Αμφίπολη και επιχειρηματικότητα

«…Δεν μου φτάνουν οι ζωντανοί, θέλω να μιλήσω με τους πεθαμένους…»
Γ. Σεφέρης

 Στον ένα λοφίσκο, η τούμπα του Καστά. Εκεί, οι αρχαιολόγοι σκάβουν σπιθαμή προς σπιθαμή τη γη, ευελπιστώντας πως όταν περάσουν τη «φρουρούμενη» από τις δύο ακέφαλες σφίγγες πόρτα και βρεθούν στο εσωτερικό του «πιθανολογούμενου» μακεδονικού τάφου, θα αποκαλύψουν το μεγάλο μυστικό, που δεν είναι άλλο από τον νεκρό που «φυλάσσει» στο εσωτερικό του. Ακριβώς απέναντι, σε έναν άλλο λόφο, η Νέα Αμφίπολη, χωριό 700 κατοίκων, χτισμένο πάνω στην αρχαία ομώνυμη πόλη – ναυτική βάση του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ορμητήριό του στην προς Ανατολάς εκστρατεία του, με τους δικούς της «αρχαιολόγους», που έχουν αποφανθεί: Αλέξανδρος!

Επί αιώνες, νεκρός και ζωντανοί «έβλεπαν» σιωπηλοί από τους δύο λόφους ο ένας τους άλλους χωρίς να έχουν τη δυνατότητα να γνωριστούν. Τώρα με το άνοιγμα του τύμβου πλησιάζει η ώρα να «μιλήσουν». Πότε θα γίνει αυτό; Η αρχαιολόγος κ. Κατερίνα Περιστέρη και η ομάδα της προχωρούν «πόντο πόντο» με την παρουσία Αστυνομίας, που απαγορεύει κάθε πρόσβαση στους εκατοντάδες περίεργους και «προφήτες», που συρρέουν καθημερινά στον χώρο. Και βεβαίως εν μέσω πιέσεων από βουλευτές και αυτοδιοικητικά στελέχη, τα οποία διεκδικούν μια ολιγόλεπτη επίσκεψη και μια φωτογραφία με τις σφίγγες ή αλλιώς λίγα λεπτά δημοσιότητας παρέα με τον «μέγα ένοικο» του Καστά…

Στη Μεσολακιά, ένα χωριουδάκι στις παρυφές του λόφου με την ανασκαφή, οι άνθρωποι κάνουν ήδη σχέδια για το μέλλον. Με το που μπαίνουμε στο χωριό, συναντάμε ένα μελισσοκόμο. Δεν προλαβαίνουμε να τον ρωτήσουμε… «από πού πάνε για τον τάφο», και μας δείχνει έναν ανηφορικό χωματόδρομο, στον οποίο η Τροχαία έστησε μια αυτοσχέδια σήμανση για να κατευθύνει τους επισκέπτες! «Μέχρι τώρα έχουν περάσει πάνω από 2.000 άτομα, γίνεται χαμός, τόσο κόσμο δεν έχουμε ματαδεί» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος της κοινότητας Σάκης Ζουρνατζής. Κάποιοι σχεδιάζουν ήδη στο μυαλό τους μαγαζιά με τουριστικά είδη, άλλοι να ανοίξουν καφενεία και μερικοί «πόσα θα πάρουν» από τις απαλλοτριώσεις χωραφιών πέριξ του τύμβου. «Μπορεί να είναι το μεγάλο λαχείο για μας…», τονίζει γεμάτος χαρά ο πρόεδρος.

