή Επιτροπή Ενέργειας να μιλά για «κορεσμό» τις πετρελαϊκής αγοράς για τουλάχιστον 12 μήνες.

Δεν είναι δε λίγοι αυτοί που εκτιμούν ότι η πτώση της τιμής του πετρελαίου θα μπορούσε να καταστεί ο μεγαλύτερος οικονομικός κίνδυνος της νέας χρονιάς, μιας και ήδη σε παγκόσμιο επίπεδο έχει χαθεί αξία τουλάχιστον ενός τρισ. δολ. από τις μετοχές των πετρελαϊκών. Επίσης, ομόλογα εταιρειών ενέργειας και ορυχείων αξίας σχεδόν 2 τρισ. δολ. κινδυνεύουν να υποβαθμιστούν από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης κι έπονται πτωχεύσεις…

Οι οικονομικός πόλεμος που μαίνεται μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών είναι αδυσώπητος με απώτερο στόχο την ενίσχυση των μεριδίων αγοράς και την αύξηση των εσόδων, ενώ ως «όπλα» χρησιμοποιούνται ο όγκος παραγωγής και η τιμή πώλησης.

Το πολεμικό σκηνικό στήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου την τριετία 2012-2015 διπλασιάστηκε η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου, γεγονός που οδήγησε σε μείωση της ζήτησης πετρελαίου από τη Σαουδική Αραβία και άλλους παραγωγούς. Ο «πόνος» έγινε οξύτερος από τη σημαντική μείωση της κατανάλωσης λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Όμως αντί να μειωθεί η παραγωγή λόγω μειωμένης ζήτησης, η Σαουδική Αραβία επέλεξε να τη διατηρήσει σε υψηλά επίπεδα.

Έτσι κατά την τελευταία σύνοδό τους τα κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ αποφάσισαν να αυξήσουν το ανώτατο όριο παραγωγής τους σηματοδοτώντας ένα νέο πόλεμο από τον Οργανισμό με τους Αμερικανούς παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου.

Ζήτηση
Όταν παράγεται πολύ πετρέλαιο αλλά η ζήτηση στην αγορά είναι χαμηλή, η τιμή του πέφτει. Το αποτέλεσμα είναι να επηρεάζονται αρνητικά όλοι οι ανταγωνιστές της Σαουδικής Αραβίας, τόσο η ΗΠΑ όσο η Ρωσία, αλλά και η Βενεζουέλα, που βλέπουν τα έσοδά τους από τις εξαγωγές πετρελαίου να πέφτουν. Όπως έκανε γνωστό ο πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, τα έσοδα από το πετρέλαιο έπεσαν φέτος θεαματικά κατά 64%, γεγονός που συνιστά «οικονομική καταστροφή».

Όμως και «η ρωσική οικονομία έχει σφυροκοπηθεί από την πτώση στις τιμές του πετρελαίου, γεγονός που αναγκάζει την κυβέρνηση να υποβαθμίσει τις προβλέψεις της και να αλλάξει τη στρατηγική της», δήλωσε προχθές στην ετήσια συνέντευξη Τύπου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν. Το Κρεμλίνο προέβλεπε στις αρχές του 2014 το πετρέλαιο στα 100 δολάρια το βαρέλι με τις τιμές του αργού όμως να μειώνονται περισσότερο από 50%, οι προβλέψεις όμως, πρέπει να αναθεωρηθούν. Στο μεταξύ όλα τα στοιχεία και οι ενδείξεις συγκλίνουν στο ότι κατάσταση στην πετρελαϊκή αγορά δεν πρόκειται να βελτιωθεί. Λόγω της πρόσφατης συμφωνίας των χωρών της Δύσης με το Ιράν οι κυρώσεις που είχαν επιβληθεί θα αρθούν σύντομα και η χώρα θα ξαναρχίσει να εξάγει πετρέλαιο. Αυτό σημαίνει ότι η ποσότητα πετρελαίου που διατίθεται στις διεθνείς αγορές θα αυξηθεί, ενώ η ζήτηση αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω λόγω της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης.

Επιτόκια
Εξάλλου μετά την αύξηση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, την πρώτη μετά από επτά χρόνια, το αμερικανικό νόμισμα αναμένεται να ενισχυθεί. Οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου καθορίζονται σε δολάρια, επομένως όταν το δολάριο ανεβαίνει, θα έπρεπε να ανεβαίνει και η τιμή του πετρελαίου. Όμως από το 2014 ο ΟΠΕΚ και οι άλλες χώρες που εξάγουν πετρέλαιο δεν φιξάρουν την τιμή και τον όγκο παραγωγής του καυσίμου, όπως έκαναν στο παρελθόν.

