Το φθηνό χρήμα της ΕΚΤ προς τις τράπεζες δεν φτάνει στην οικονομία

Περίπου 250 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι θα δανειστούν οι τράπεζες της Ευρωζώνης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) την περίοδο Σεπτεμβρίου-Δεκεμβρίου στο πλαίσιο του νέου τριετούς προγράμματος για τη σταδιακή παροχή φθηνών δανείων, σύμφωνα με πληροφορίες της βρετανικής εφημερίδας Financial Times.

Απώτερος στόχος των δανείων αυτών, γνωστών ως TLTROs (Targeted Long-Term Refinancing Operations), είναι η ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του ευρωπαϊκού Νότου. Τηρούνται, ωστόσο, επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα των δανείων αυτών. Aνάλογα μέτρα είχε λάβει η ΕΚΤ στο παρελθόν, αλλά δεν είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Το αντίθετο. Μάλιστα, όπως αποκαλύπτει έρευνα της Royal Bank of Scotland (RBS), ο συνολικός δανεισμός των τραπεζών στην Ευρωζώνη έχει μειωθεί κατά 561 δισ. ευρώ από το 2009.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι έχει εκφράσει τις ανησυχίες του για τη μεγάλη έλλειψη ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της πραγματικής οικονομίας και της απασχόλησης. O κ. Ντράγκι έχει τονίσει ότι τα δάνεια της ΕΚΤ προς τις τράπεζες της Ευρωζώνης μπορεί να φτάσουν από 850 δισ. ευρώ έως ένα τρισ. ευρώ.

Από τα τέλη του 2011 μέχρι το 2012, η ΕΚΤ είχε παραχωρήσει ένα τρισ. ευρώ σε δυο φάσεις του πρώτου προγράμματος φθηνών δανείων, γνωστών ως LTROs. Από τα δάνεια αυτά παραμένουν σε εκκρεμότητα 389 δισ. ευρώ. Ολα τα υπόλοιπα δάνεια έχουν αποπληρωθεί μέχρι σήμερα, δημιουργώντας ανησυχίες ότι αυτός είναι ο λόγος για την ανεπάρκεια ρευστότητας στην Ευρωζώνη. Ωστόσο, όπως καταδεικνύουν τα στοιχεία για τα τραπεζικά δάνεια στην Ευρωζώνη, τα δάνεια αυτά δεν αξιοποιήθηκαν τότε για την ενίσχυση της ρευστότητας στην πραγματική οικονομία αλλά και για την αγορά κρατικών ομολόγων από τις κυβερνήσεις του ευρωπαϊκού Νότου, βοηθώντας στην υποχώρηση του κόστους δανεισμού κρατών αλλά όχι μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Με αυτή την τακτική επωφελήθηκαν, επίσης, οι τράπεζες της Ευρωζώνης, δανειζόμενες με ιστορικά χαμηλά επιτόκια και αγοράζοντας κρατικά ομόλογα με υψηλότερες αποδόσεις, επισημαίνουν οι Financial Times.

Σήμερα, αν και έχει υποχωρήσει το κόστος δανεισμού για τα κράτη-μέλη στην περιφέρεια της Ευρωζώνης, με την Ιρλανδία και την Πορτογαλία να εξέρχονται από το Μνημόνιο χωρίς προληπτικά μέτρα πίστωσης, η ανάπτυξη στον ευρωπαϊκό Νότο παραμένει ασθενής. Μάλιστα, η οικονομία της Γαλλίας, η δεύτερη μεγαλύτερη στην Ευρωζώνη, είναι σήμερα ένας από τους αδύναμους κρίκους των 18 κρατών-μελών. Και οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης πυροδοτούν τάσεις αντιπληθωρισμού, διατηρώντας το συσσωρευμένο χρέος των κρατών-μελών της Ευρωζώνης σε υψηλά επίπεδα. Οπως είπε ο κ. Ντράγκι μετά την ανακοίνωση των TLTROs στις αρχές Ιουνίου, ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη ήδη κινείται σε «ζώνη επικινδυνότητας». Ωστόσο, παραμένει αμφίβολο εάν τα νέα δάνεια θα καταλήξουν άμεσα στην πραγματική οικονομία. Οπως δηλώνει στέλεχος της Morgan Stanley στους Financial Times, «οι τράπεζες μπορεί να “παρκάρουν” τα κεφάλαια αυτά σε διετή ομόλογα προτού τα λάβουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις».

Πιέσεις για την ισοτιμία του ευρώ

Νέες πιέσεις ασκεί η γαλλική κυβέρνηση στην ΕΚΤ για την ισοτιμία του ευρώ, ώστε να προσαρμοστεί σε πιο φυσιολογικά επίπεδα, αυξάνοντας τη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία. Από το Παρίσι, ο υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν δήλωσε χθες ότι υπάρχουν ευθύνες για την πορεία των οικονομιών της Ευρωζώνης και σ’ ό,τι αφορά την ισοτιμία του ευρώ. «Εχουν ληφθεί αποφάσεις και θα πρέπει να εφαρμοστούν μέχρι τέλους, έτσι ώστε το ευρώ να υποχωρήσει σε πιο ομαλά επίπεδα», δήλωσε ο Γάλλος αξιωματούχος. Η γαλλική οικονομία βρίσκεται σε κρίσιμο στάδιο. Τα τελευταία στοιχεία κατέδειξαν στασιμότητα στο διάστημα του δευτέρου τριμήνου, επιβεβαιώνοντας φόβους για την πορεία της οικονομίας και τη δυνατότητα της κυβέρνησης να μειώσει το δημοσιονομικό της έλλειμμα στα επίπεδα που έχουν συμφωνηθεί με την Κομισιόν. Η υποχώρηση του ευρώ έναντι του υπολοίπων νομισμάτων θα ενίσχυε τον πληθωρισμό, ο οποίος βρίσκεται σε ανησυχητικά χαμηλά επίπεδα, και θα διευκόλυνε τα κράτη να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους. Η ΕΚΤ έχει δεσμευτεί με την παροχή φθηνών δανείων και άλλων μέτρων ποσοτικής χαλάρωσης, με τις αγορές να προσδοκούν την εφαρμογή τους.

Πηγή: Καθημερινή