Νίκη Κεραμέως (ΝΔ): Το δημογραφικό πρόβλημα πρέπει να γίνει η απόλυτη εθνική προτεραιότητα και στρατηγική

Η Κοινοβουλευτική Εκπρόσωπος της Νέας Δημοκρατίας, Βουλευτής Επικρατείας, Νίκη Κ. Κεραμέως, συμμετείχε ως κεντρική ομιλήτρια στην εκδήλωση της Δημοτικής Τοπικής Οργάνωσης Λάρισας με θέμα «Δημογραφική Κρίση-Πρόκληση για Εθνική Κοινωνική και Ηθική Ανασυγκρότηση».

Με την βοήθεια των αριθμών, όπως προκύπτουν από την πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, προσπάθησε να σκιαγραφήσει το μέγεθος του δημογραφικού προβλήματος. Σύμφωνα με όλα τα σενάρια που διατυπώνει η έρευνα, ο πληθυσμός της Ελλάδας στο μέλλον θα μειωθεί σημαντικά. Σήμερα ο πληθυσμός της χώρας είναι σχεδόν 11 εκατομμύρια. Το 2050 υπολογίζεται ότι στην καλύτερη περίπτωση θα είναι 10 εκατομμύρια και στην χειρότερη 8,3 εκατομμύρια. «Τι σημαίνουν όλα αυτά; Όλα αυτά σημαίνουν ότι ενώ σήμερα το ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού με ηλικία 65 ετών είναι περίπου 20%, το 2050 θα φθάνει στο 34%. Με λίγα λόγια, θα έχουμε 1,2 εκατομμύρια περισσότερα άτομα άνω των 65 ετών, σε σχέση με σήμερα!», είπε χαρακτηριστικά.

«Η ανεργία που χτυπά τον νεανικό πληθυσμό μαζί με τις μειώσεις εισοδημάτων, τις αυξήσεις φόρων, τις έκτακτες εισφορές, κάνουν την εξίσωση του δημογραφικού προβλήματος εξαιρετικά δισεπίλυτη. Υπό αυτές τις συνθήκες πώς θα αποφασίσει ένα νέο ζευγάρι να προχωρήσει στην απόκτηση έστω και ενός παιδιού; Δύσκολα- είναι η απάντηση.»

Ωστόσο, όσο δισεπίλυτη και αν είναι η εξίσωση, «η πολιτεία οφείλει τάχιστα να συνειδητοποιήσει την καταστροφή που συντελείται από την ωρολογιακή βόμβα του δημογραφικού και να προχωρήσει σε πρωτοβουλίες και δράσεις που θα στοχεύουν στην ενίσχυση της γεννητικότητας, τη μεταβολή του δείκτη νέων ηλικιών, την αποκατάσταση του ισοζυγίου ενεργού πληθυσμού.»

«Η λύση στο δημογραφικό πρόβλημα είναι η στήριξη των νέων γονέων να αποκτήσουν παιδιά και να τα εντάξουν σε μια νέα οικογένεια. Στην οικογένεια που διαχρονικά στην ελληνική πραγματικότητα ήταν ο πιο ισχυρός υποστηρικτικός θεσμός τόσο του ατόμου όσο και του έθνους.»

Στη συνέχεια, η Νίκη Κ. Κεραμέως, αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες σκέψεις προτάσεων και λύσεων, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ενδεικτικό πλαίσιο δέσμης μέτρων προς την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος, όπως, ενδεικτικά,  φορολογικά και οικονομικά κίνητρα, προώθηση πιο ευέλικτων μορφών εργασίας για τους νέους γονείς, ίδρυση περισσότερων βρεφονηπιακών σταθμών σε όλη τη χώρα, που θα λειτουργούν με ωράριο που θα εξυπηρετεί τις εργαζόμενες μητέρες.

«Πρέπει να δουλέψουμε πάνω σε συγκεκριμένο σχέδιο, με συγκεκριμένη στόχευση, απέναντι στο δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Και, ναι, είναι γεγονός ότι μεμονωμένες και αποσπασματικές πρακτικές δεν μπορεί να έχουν μακροχρόνια αποτελέσματα σε σχέση με το δημογραφικό πρόβλημα. Ναι, είναι γεγονός ότι η οποιαδήποτε δημογραφική πολιτική χρειάζεται χρόνο για να αποδώσει αποτελέσματα. Ναι, είναι γεγονός ότι η αύξηση του ποσοστού γεννήσεων χρειάζεται δεκαετίες για να μετατραπεί σε αύξηση του εργατικού δυναμικού. Όμως, οφείλουμε να εργασθούμε με όραμα για την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος. Οφείλουμε στα παιδιά μας να παλέψουμε για μια πληθυσμιακή αειφορία, για την αειφορία των ανθρώπων, ώστε να ξαναζωντανέψει η Ελλάδα.»