Κατά συνέπεια ενώ η παραγωγή παραμένει σε υψηλά επίπεδα και η ζήτηση σε χαμηλά, κάθε άνοδος του δολαρίου προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη πτώση της τιμής του πετρελαίου.

Για την ώρα λοιπόν από την υποτίμηση του «μαύρου χρυσού» δεν υπάρχουν ωφελημένοι, ενώ οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες αντιμετωπίζουν συνεχώς αυξανόμενα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς τους. Στα μέσα Οκτωβρίου το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είχε χτυπήσει μάλιστα ηχηρό «καμπανάκι» λέγοντας πως αν οι χώρες του Κόλπου δεν λάβουν μέτρα για τη δημοσιονομική τους εξυγίανση θα βρεθούν με άδεια ταμεία σε πέντε χρόνια μέσα σε ένα περιβάλλον έντονης αστάθειας. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, ο κίνδυνος απορρέει από τη μείωση των εσόδων των χωρών αυτών κατά 360 δισ. δολάρια συνολικά για το 2015.

Το Ταμείο επισημαίνει ότι ο αντίκτυπος από την πτώση των τιμών του πετρελαίου είναι μεγαλύτερος σε χώρες που εξαρτώνται περισσότερο από τις εξαγωγές και κυρίως στις χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου, καθώς και σε Αλγερία, Ιράκ και Λιβύη, στις οποίες καταγράφεται πτώση των εσόδων της τάξης του 10% έως 20% του ΑΕΠ τους. Μετά την αύξηση της παραγωγής που ανακοίνωσε στην τελευταία σύνοδό του ο ΟΠΕΚ οι τιμές άρχισαν να καταρρέουν. Σύμφωνα με την Goldman Sachs, το αργό ΗΠΑ μπορεί να υποχωρήσει κατά ακόμη 50%, στα 20 δολάρια το βαρέλι. Στην περίπτωση αυτή θα καταφέρει ένα επιπλέον χτύπημα στην αγορά.

Εκνευρισμός
Ήδη η υποτίμηση έχει προκαλέσει εκνευρισμό στο Πεκίνο που έχει ένα μήνυμα για τον ΟΠΕΚ: «Φτάνει με την πτώση του πετρελαίου». Η Κίνα, δεύτερη μεγαλύτερη χώρα κατανάλωσης πετρελαίου στον κόσμο, ανακοίνωσε ότι θα αναστείλει τις περαιτέρω μειώσεις των τιμών των καυσίμων, παρά το γεγονός ότι η πτωτική πορεία του πετρελαίου δεν φαίνεται να τελειώνει. Το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθεί η ζήτηση βενζίνης στη χώρα κατά 10,4% το 2015 σε σχέση με το 2014, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας.

Η Ασία, στο μεταξύ, αποτελεί το κύριο «πεδίο μάχης» μεταξύ των πετρελαιοπαραγωγών χωρών καθώς, εν μέσω της τεράστιας πτώσης των τιμών του αργού τα τελευταία δύο χρόνια, οι Σαουδάραβες και άλλοι παραγωγοί ανταγωνίζονται σκληρά για να εξασφαλίσουν πελάτες. Σύμφωνα με το Bloomberg, η ήπειρος αντιστοιχεί στο 70% των εξαγωγών πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας.

Ρωσία
«Η ρωσική οικονομία έχει σφυροκοπηθεί από την πτώση στις τιμές του πετρελαίου, γεγονός που αναγκάζει την κυβέρνηση να υποβαθμίσει τις προβλέψεις της και να αλλάξει τη στρατηγική της», δήλωσε προχθές στην ετήσια συνέντευξη Τύπου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.

Δολάριο
Κάθε άνοδος του δολαρίου προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη πτώση της τιμής του πετρελαίου, ενώ η παραγωγή παραμένει σε υψηλά επίπεδα και η ζήτηση σε χαμηλά, κάθε.

Πεκίνο
Η Κίνα, δεύτερη μεγαλύτερη χώρα κατανάλωσης πετρελαίου στον κόσμο, ανακοίνωσε ότι θα αναστείλει τις περαιτέρω μειώσεις των τιμών των καυσίμων.

Πηγή: Ημερησία