Νέοι άνεργοι και φοιτητές: Τους δελεάζει το επιχειρείν, τους αποτρέπει η οικονομική κατάσταση της χώρας

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Ενδιαφέροντα συμπεράσματα σχετικά με την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα προέκυψαν από τη συνεργασία τριών ερευνητικών ομάδων από το Πολυτεχνείο Κρήτης,   το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το Πανεπιστήμιο Κρήτης, στο πλαίσιο του προγράμματος «Γ.Ε.Ν.Ε.Σ.Ι: Γυναικεία Επιχειρηματικότητα-Νέες Επιχειρήσεις-Στόχος: Ισότητα», στο οποίο επίσης εταίρος είναι το Κέντρο Εργάνη.

Τα αποτελέσματα της έρευνας παρουσιάστηκαν σήμερα σε ημερίδα στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, όπου συζητήθηκε και η πρακτική τους εφαρμογή με εκπροσώπους φορέων υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και γυναίκες επιχειρηματίες. Ο Επιστημονικά Υπεύθυνος του Προγράμματος, καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης, Βασίλης Μουστάκης, τόνισε ότι «πρόκειται για μια  συλλογική, διεπιστημονική προσπάθεια από μια έμπειρη ερευνητική ομάδα στην επιχειρηματικότητα και από τα τρία Ιδρύματα.. Στόχος μας να διερευνήσουμε την ιδιαιτερότητα του φύλου». Επίσης, τόνισε ότι τα συμπεράσματα να βοηθήσουν στην έρευνα και τις πολιτικές για την επιχειρηματικότητα.

Έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, της οποίας το δείγμα αποτέλεσαν νέοι κυρίως φοιτητές και άνεργοι, δείχνει ότι οι Έλληνες κατά τη διάρκεια της κρίσης επιθυμούν να γίνουν επιχειρηματίες αλλά φοβούνται να πραγματοποιήσουν την επιθυμία τους.

Πιστεύουν ότι τα κύρια εμπόδια κατά σειρά προτεραιότητας, σύμφωνα με την επιστημονικά υπεύθυνη της έρευνας, καθηγήτρια Κατερίνα Σαρρή, είναι η οικονομική κατάσταση της χώρας, η φορολογία, η χρηματοδότηση και το κεφάλαιο, η οικονομική ανασφάλεια και οι ασφαλιστικές εισφορές. Πέρα από τις οικονομικές δυσκολίες και την κυβερνητική πολιτική που εκλαμβάνονται ως τα κύρια εμπόδια, το στρες, το θεσμικό πλαίσιο, κοινωνικά εμπόδια και η έλλειψη δικτύου αποθαρρύνουν την επιχειρηματική δραστηριότητα. Αντίστοιχα, στην έρευνα διαπιστώνεται ότι κίνητρα για την ίδρυση μιας επιχείρησης αποτελούν η αξιοποίηση μιας επιχειρηματικής ευκαιρίας (45,5%), η έλλειψη καλύτερης επιλογής για απασχόληση (18,2%), συνδυασμός των παραπάνω (9,2%). Το  22,7% των ερωτηθέντων έδειξε πρόθυμο να αναζητήσει καλύτερες ευκαιρίες μέσω της επιχειρηματικότητας, ενώ ήδη εργάζεται. Ως σημαντικό χαρακτήρισε η κυρία Σαρρή το εύρημα, ότι ακόμη και στην Ελλάδα της κρίσης οι νέοι Έλληνες βλέπουν ευκαιρίες, όμως,  σύμφωνα με τα συμπέρασμα της έρευνας, παρότι θέλουν να γίνουν επιχειρηματίες, φοβούνται.

Ο καθηγητής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Κωνσταντίνος Καφέτσιος, εξέτασε την επιρροή της πολιτισμικής ταυτότητας (ιδιοκεντρισμός: αφοσίωση σε προσωπικούς στόχους, επιδίωξη ανταγωνισμού και επιτυχίας, αλλοκεντρισμός: ομαδική κατεύθυνση, προτεραιότητα στο συμφέρον της ομάδας) εργαζόμενων, ανέργων και επιχειρηματιών γυναικών, πώς συγκρίνεται με αυτή των αντίστοιχων ανδρών και πώς προβλέπει συναισθηματικές πλευρές της επιχειρηματικής πρόθεσης.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του Πανεπιστημίου Κρήτης γυναίκες εργαζόμενες στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα είχαν χαμηλότερα επίπεδα ιδιοκεντρικού προσανατολισμού από τους αντίστοιχους άνδρες εργαζόμενους. Την ίδια στιγμή όμως, οι γυναίκες επιχειρηματίες είχαν υψηλότερα επίπεδα ιδιοκεντρισμού και αλλοκεντρισμού. Γενικά οι γυναίκες επιχειρηματίες ανέφεραν υψηλότερα κίνητρα επίτευξης και πιο ανταγωνιστικά συναισθήματα από τους άνδρες. Ασχέτως φύλου, ο ιδιοκεντρικός προσανατολισμός ήταν σημαντικός προβλεπτικός παράγοντας θετικότερης στάσης προς την επιχειρηματική στάση, πρόθεση και συναισθήματα.

Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Φωτεινή Τσιμπιρίδου, μίλησε για την έμφυλη διάσταση της κοινωνικής οικονομίας. Αναρωτήθηκε εάν μπορούν να βοηθήσουν τα συνεργατικά εγχειρήματα στη μείωση της διαφθοράς ή  στην αύξηση της εμπιστοσύνης. Εάν τα συνεργατικά εγχειρήματα μπορούν να βοηθήσουν να αναπτυχθεί το κοινωνικό κράτος, το οποίο έχει υποχωρήσει, π.χ. υπηρεσίες φροντίδας, με όρους ηθικής οικονομίας και αυτό συνιστά μια πρόκληση.

Η κ. Μπακατσάκη, ΕΤΕΠ στο Πολυτεχνείο Κρήτης, αναφέρθηκε στις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα και τόνισε ότι τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι η  αναζήτηση συναισθηματικής στήριξης είναι πιο έντονη στις  γυναίκες, οι οποίες δεν διστάζουν να ζητήσουν βοήθεια. Ως πρόταση πολιτικής συμπέρανε ότι το κυρίαρχο πρότυπο δεν πρέπει να είναι ο άνδρας επιχειρηματίας και επιπλέον ότι η γυναικεία διάσταση θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στα εκπαιδευτικά προγράμματα

Η Πόπη Σουρμαΐδου, Διευθύντρια του Κέντρου Εργάνη παρουσίασε το έργο και τις δραστηριότητες του Κέντρου, καθώς και την προσφορά του στην επιχειρηματικότητα. Παρατήρησε ότι όταν κάποιος ξεκινά να δημιουργήσει μια επιχείρηση: «δε λέει τι θέλω να κάνω, αλλά αν υπάρχουν τα χρήματα». Επιπλέον αναφέρθηκε στους γυναικείους συνεταιρισμούς ως πρόδρομους της κοινωνικής οικονομίας.

Ο Γιάννης Τσιτσόπουλος, εκπρόσωπος της ΚΕΠΑ ΑΝΕΜ, παρουσίασε τα χρηματοδοτικά εργαλεία που υπάρχουν αυτή τη  στιγμή για τους επίδοξους επιχειρηματίες και τους τομείς προτεραιότητας του νέου ΕΣΠΑ.  Έτσι, σύμφωνα με τον κύριο Τσιτσόπουλο οι πηγές χρηματοδότησης  στην Ελλάδα σήμερα είναι το νέο ΕΣΠΑ, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ο αναπτυξιακός νόμος, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, οι εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης και το VCs Crowdfunding, τα οποία τείνουν να γίνουν ο κύριος τρόπος χρηματοδότησης επιχειρήσεων, την ώρα μάλιστα που λείπει το θεσμικό πλαίσιο.

Οι  τομείς προτεραιότητας του νέου ΕΣΠΑ είναι: Αγρο-διατροφή, υγεία-φάρμακα, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, ενέργεια, περιβάλλον και βιώσιμη ανάπτυξη, μεταφορές, υλικά-κατασκευές, τουρισμός, πολιτισμός δημιουργικές βιομηχανίες.

Τόνισε ότι οι  ΚοινΣΕπ είναι επιλέξιμη μορφή για χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ, ωστόσο δεν υπάρχει κατηγορία γυναικείας επιχειρηματικότητας. Για τις άνεργες γυναίκες ως ευπαθείς ομάδες στους τομείς κατάρτισης και απασχόλησης. Ο κ. Τσιτσόπουλος, επίσης, υπογράμμισε ότι 20% από αυτούς που καταθέτουν φάκελο αποκλείονται λόγω έλλειψης δικαιολογητικών, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό αποκλείεται γιατί δεν έχει διαβάσει καθόλου ή δεν έχει διαβάσει σωστά τον οδηγό.

Περνώντας από την θεωρία στην πράξη, η Ελένη Παπαθεοδοσίου, Πρόεδρος του Δικτύου ΚοινΣΕπ Κεντρικής Μακεδονίας, ανέδειξε τα κενά οργάνωσης που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον χώρο της κοινωνικής οικονομίας και για αυτόν τον λόγο θέλησε να καλύψει το κενό με τη δημιουργία του δικτύου. Επίσης, οι επιχειρηματίες Καρτσιακλή, Τρυφινοπούλου και Φύτουλη μίλησαν για τις δικές τους εμπειρίες και τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, ωστόσο συμφώνησαν ότι το επιχειρείν αξίζει τον κόπο.