Κάτω από μια πελώρια ακακία στη Νέα Αμφίπολη, πλάι στο αρχαιολογικό της μουσείο, γεμάτο με τα κατά καιρούς ευρήματα -νόμιμων ή παράνομων ανασκαφών- η συζήτηση με τέσσερις ντόπιους «αρχαιολόγους» είναι ενδεικτική. «Ολοι εδώ στην Αμφίπολη είμαστε λίγο πολύ αρχαιολόγοι, μερικοί περισσότερο…». Αν γνωρίζεις ότι η Αμφίπολη θεωρείτο (-αι) το Ελ Ντοράντο των αρχαιοκαπήλων, καταλαβαίνεις τι σημαίνουν τα λεγόμενα του συνομιλητή μας. Ενας από την παρέα έχει σκάψει μέχρι τη Συρία, την αρχαία Τροία, τα Σκόπια, τη Βουλγαρία -λέγεται ότι έχει κάνει και κάποια χρόνια φυλακή…- και βεβαίως γνωρίζει σαν την παλάμη του την περιοχή. «Δεν είναι συνηθισμένη τούμπα. Προσωπικά πιστεύω ότι μέσα είναι ο Αλέξανδρος. Ο μακαρίτης ο αρχαιολόγος Λαζαρίδης πίστευε και αυτός ότι μέσα ήταν ο Αλέξανδρος, αλλά ξεκίνησε να σκάβει από λάθος δρόμο. Οπως μας έλεγε, αυτό που είναι εδώ θαμμένο θα αλλάξει την ιστορία…», λέει. Και δεν είναι ο μόνος. Η ενασχόληση των ανθρώπων με το «σκάψιμο» είναι παμπάλαια συνήθεια στην Αμφίπολη και κάποιοι εξασφάλιζαν από αυτό ένα σημαντικό εισόδημα.

«Αν προσέξεις εδώ στο χωριό έχουμε όλοι καμπούρα, είναι από το συνεχές σκύψιμο για να σκάβουμε...», λέει με χιούμορ ένας άλλος της παρέας. «Στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 γινόταν συχνά στο χωριό μας παζάρι με αρχαιότητες. Ερχονταν Ελληνες και ξένοι και αγόραζαν, εξασφαλίζαμε ένα καλό μεροκάματο».

Οταν ρωτάμε γιατί δεν τα έδιναν στο κράτος για να πάρουν νόμιμα εύρετρα, απαντάει αφοπλιστικά ότι «οι τιμές είναι εξευτελιστικές…»! Διηγούνται απίστευτες ιστορίες από το δικό τους παράνομο ανασκαφικό έργο και επικαλούνται τη μακρόχρονη εμπειρία τους για να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι «μέσα υπάρχει κάτι πολύ μεγάλο».

«Εμείς μιλάμε με το χώμα, βλέπουμε ένα σημείο και το ακτινογραφούμε» λένε. Κατηφορίζοντας από την Αμφίπολη για το λιοντάρι της, σκέφτηκα την απογοήτευση όλων αυτών των ανθρώπων αν το άνοιγμα του τάφου δεν αποκαλύψει κάτι «πολύ μεγάλο», όπως οι πάντες στην περιοχή ελπίζουν και πιστεύουν.
 

Σε μια απόσταση λίγων χιλιομέτρων, ο περίφημος Λέων απολαμβάνει ημέρες δόξας. Εκατοντάδες τουρίστες σπεύδουν καθημερινά να φωτογραφηθούν κάτω από τη μεγαλοπρέπειά του. Η Σωτηρία Τσακίρη διδάσκει στο ανοιχτό πανεπιστήμιο της Καρλσρούης γερμανικά, και με την ευκαιρία των διακοπών της στην Ελλάδα πήγε να δει και να φωτογραφηθεί. «Ενα πρωί με το που πήγα στο πανεπιστήμιο έσπευσαν οι φοιτητές να μου πουν ότι βρέθηκε στην Αμφίπολη ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου»… Αλλος επισκέπτης, ο Βασίλης Σακαλής, λέει ότι τόσα χρόνια που παραθερίζει στην περιοχή περνούσε μπροστά από το λιοντάρι αλλά δεν του έδινε σημασία. «Τώρα ήρθαμε να βγάλουμε φωτογραφία…».

Η πρώτη εμπορική «επιχείρηση» στήθηκε ήδη κάτω από το αγριωπό βλέμμα του λιονταριού, με τον Ανέστη Παυλίδη από το Στρυμονικό να πουλάει φιστίκια στους επισκέπτες. Καθώς η ώρα της αλήθειας πλησιάζει (;) και η αγωνία κορυφώνεται ένα θεωρείται από τους περισσότερους ειδικούς βέβαιο: συμπληρώνεται σε μεγάλο βαθμό το ιστορικό παζλ της Αρχαίας Μακεδονίας. Συλημένος ή ασύλητος, ο τύμβος έχει πολλά να «μαρτυρήσει».

Πηγή: Καθημερινή