Σενάρια για ενεργό ρόλο της Ελλάδας στη μεταφορά αερίου στην Ευρώπη

ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟΥ

Aνοίγουν και πάλι όλα τα σενάρια που θέλουν την Ελλάδα να παίζει ενεργό ρόλο για τη μεταφορά στην Ευρώπη του αερίου του Ισραήλ, της Κύπρου και γενικότερα της ανατολικής Μεσογείου. Οι τρεις εναλλακτικές διαδρομές που εξετάζει αυτή την περίοδο το Τελ Αβίβ για την εξαγωγή του αερίου περιλαμβάνουν την Ελλάδα, όπως αποκάλυψε ο υπουργός Εθνικών Υποδομών, Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ Yuval Steinitz, σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα. Και οι τρεις όμως αποτελούν μακροπρόθεσμες λύσεις, που υπόκεινται σε αρκετές γεωπολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες.

Οι εναλλακτικές λύσεις στις οποίες αναφέρθηκε ο κ. Steinitz αφορούν σε αγωγό από την Κύπρο στην Τουρκία και στη συνέχεια μέσω Ελλάδας στην Ιταλία και τα Βαλκάνια, στο πρότζεκτ EastMed, τον αγωγό από τα κοιτάσματα της ανατολικής Μεσογείου ως την Κρήτη, την ηπειρωτική Ελλάδα και την Ιταλία και τη μεταφορά αερίου στην Αίγυπτο για υγροποίηση (LNG) και την επανεξαγωγή του σε τερματικά στην Ευρώπη, όπως θα μπορούσε να είναι το νέο πλωτό τέρμιναλ που σχεδιάζεται στην Αλεξανδρούπολη, σε συνδυασμό με τον ελληνο-βουλγαρικό αγωγό IGB.

Το πρότζεκτ της Αιγύπτου, που φαινόταν να έχει προβάδισμα, «πάγωσε» όταν η κυβέρνηση της Αιγύπτου αποφάσισε να μπλοκάρει τις εισαγωγές ισραηλινού αερίου μετά την απόφαση διεθνούς διαιτησίας, που έκρινε ότι κρατικές αιγυπτιακές εταιρείες χρωστούν 1,76 δισ. δολάρια στη δημόσια εταιρεία ηλεκτρισμού του Ισραήλ, την IEC. To Kάιρο ζήτησε από το Τελ Αβίβ να αποσύρει τη διεκδίκηση μαζί με άλλες υποθέσεις που εκκρεμούν στη διαιτησία σχετικά με το αέριο, προκειμένου να δώσει εκ νέου το «πράσινο» φως.

Τελικά, οι πρώτες ισραηλινές εξαγωγές θα γίνουν στην Ιορδανία. Πρόσφατα η αμερικανική Noble Energy και οι εταίροι της, που εκμεταλλεύονται τα κοιτάσματα υπέγραψαν συμφωνία για την προμήθεια της Εθνικής Εταιρείας Ηλεκτρισμού της Ιορδανίας με 1,6 τρισ. κυβικά μέτρα αερίου για μία περίοδο 15 ετών, ένα deal που η αξία του θα μπορούσε να φθάσει στα 10 δισ. δολάρια. Οι πρώτες παραδόσεις στην Ιορδανία πάντως προγραμματίζονται μέσα στη χρονιά, από το κοίτασμα Ταμάρ, βάσει μίας άλλης, μικρότερης συμφωνίας που είχε υπογράψει η Noble το 2014 με τη Jordan Bromine Co και την Arab Potash Co.

Εφόσον λυθούν τα προβλήματα με την Αίγυπτο, το Ισραήλ θα μπορούσε να εξάγει LNG, χρησιμοποιώντας ως ενδιάμεσους σταθμούς στην Ευρώπη εγκαταστάσεις όπως π.χ. το πρότζεκτ της Αλεξανδρούπολης ή η Ρεβυθούσα. Το σχέδιο βέβαια, προϋποθέτει τη διασύνδεση της Ελλάδας με άλλες αγορές μέσω αγωγών, όπως ο ελληνο-βουλγαρικός, ή ο υπο κατασκευή ΤΑΡ, ο οποίος πάντως στη φάση αυτή προορίζεται μόνον για το αζέρικο αέριο και το πρότζεκτ για τον ελληνο-ιταλικό αγωγό, το οποίο έχει επανέλθει στο προσκήνιο και για τη μεταφορά ρωσικού αερίου.

Ας σημειωθεί ότι η Noble είναι μία από τις εταιρείες που εκδήλωσε κατ’ αρχήν ενδιαφέρον για δέσμευση χωρητικότητας στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό.

