Αδιέξοδο στο Κυπριακό και το 2014

Η εμπλοκή της Ουάσιγκτον στο Κυπριακό, που εκδηλώθηκε σε ανώτατο επίπεδο με τις επισκέψεις του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζο Μπάιντεν σε Λευκωσία (Μάιο) και Άγκυρα (Νοέμβριο), δεν κατάφερε να κάμψει την τουρκική αδιαλλαξία και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για βιώσιμη λύση τού χρονίζοντος -για τουλάχιστον 40 χρόνια- προβλήματος.

Αντίθετα, η κατάσταση επιδεινώθηκε με τουρκικές προκλητικές ενέργειες στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), που υποχρέωσαν την Λευκωσία, με τη σύμφωνη γνώμη και της Αθήνας, να αναστείλει τη συμμετοχή της ελληνοκυπριακής πλευράς στις διαπραγματεύσεις.

Το 2014 άρχισε σχετικά αισιόδοξα, καθώς ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ντερβίς Έρογλου κατέληξαν, τον Φεβρουάριο, μετά από επίπονες διαβουλεύσεις, σε ένα κοινό ανακοινωθέν για τη διασφάλιση της βάσης των διαπραγματεύσεων και της λύσης του Κυπριακού.

Τέλη Μαρτίου, ο κ. Αναστασιάδης επέδωσε έγγραφο στον Ντερβίς Έρογλου, στο οποίο συνέκρινε τις θέσεις που ανέπτυξε η τουρκοκυπριακή πλευρά τον πρώτο μήνα των διαπραγματεύσεων με το κοινό ανακοινωθέν, και στο οποίο φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν με ανταλλαγή εγγράφων, και στις 6 Μαΐου ήρθε στην Κύπρο ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο οποίος τόνισε ότι η Κύπρος είναι «στρατηγικός εταίρος» των ΗΠΑ. Ο κ. Μπάιντεν, όμως, δεν κατάφερε να πετύχει, όπως αισιοδοξούσε, θετική ανταπόκριση της τουρκικής πλευράς για να αρχίσει συζήτηση με στόχο την επιστροφή στους Ελληνοκυπρίους της κλειστής περιοχής της κατεχόμενης πόλης της Αμμοχώστου.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου έρχεται στην Λευκωσία ο νέος ειδικός σύμβουλος του γγ του ΟΗΕ, Έσπεν Άιντε, ο οποίος συμφωνεί με τους κκ Αναστασιάδη και Έρογλου να παρουσιάσει μέσα στον Οκτώβριο ιδέες, με τις οποίες εκτιμά ότι θα γεφυρώσει τις διαφωνίες.

Ωστόσο, αυτό δεν έγινε γιατί η Τουρκία εξέδωσε ΝΑVTEX (οδηγία προς ναυτιλομένους), δεσμεύοντας περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ. Το τουρκικό ερευνητικό σκάφος Barbaros, συνοδευόμενο από τα υποστηρικτικά πλοία M/V Bravο και M/V Deep Supporter, εισήλθε στις 20 Οκτωβρίου στην κυπριακή ΑΟΖ, όπου κάνει γεωτρήσεις για λογαριασμό τής Κυπριακής Δημοκρατίας η ιταλοκορεατική κοινοπραξία ΕΝΙ -KOGAS.

Ο Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης ανέστειλε τη συμμετοχή του στις διαπραγματεύσεις, τονίζοντας ότι δεν μπορεί να γίνει διάλογος κάτω από απειλές και εκβιασμούς. Η προσπάθεια Μπάιντεν, στη συνάντηση του -στις 22 Νοεμβρίου- με τον Ντερβίς Ερντογάν, να τερματιστούν οι τουρκικές ενέργειες και να επαναρχίσουν οι συνομιλίες έπεσε στο κενό.

Χθες βράδυ έληξε η τουρκική NAVTEX και το Barbaros αγκυροβόλησε στο λιμάνι της κατεχόμενης Αμμοχώστου, αναμένοντας οδηγίες για τις επόμενες κινήσεις του. Διπλωματικοί κύκλοι εκτιμούν ότι το σκάφος πιθανόν να επανέλθει στην κυπριακή ΑΟΖ, καθώς στα μέσα Ιανουαρίου θα επαναληφθούν οι γεωτρήσεις.

Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Νίκος Χριστοδουλίδης τόνισε ότι η κυβέρνηση δεν προτίθεται να αναστείλει τις γεωτρήσεις. Σχολιάζοντας την αναφορά του Τουρκοκύπριου διαπραγματευτή για πάγωμα των γεωτρήσεων προκειμένου να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έκανε σαφές ότι δεν τίθεται ζήτημα συζήτησης μιας τέτοιας πρότασης, η οποία «δεν γίνεται αποδεκτή ούτε από τον διεθνή παράγοντα που εμπλέκεται στο Κυπριακό».

Σε δηλώσεις στο ΡΙΚ, ο κ. Χριστοδουλίδης εξήγησε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει συμβατικές υποχρεώσεις με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ, και συνεπώς δεν έχει κανένα δικαίωμα να ζητήσει αναστολή των εργασιών τους.

Ο Κύπριος εκπρόσωπος τόνισε, επίσης, ότι στόχος δεν είναι να επαναρχίσουν συνομιλίες χάριν των συνομιλιών, κάτι που ενδεχομένως να εγκυμονεί κινδύνους, αλλά να διεξαχθούν συνομιλίες σε σωστό περιβάλλον με προοπτική θετικής κατάληξης.