Άλλο σεισάχθεια και άλλο κοροϊδία

Σεισάχθεια σημαίνει αποτίναξη των χρεών. Κρίνεται απαραίτητη στιις μέρες μας διότι η υπερχρέωση σε συνδυασμό με την υπερφορολόγηση σημαίνει υποδούλωση του ελληνικού λαού στους κερδοσκόπους και στο υπηρετικό προσωπικό τους.

Με αφορμή τις υποσχέσεις της κυβέρνησης περί σεισάχθειας που προς το παρόν συνοδεύονται με σχέδια που εξυπηρετούν μόνο τις τράπεζες και είναι ότι επαχθέστερο θα μπορούσε να εφαρμοστεί αυτή τη στιγμή σε βάρος των δανειοληπτών, το radio1d.gr επιστρέφει στα μαθήματα Ιστορίας για να ανακαλύψει μαζί με τους αγαπημένους αναγνώστες και ακροατές του τί συνέβη στην αρχαία Αθήνα επί Σόλωνος με την «σεισάχθεια». 

Ο όρος είναι σύνθετος από τα αρχαία ελληνικά, από το “σείω” (ταρακουνώ) + “άχθος” (βάρος, χρέος). Ουσιαστικά σήμαινε την “αποτίναξη των βαρών”.

Η σεισάχθεια είναι το πρώτο νομοθέτημα του Σόλωνα με στόχο να τερματίσει τον θεσμό της υποδούλωσης για χρέη στην αρχαία Αθήνα: Πριν την σεισάχθεια, ένας πολίτης που δεν μπορούσε να ξεπληρώσει το δανειστή του έχανε την ελευθερία του. 

Ορισμένοι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι η σεισάχθεια ήταν διαγραφή εξ ολοκλήρου των χρεών. Σύμφωνα με τους νεότερους ιστορικούς, η σεισάχθεια αποτελούσε μόνον ανακούφιση των πριν υπό των τοκογλύφων καταπιεζομένων οφειλετών.

Τί έκανε ο Σόλων

Ο σοφότερος νομοθέτης της αρχαίας Ελλάδας σμίκρυνε την αργυρή δραχμή κατά το 1/4 και λίγο περισσότερο ώστε 100 νέες δραχμές περιείχαν όσο άργυρο 72,5 παλαιές και με βάση τα εισοδηματικά κριτήρια κάθε πολίτη ώστε ελάττωσε σε τέτοιο βαθμό τα χρέη των φτωχών, γι αυτό και λέγονταν ότι απάλειψε τις υποθήκες επί των γαιών, καθόσον διευκόλυνε την εξόφληση των χρεών 

Ακόμη, απαγόρευσε το βαρβαρικό έθιμο του «επί τοις σώμασι δανείζεσθαι». Κήρυξε επίτιμους τους πριν από το χρέος ή οποιαδήποτε άλλη αιτία, πλην φόνου και επιβολής στη τυραννίδα, σε ατιμία καταδικασθέντες.

Τα νομοθετικά μέτρα του Σόλωνα ήταν πολύ τολμηρά, αλλά και δραστικά. Βασίζονταν στην αρχή της δίκαιης ανισότητας και όχι της απόλυτης ισότητας, ενώ επιδίωκαν να αποτρέψουν την εμφύλια διαμάχη και τη διάλυση της πολιτικής κοινότητας της Αθήνας, διατηρώντας παράλληλα την κοινωνική διαστρωμάτωση και την προβολή αυτής της διαστρωμάτωσης στη νομή της εξουσίας.

Η σεισάχθεια εντασσόταν στα μέτρα επανόρθωσης που έλαβε ο Σόλων. Πιο συγκεκριμένα, καταργούνταν τα υφιστάμενα χρέη ιδιωτών προς ιδιώτες και προς το δημόσιο, καταργήθηκε ο δανεισμός με εγγύηση το “σώμα” (προσωπική ελευθερία) του δανειολήπτη και των μελών της οικογένειάς του, ενώ απελευθερώθηκαν και όσοι Αθηναίοι είχαν γίνει δούλοι λόγω χρεών στην ίδια την Αθήνα και επαναφέρθηκαν στην πόλη όσοι εν τω μεταξύ είχαν μεταπωληθεί στο εξωτερικό.

Είναι γνωστό ότι με τη “σεισάχθεια” ο Σόλων έδωσε τέλος στην εξάρτηση των φτωχών αγροτών στην Αττική. Εκείνο που δεν είναι γνωστό και παραμένει θέμα διαμάχης ανάμεσα στους ερευνητές είναι η διαδικασία που ακολούθησε προκειμένου να αποκαταστήσει όσους είχαν πέσει θύματα της αυθαιρεσίας των πλουσίων, ακριβώς γιατί δεν υπήρχαν γραπτές διατάξεις (αυτό άλλωστε λέει και ο Σόλων σε ένα από τα ποιήματά του).

Το μέτρο άλλοτε συνδέεται με τους εκτημόρους, τους εξαρτημένους αγρότες που καλλιεργούσαν τη γη των προνομιούχων με τη συμφωνία να τους δίνουν το 1/6 της παραγωγής αντί ενοικίου, ενώ άλλοτε με όλους όσους είχαν δανειστεί και καλλιεργούσαν την γη των πλουσίων και ισχυρών με ενέχυρο την προσωπική τους ελευθερία.

Οι μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα άφηναν δύο εξαιρέσεις: ο κηδεμόνας άγαμης γυναίκας που είχε χάσει την παρθενία της είχε το δικαίωμα να την πουλήσει για δούλη, και ένας πολίτης μπορούσε να αφήσει έκθετο ένα ανεπιθύμητο νεογέννητο.

Τμήμα Ειδήσεων Radio1d.gr