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας:

Κύριε Πρόεδρε, κύριοι συνάδελφοι Βουλευτές, κυρίες και κύριοι.

Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμή να βρίσκομαι απόψε ανάμεσά σας. Και σας ευχαριστώ ιδιαιτέρως για έναν ακόμη λόγο: για το ίδιο το θέμα της σημερινής συνάντησης. Το δημογραφικό είναι ίσως το πιο σημαντικό πρόβλημα, το οποίο αντιμετωπίζει η χώρα μας και το οποίο μπορεί μακροχρόνια να αποδειχθεί μοιραίο. Τι πληθυσμό θα έχει η χώρα μας μετά από μερικές δεκαετίες; Που θα οδηγήσει αυτή η φθίνουσα αριθμητική πορεία του πληθυσμού μας; Πως θα συντηρείται ο γηραιότερος πληθυσμός αν ο νεότερος πληθυσμός διαρκώς φθίνει;

Κυρίες και Κύριοι, το μέγεθος του πληθυσμού αλλά και η σύσταση του πληθυσμού αποτελούν καίρια στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για οποιοδήποτε μακροπρόθεσμο πολιτικό σχεδιασμό, σχεδιασμό που να αφορά στην οικονομία, σχεδιασμό που να αφορά στην κοινωνική ανάπτυξη.

Απόψε θα ήθελα να επικεντρώσω τις σκέψεις μου σε δύο άξονες. Πρώτον, θα ήθελα να σκιαγραφήσω κι εγώ από την πλευρά μου, αν και το έκανε εξαιρετικά ο κ. Ράπτης, το μέγεθος του δημογραφικού προβλήματος στην Ελλάδα, με τη βοήθεια των αριθμών. Δεύτερον, θα ήθελα να καταθέσω κάποιες προσωπικές σκέψεις προτάσεων και λύσεων για το μείζον αυτό πρόβλημα.

Και ξεκινάω ευθύς αμέσως με τη σκιαγράφηση του μεγέθους του δημογραφικού προβλήματος. Η πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από το Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μας προσφέρει πολλά στοιχεία, και δυστυχώς τα στοιχεία αυτά δεν είναι διόλου αισιόδοξα.

Συνοπτικά, λοιπόν:

Σύμφωνα με όλα τα σενάρια που διατυπώνει η έρευνα, ο πληθυσμός της Ελλάδας στο μέλλον θα μειωθεί σημαντικά.
Πόσο θα μειωθεί; Σήμερα ο πληθυσμός της χώρας είναι σχεδόν 11 εκατομμύρια. Το 2050 υπολογίζεται ότι στην καλύτερη περίπτωση θα είναι 10 εκατομμύρια και στην χειρότερη 8,3 εκατομμύρια.
Συνεπώς μιλάμε για μία μείωση του πληθυσμού που θα κυμανθεί από περίπου 800 χιλιάδεςμέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα.
Ο εν δυνάμειοικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκ. που ήταν το 2015 σε περίπου 5 εκ.
Ο πραγματικόςοικονομικά ενεργός πληθυσμός, δηλ. αυτοί που πραγματικά δουλεύουν και παράγουν, θα μειωθεί από 4,7 εκ. που ήταν το 2015 σε περίπου 3,4 εκ.
Και ας πάμε και λίγο πιο μακριά, το 2080 ο πληθυσμός της χώρας μας θα έχει φτάσει από τα 11 εκατομμύρια σήμερα στα 7,7 εκατομμύρια.
Τι σημαίνουν όλα αυτά, κυρίες και κύριοι; Όλα αυτά σημαίνουν ότι ενώ σήμερα το ποσοστό του ελληνικού πληθυσμού με ηλικία 65 ετών είναι περίπου 20%, το 2050 θα φθάνει στο 34%. Με λίγα λόγια, θα έχουμε 1,2 εκατομμύρια περισσότερα άτομα άνω των 65 ετών, σε σχέση με σήμερα!

Και τί θα γίνεται στις νεότερες ηλικίες; Και εκεί, η κατάσταση είναι εξίσου δραματική. Κατά το έτος 2050, στις ηλικίες 0-14 ετών θα ανήκει μόλις το 13% του πληθυσμού, ενώ το έτος 1961 ανήκε το 27%, πάνω από το διπλάσιο ποσοστό.