Τις δικές τους γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις αντιμετωπίζουν τα πρότζεκτ με τους αγωγούς.

Η διέλευση μέσω Τουρκίας προϋποθέτει καταρχήν το «πράσινο» φως της Λευκωσίας και κατά πολλούς την επίλυση του Κυπριακού. Πρόκειται για διαδρομή που στηρίζει η Ουάσιγκτον και την οποία είχε εξετάσει το Τελ Αβίβ στο παρελθόν, πριν τα προβλήματα στις σχέσεις με την Άγκυρα. Με την επαναπροσέγγιση Τουρκίας – Ισραήλ το «κανάλι» αυτό έχει επιστρέψει στο τραπέζι.

Από την άλλη πλευρά, ο αγωγός East Med φαίνεται να προβληματίζει εξ αιτίας του υψηλού του κόστους, λόγω των πολύ μεγάλης υποθαλάσσιας διαδρομής, χωρίς ενδιαφέρουσες ενδιάμεσες αγορές. Μάλιστα ο Ισραηλινός υπουργός Ενέργειας δήλωσε στο συνέδριο ότι ο East Med θα μπορούσε να υλοποιηθεί μόνον αν συνδυαζόταν με πρόσθετες ποσότητες αερίου, που θα έφερναν στην επιφάνεια νέα κοιτάσματα.

Υπάρχει όμως και μία τέταρτη διαδρομή, μέσω του καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρισμού Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδος. Η εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από φυσικό αέριο θεωρείται σαν ένας εναλλακτικός τρόπος μεταφοράς αερίου, με τον παραγωγό να απολαμβάνει και την προστιθέμενη αξία από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ο «Eurasia Interconnector», όπως αποκαλείται το πρότζεκτ της ηλεκτρικής διασύνδεσης των τριών χωρών, ήταν εξάλλου ένα από θέματα που εξετάστηκαν στη τριμερή συνάντηση των υπουργών Ενέργειας, Ελλάδας, Ισραήλ και Κύπρου, που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη στην Αθήνα.

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι ο υφυπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, αρμόδιος για τις διεθνείς υποθέσεις Τζόναθαν Έλκιντ, δήλωσε σε επιτροπή του αμερικανικού Κογκρέσου ότι η ισραηλινή κυβέρνηση εξετάζει την ιδέα της μεταφοράς ισραηλινού και κυπριακού αερίου μέσω ενός νέου υποθαλάσσιου αγωγού προς την ηπειρωτική Ελλάδα.

Πρόσθεσε μάλιστα ότι θα είναι μία πολύ μακρά και ακριβή διαδρομή και ως εκ τούτου δύσκολο να κατασκευαστεί υπό τις σημερινές συνθήκες της αγοράς. Είπε ότι υπάρχουν ανταγωνιστικές προτάσεις για αγωγούς και τερματικά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και ότι επί του παρόντος η εστίαση είναι στην ανάπτυξη περιφερειακών αγωγών αερίου.

Εκτιμησεις Άμος Χοχστάιν
Εξαγωγές κυπριακού αερίου σε Τουρκία – Αίγυπτο

Στην επιτροπή του αμερικανικού κογκρέσου κατέθεσε και ο ειδικός απεσταλμένος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τις διεθνείς ενεργειακές υποθέσεις Άμος Χοχστάιν. Ο Αμερικανός αξιωματούχος, ο οποίος έχει έλθει πολλές φορές στην Αθήνα και στηρίζει ενεργά τον αγωγό ΤΑΡ και τα πρότζεκτ για τον ελληνο-βουλγαρικό αγωγό αερίου (IGB) καθώς και το πλωτό τερματικό σταθμό LNG στην Αλεξανδρούπολη, διαβλέπει νέους και παλαιούς αγωγούς να συνδέουν τα υπεράκτια κοιτάσματα του Ισραήλ με την Ιορδανία, την Αίγυπτο, την Τουρκία και την Παλαιστινιακή Αρχή.

Κατά την άποψή του αυτό συμπεριλαμβάνει εξαγωγές κυπριακού φυσικού αερίου στην Τουρκία ή/και την Αίγυπτο. Υπογράμμισε ότι οι χώρες της περιοχής θα εξοικονομήσουν δισεκατομμύρια αν μοιραστούν τις υποδομές και την πρόσβαση στην αγορά. «Αν δεν μοιραστούν τους πόρους αυτούς, τότε το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου θα πρέπει να μείνει στο υπέδαφος», δήλωσε ο κ. Χοχστάιν.

Πηγή: Ημερησία