Τεστ σάλιου για την πρώιμη διάγνωση των νόσων Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον δημιουργούν επιστήμονες του ΑΠΘ

Με ένα τεστ σάλιου στοχεύει στην πρώιμη διάγνωση των νόσων Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον, από το στάδιο της ήπιας νοητικής διαταραχής, το καινοτόμο πρόγραμμα ΙΝΑ (Ιnnovative Neuro-biological Assesment), στο οποίο συνεργάζονται επιστήμονες από τα τμήματα Ιατρικής, Χημείας και Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης.

Το πρόγραμμα κατατέθηκε πρόσφατα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) προκειμένου να εξασφαλιστεί η χρηματοδότησή του από την Innovative Medicines Initiative 2 (Πρωτοβουλία Καινοτόμων Φαρμάκων 2).

Για τα νέα διαγνωστικά “εργαλεία” που δημιουργούνται στο πλαίσιο του προγράμματος ΙΝΑ μίλησε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η καθηγήτρια νευρολογίας στο ΑΠΘ και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Μάγδα Τσολάκη, με αφορμή την παρουσίασή του στο 9ο Πανελλήνιο Διεπιστημονικό Συνέδριο Νόσου Αλτσχάιμερ και Συναφών Διαταραχών.

Το τεστ σάλιου, όπως ανέφερε η κ. Τσολάκη, θα γίνεται με μία ίνα επικαλυμμένη με νανοσωλήνες και αντισώματα, η οποία θα τοποθετείται στο στόμα του ασθενούς και αλλάζοντας χρώμα θα ανιχνεύει τα επίπεδα της tau πρωτεϊνης και του β αμυλοειδούς πεπτιδίου 42 (Αβ42) που σχετίζονται με τη νόσο Αλσχάιμερ και τη νευρωνική προτεϊνη α-συνουκλεϊνη, η οποία σχετίζεται με τη νόσο Πάρκινσον.

“Η ίνα αυτή θα ανιχνεύει την ύπαρξη παθολογικών πρωτεϊνών, τις οποίες ανιχνεύουμε και στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό και προσπαθούμε να σταθμίσουμε αυτό το πράγμα, δηλαδή από πόσο και πάνω πρέπει να είναι η tau πρωτεΐνη για να αλλάζει χρώμα αυτή η κλωστή. Π.χ. θα τη βάζουμε άσπρη και θα γίνεται πράσινη ή κόκκινη ή κίτρινη ανάλογα με το ποσό της tau πρωτεϊνης που υπάρχει στο σάλιο. Άλλη κλωστή, με άλλο χρώμα, θα χρησιμοποιείται για το β αμυλοειδές. Αν έχουμε tau πρωτεΐνη δεν σημαίνει ότι έχουμε Αλτχάιμερ, μπορεί να έχουμε κάποιο άλλο νευροεκφυλιστικό νόσημα. Πρέπει να έχουμε και την tau πρωτεΐνη και το β αμυλοειδές αλλοιωμένο για να πούμε ότι ο άνθρωπος που υποβάλλεται στο τεστ έχει Αλτσχάιμερ. Υπάρχει δυνατότητα στη δεύτερη προσπάθειά μας να ελέγχουμε την α-συνουκλεϊνη, της οποίας ο μεταβολισμός τροποποιείται στη νόσο του Πάρκινσον. Με το τεστ αυτό θα μπορούμε να έχουμε πρώιμη διάγνωση αυτών των νόσων από το στάδιο της ήπιας νοητικής διαταραχής, δηλαδή, από το στάδιο που ο άνθρωπος αρχίζει να ξεχνάει, θα ξέρουμε αν θα πάθει Αλτσχάιμερ ή Πάρκινσον. Ανεξάρτητα από το αν θα χρηματοδοτηθεί από την ΕΕ, το πρόγραμμα συνεχίζεται με τη συλλογή δειγμάτων σάλιου, τα οποία δίνονται προς εξέταση σε βιοχημικούς” εξήγησε η κ. Τσολάκη.

Στο πλαίσιο του προγράμματος ΙΝΑ προβλέπεται και η δημιουργία ενός άλλου εργαλείου για τη διάγνωση των νόσων Αλτσχάιμερ και Πάρκινσον με τη βιοψία δέρματος, ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο ψυχολόχος Στέλιος Ζυγούρης, ο οποίος είναι ένας από τους συνεργάτες του προγράμματος.

Η δημιουργία του εργαλείου αυτού βασίζεται σε μια πρόσφατη, αλλά πολύ πρώιμη μελέτη, η οποία έδειξε ότι η βιοψία δέρματος μπορεί να δώσει στοιχεία για ύπαρξη Πάρκινσον και Αλτσχάιμερ.

Στο πλαίσιο του προγράμματος έγινε και μια προκαταρκτική μελέτη για τις θεραπευτικές δυνατότητες της ήπιας νοητικής διαταραχής με τη χορήγηση κρόκου.

Στη μελέτη έλαβαν μέρος 50 άτομα με ήπια νοητική διαταραχή σε κάποιους από τους οποίους χορηγήθηκαν 0,125mg κρόκου ημερησίως επί ένα χρόνο και η σύγκριση που έγινε, στη συνέχεια, έδειξε ότι βελτιώθηκαν όσοι έπαιρναν τον κρόκο, ενώ χειροτέρεψαν όσοι δεν τον έπαιρναν.