Πώς ακριβώς, λοιπόν, θα συνεχίζει να ζει ένα έθνος με πολύ περισσότερους ηλικιωμένους που θα έχουν δικαίωμα στη σύνταξη και πολύ λιγότερους νέους, που θα παράγουν στην αγορά εργασίας; Ειδικά όταν η ανεργία των νέων μαστίζει τη χώρα μας με ποσοστά που υπερβαίνουν το 40%, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat. Και δεν είναι μόνο η ανεργία που χτυπά τον ενεργό πληθυσμό: μειώσεις εισοδημάτων, αυξήσεις φόρων, έκτακτες εισφορές, κάνουν την εξίσωση του δημογραφικού προβλήματος εξαιρετικά δισεπίλυτη.

Μην γελιόμαστε, λοιπόν: υπό αυτές τις συνθήκες, πώς θα αποφασίσει ένα νέο ζευγάρι να προχωρήσει στην απόκτηση, έστω και ενός, παιδιού; Δύσκολα- είναι η απάντηση. Δεν υπάρχουν περιθώρια. Η πολιτεία οφείλει τάχιστα να συνειδητοποιήσει την καταστροφή που συντελείται από την ωρολογιακή βόμβα του δημογραφικού και να προχωρήσει σε πρωτοβουλίες και δράσεις που θα στοχεύουν

στην ενίσχυση της γεννητικότητας,
τη μεταβολή του δείκτη νέων ηλικιών,
την αποκατάσταση του ισοζυγίου ενεργού πληθυσμού.
Και έρχομαι τώρα σε κάποιες σκέψεις για προτάσεις και λύσεις του δημογραφικού προβλήματος. Η βασική λύση του δημογραφικού βρίσκεται στον επαναπροσδιορισμό των κοινωνικών προτεραιοτήτων. Στην επαναξιολόγηση των προτύπων με έμφαση στην ανάδειξη της οικογένειας ως μοντέλου ευζωίας. Για να γίνει αυτό χρειάζεται να δοθεί έμφαση στις πολιτικές που ενισχύουν την οικογένεια, και δη την πολυμελή. Θα πρέπει να δοθούν φορολογικά και οικονομικά κίνητρα. Πιο πολύ όμως θα πρέπει να αναδειχθεί η συμβολή της νέας οικογένειας στην κοινωνική ευημερία.

Και για να το πούμε απλά, η λύση στο δημογραφικό πρόβλημα είναι η στήριξη των νέων γονέων να αποκτήσουν παιδιά και να τα εντάξουν σε μια νέα οικογένεια. Στην οικογένεια που διαχρονικά στην ελληνική πραγματικότητα ήταν ο πιο ισχυρός υποστηρικτικός θεσμός τόσο του ατόμου όσο και του έθνους. Στην οικογένεια που αποτελεί την πηγή ανατροφοδότησης της χώρας με νέο και δραστήριο ανθρώπινο δυναμικό.

Το δημογραφικό πρόβλημα πρέπει να γίνει η απόλυτη εθνική προτεραιότητα και στρατηγική. Ας δούμε τι γίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Καταρχήν μία κουβέντα για το πως μετριέται ο δημογραφικός δείκτης. Μετριέται σε γεννήσεις ανά 1000 κατοίκους. Φανταστείτε λοιπόν ένα χωριό 1000 κατοίκων. Και το ερώτημα είναι πόσες γεννήσεις γίνονται στο χωριό αυτό. Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (9‰), μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰).

Με βάση λοιπόν αυτά θα τολμήσω να αναφερθώ σε κάποιες σκέψεις προτάσεων και λύσεων, σε ένα ενδεικτικό πλαίσιο δέσμης μέτρων προς την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος. Θα ήθελα να τονίσω ότι οι σκέψεις αυτές είναι προσωπικές και δεν αποτελούν την επίσημη θέση του κόμματος.

Και πριν περάσω στις προτάσεις, μία βασική προϋπόθεση, γενικόλογη μεν άκρως σημαντική δε, απλώς και μόνο για να βάλουμε τη συζήτηση στο σωστό πλαίσιο. Και η προϋπόθεση αυτή είναι επιστροφή στην ανάπτυξη. Τι σημαίνει ανάπτυξη; Ανάπτυξη σημαίνει προσέλκυση επενδύσεων και δημιουργία θέσεων εργασίας. Χωρίς ανάπτυξη, χωρίς δουλειές, οι νέοι άνθρωποι που μαστίζονται από την ανεργία, δεν πρόκειται να αποφασίσουν να κάνουν οικογένεια. Συνεπώς, οφείλουμε με όλες τις δυνάμεις μας, πολίτες και πολιτικοί, να παλέψουμε για την επιστροφή της χώρας μας σε τροχιά ανάπτυξης.

