Στη Θεσσαλονίκη το 1ο διεθνές συμπόσιο θεραπειών μέσω τέχνης

Μία μέχρι πρόσφατα άγνωστη θεραπευτική μέθοδος, η καλλιγραφοθεραπεία, «έρχεται» στην Ελλάδα και θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στο 1ο Διεθνές Συμπόσιο Θεραπειών Μέσω Τέχνης, το οποίο θα πραγματοποιηθεί από 17-19 Σεπτεμβρίου, στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της 5ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης.

Τα αποτελέσματα μελετών που έγιναν στην Ιαπωνία έδειξαν ότι η καλλιγραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως διαγνωστικό αλλά και ως θεραπευτικό εργαλείο κατά του άγχους, αλλά και σε περιπτώσεις ψυχοσωματικών και συμπεριφορικών διαταραχών καθώς και για την αντιμετώπιση της υπέρτασης, του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και της νόσου Alzheimer. Έχοντας τις ρίζες της στην Ιαπωνία και την Κίνα, η καλλιγραφοθεραπεία έφτασε στην Ευρώπη το 2008 και τώρα “εισάγεται” και στην Ελλάδα.

Στο πλαίσιο του Συμποσίου μια κλινική ψυχολόγος (Ντέπη Ρίζου), μία καλλιγράφος – μικρογράφος (Μαρία Γενιτσαρίου) και μία γραφολόγος (Ειρήνη Παλιούρα) θα παρουσιάσουν συνθετικά την καλλιγραφοθεραπεία, εστιάζοντας στην τεκμηριωμένη αγχολυτική/χαλαρωτική της δράση σε ενήλικες.

Ο όρος «καλλιγραφοθεραπεία» ή «καλλιγραφική ψυχοθεραπεία τέχνης» υπάρχει ήδη ως αυτόνομο είδος ψυχοθεραπείας τέχνης, που βασίζεται στη χρήση καλλιγραφικών ειδών και τεχνικών για ψυχοθεραπευτικούς σκοπούς” αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κλινική ψυχολόγος Ντέπη Ρίζου.

«Πολλές έρευνες, που πιστοποιούν τη θεραπευτική αποτελεσματικότητα της καλλιγραφίας, έχουν γίνει με την κινεζική καλλιγραφία. Εδώ βέβαια πρέπει να συμπεριλάβουμε την ιαπωνική, αραβική και εβραϊκή γλώσσα. Η διερεύνηση της καλλιγραφοθεραπείας για τις ευρωπαϊκές γλώσσες έχει σημείο αφετηρίας την Ρωσία. Σε πρόσφατες κλινικές μελέτες που έχουν γίνει στην Ιαπωνία έχει διαπιστωθεί ότι: η καλλιγραφία στη θεραπευτική της χρήση μπορεί να επιφέρει βελτίωση σε ψυχοσωματικές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς, δηλαδή σε μια εκτεταμένη γκάμα ασθενειών. Έχει θεραπευτική δράση στην υπέρταση και τον διαβήτη τύπου 2. Ενισχύει την προσοχή και τη συγκέντρωση και βοηθά στη χαλάρωση και τη συναισθηματική εξισορρόπηση και ως εκ τούτου ενδείκνυται η χρήση της σε παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας ΔΕΠΥ. Επίσης σε ασθενείς με Alzheimer σημειώθηκε βελτίωση στην αίσθηση του χώρου και τον προσανατολισμό, την οπτική προσοχή και τη μνήμη εικόνων. Παρομοίως μπορούμε να ισχυριστούμε ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί προληπτικά για να καθυστερήσει την ήπια γνωστική έκπτωση ή και σαν εργαλείο ψυχοπαθολογικής διάγνωσης σε όλη την γκάμα των ηλικιών, με τη σύμπραξη των γνώσεων της γραφολογίας. Επίσης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο αυτογνωσίας και αυτοπαρατήρησης σε υγιείς ενήλικες» προσθέτει η κ. Ρίζου.