Και πάμε τώρα στις προτάσεις.

Πρώτη πρόταση: φορολογικά και οικονομικά κίνητρα. Από τη μια, ένα πιο ευνοϊκό φορολογικό σύστημα που θα επιτρέπει μεγαλύτερες εκπτώσεις σε οικογένειες με ανήλικα παιδιά. Η παροχή φορολογικών κινήτρων στους νέους θα μπορούσε να τους ωθήσει στη δημιουργία οικογένειας. Από την άλλη, παροχή προνοιακών επιδομάτων σε νέους, ανέργους και μη, επιδόματα που θα υποστηρίξουν εμπράκτως την επιθυμία των νέων ζευγαριών να αποκτήσουν παιδιά. Τα φορολογικά και τα οικονομικά κίνητρα θα μπορούσαν να αφορούν και στις νέες μητέρες που σηκώνουν το βάρος της μητρότητας μόνες τους, συμβαίνει στην Ιρλανδία, που ο δείκτης γεννητικότητας είναι 15,7‰. Στην Ιρλανδία, η παροχή οικονομικών κινήτρων και σταθερού προνοιακού πλαισίου προς τις άγαμες μητέρες, άνεργες ή εργαζόμενες, έχει αυξήσει τη γεννητικότητα σε πολύ υψηλά επίπεδα. Και, ναι, ξέρω πολύ καλά ότι τα χρόνια της κρίσης, τα χρόνια του μνημονίου, οι κυβερνήσεις αναγκάστηκαν να «κόψουν» τα επιδόματα για πολλές κατηγορίες δικαιούχων. Μέρος των ευρύτερων περικοπών δαπανών. Κατανοητό ως ένα βαθμό από τη στιγμή που η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας ήταν σε τόσο δεινή θέση. Ωστόσο, κυρίες και κύριοι, έχει κάποιο νόημα όλο αυτό το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, αν σε λίγα χρόνια δεν υπάρχει ενεργός πληθυσμός; Έχουν κάποιο νόημα όλες αυτές οι στερήσεις, αν σε λίγα χρόνια δεν υπάρχει το έθνος; Όχι, δεν έχει κανένα νόημα. Άρα, αξίζει όλες μας οι δυνάμεις να ενωθούν γι’ αυτόν, τον ένα και ιερό σκοπό.

Δεύτερη πρόταση: ένα ασφαλιστικό σύστημα που δεν θα προσφέρει πρόωρη συνταξιοδότηση σε μητέρες ανήλικων τέκνων. Γιατί η πρόωρη συνταξιοδότηση μητέρων ανηλίκων τέκνων έχει 2 δεινά: πρώτον, διογκώνει τις δαπάνες συνταξιοδότησης, και δεύτερον ενισχύει τη μαύρη εργασία. Ας μην κοροϊδευόμαστε, κυρίες και κύριοι, καμία νέα γυναίκα στα 50 της χρόνια δεν θα κάτσει σπίτι της, συνταξιούχος όταν το παιδί της είναι 10 ή 15 ετών. Θα αναζητήσει διεξόδους. Θα αναζητήσει έξτρα εισόδημα. Και αυτό το εισόδημα θα είναι «μαύρο», αδήλωτο. Αντί αυτού, θα μπορούσε η ίδια γυναίκα, να πάρει μια άδεια ανατροφής, τότε που το παιδί της την έχει περισσότερη ανάγκη, στα πρώτα χρόνια της ζωής του και στην πορεία να συνεχίσει να υπηρετεί στον εργασιακό στίβο, όπως ακριβώς συμβαίνει στην Σουηδία που ο δείκτης γεννητικότητας είναι 11,9‰.

Τρίτη πρόταση: η προώθηση πιο ευέλικτων μορφών εργασίας για τους νέους γονείς. Η τηλε- εργασία, πιο απλά η εργασία από το σπίτι, θα μπορούσε να αποτελέσει λύση και κίνητρο για τις νέες μητέρες που αγωνιούν για το μέλλον της καριέρας τους, που αγωνιούν για τη διατήρηση του επαγγέλματός τους μετά την απόκτηση ενός παιδιού, όπως συμβαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο, που ο δείκτης γεννητικότητας είναι 12,8‰. Στην ίδια λογική, μπορούν να προταθεί και η εργασία σε πιο ευέλικτα ωράρια. Είναι πολύ δύσκολο να συνδυάζει μια νέα μητέρα την εργασία με τη μητρότητα. Σας καταθέτω και τη δική μου εμπειρία, πριν από  6,5 μήνες ευτύχησα να γίνω μητέρα, και έκτοτε δίνω καθημερινά μάχη για να μπορώ να ανταποκρίνομαι και στους δυο μου ρόλους, το ρόλο της μητέρας και το ρόλο της εργαζόμενης και δη σε ένα απαιτητικό εργασιακό περιβάλλον. Και σας λέω με πάσα ειλικρίνεια, ότι εγώ είμαι πολύ τυχερή γιατί έχω τη δυνατότητα να έχω  βοήθεια (και έναν κατανοητικό σύζυγο). Όμως, δεν συμβαίνει το ίδιο με άλλες νέες εργαζόμενες- μητέρες. Θεωρώ, λοιπόν, ότι οι πιο ευέλικτες μορφές εργασίας μαζί με κάποια κίνητρα για αυτοαπασχόληση, θα έβγαζαν πολλές γυναίκες από το δίλημμα οικογένεια ή καριέρα.

Τέταρτη πρόταση: ίδρυση περισσότερων βρεφονηπιακών σταθμών σε όλη τη χώρα, που θα λειτουργούν με ωράριο που θα εξυπηρετεί τις εργαζόμενες μητέρες. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις μητέρες εκείνες που απασχολούνται στο δημόσιο τομέα, αλλά και σε εκείνες που δραστηριοποιούνται στον ιδιωτικό τομέα. Για εκείνες τις μητέρες, που, αν δεν έχουν βοήθεια από την οικογένεια, δηλαδή τους «σωτήριους» παππούδες και γιαγιάδες, η απόκτηση ενός παιδιού φαντάζει γολγοθάς, καθώς γνωρίζουν καλά πως δεν μπορούν να διαθέτουν τον μισθό τους σε νταντάδες, αλλά ούτε να παρατείνουν την παραμονή τους στο σπίτι. Στην ίδια λογική, μια πρόταση θα μπορούσε να είναι η παράταση της άδειας λοχείας για όλες τις εργαζόμενες μητέρες.

Πέμπτη και τελευταία πρόταση: δημιουργία δημοσίων χώρων στις πόλεις, και διαμόρφωση εξωτερικών χώρων κίνησης πεζών, που θα είναι φιλικοί προς τους νέους γονείς και τα παιδιά τους. Είναι πολλά εκείνα τα ζευγάρια που επειδή διαμένουν στο κέντρο των πόλεων, δυσπιστούν ως προς την απόκτηση παιδιού, καθώς ξέρουν καλά ότι οι συνθήκες θα είναι αβίωτες με ένα καρότσι που θα ναρκοβατεί πάνω στα πεζοδρόμια-παγίδες ή με ένα παιδί προσχολικής ηλικίας το οποίο θα παραμένει εγκλωβισμένο στο αστικό διαμέρισμα.

Κύριες και Κύριοι, πρέπει να δουλέψουμε πάνω σε συγκεκριμένο σχέδιο, με συγκεκριμένη στόχευση, απέναντι στην ωρολογιακή αυτή βόμβα που είναι το δημογραφικό πρόβλημα της χώρας. Και, ναι, είναι γεγονός ότι μεμονωμένες και αποσπασματικές πρακτικές δεν μπορεί να έχουν μακροχρόνια αποτελέσματα σε σχέση με το δημογραφικό πρόβλημα. Ναι, είναι γεγονός ότι η οποιαδήποτε δημογραφική πολιτική χρειάζεται χρόνο για να αποδώσει αποτελέσματα. Ναι, είναι γεγονός ότι η αύξηση του ποσοστού γεννήσεων χρειάζεται δεκαετίες για να μετατραπεί σε αύξηση του εργατικού δυναμικού. Όμως, οφείλουμε να εργασθούμε με όραμα για την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος. Οφείλουμε στα παιδιά μας να παλέψουμε για μια πληθυσμιακή αειφορία, για την αειφορία των ανθρώπων, ώστε να ξαναζωντανέψει η Ελλάδα.  Σας ευχαριστώ πολύ