Αναφερόμενη στον τρόπο επίδρασης της καλλιγραφίας, η κ.Ρίζου λέει: «Στη σημερινή εποχή, η γραφή γίνεται ως επί το πλείστον με μηχανικά μέσα. Ο τρόπος γραφής μας πάντα αποκάλυπτε τόσο τον χαρακτήρα μας, όσο και τις παροδικές ή μη παθολογίες του και διακυμάνσεις της διάθεσης μας, χωρίς να μεταβάλλεται ποτέ η αρχική του άρθρωση και σύνθεση. Η επιστήμη της γραφολογίας μας δίνει εδώ όλες τις απαραίτητες γνώσεις και αποδείξεις. Αν η απομάκρυνση από τη χειρόγραφη γραφή είναι ένα δείγμα αποξένωσης από τον εαυτό μας ή μπορεί να συντελέσει σε αυτή, μήπως η συνειδητή και κατευθυνόμενη χρήση της γραφής μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση αυτής της αποξένωσης; Η Καλλιγραφία, η ύψιστη τέχνη εκμάθησης της χειρόγραφης γραφής μπορεί όντως να χρησιμοποιηθεί όχι μόνο ως μέσο αυτογνωσίας, αλλά και ως τεκμηριωμένο ψυχοθεραπευτικό εργαλείο».

Σε ένα Βιωματικό Εργαστήρι που θα πραγματοποιηθεί, στο πλαίσιο του Συμποσίου, στις 18 Σεπτεμβρίου στη ΧΑΝΘ (9.00-13.00), 15 συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν την επίδραση της καλλιγραφίας στο άγχος. Εξάλλου, στις 18 Σεπτεμβρίου, στο περίπτερο 6 της ΔΕΘ (9.00-10.30) θα πραγματοποιηθεί εισήγηση με θέμα: «Εισαγωγή στην καλλιγραφοθεραπεία».

Το 1ο Διεθνές Συμπόσιο Θεραπειών Μέσω Τέχνης, με χαρακτηριστικό μότο «Ζωή και Τέχνη είναι ένα», διοργανώνεται από την επιστημονική, μη κερδοσκοπική εταιρεία «Ψυχολογία – Τέχνη» και απλώνει το πρόγραμμά του στους χώρους της ΔΕΘ (περίπτερο 6), της ΧΑΝΘ, του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού. Την επιμέλεια της πρωτοβουλίας – διοργάνωσης έχει η ψυχολόγος, εικαστικός/art-therapist Έλενα Τονικίδη.

Στο πλαίσιο του Συμποσίου, Έλληνες και ξένοι θεραπευτές, επιστήμονες, πανεπιστημιακοί και καλλιτέχνες, θα προσπαθήσουν μέσα από τις ξεχωριστές θεματικές ενότητες να προσδιορίσουν πώς, πότε και με τι τρόπους αναπτύσσεται η σχέση θεραπείας και τέχνης και να εξηγήσουν πώς η δημιουργικότητα μπορεί να αποτελέσει κάτι παραπάνω από αυτό που ορίζουμε ως καλλιτεχνική έκφραση.

Οι θεματικές ενότητες αφορούν στην εικαστική ψυχοθεραπεία (συντονιστής: Νιόβη Σταυροπούλου, art-therapist), τη μουσικοθεραπεία (συντονιστής: Μαρία Σαμαρά, music therapist), τη δραματοθεραπεία (συντονιστής: Ντέμης Κυριάκου, ψυχίατρος, dramatherapist), τη χοροθεραπεία (συντονιστής: Στέλλα Κολυβοπούλου, dance/movement-therapist) και τις δημιουργικές τέχνες (συντονιστές: Μαρία Χρήστου, art-therapist και Anne Quinian, art-therapist).

Σε ειδικές ενότητες και σε δορυφορικά τραπέζια του Συμποσίου θα εξεταστούν τα θέματα «Τέχνη και ψυχανάλυση» (συντονιστής: Κώστας Γεμενετζής, ψυχίατρος – ψυχαναλυτής), «Τέχνη και Θεραπείες μέσω τεχνών στα σχολεία» (συντονιστής: Δρ. Αριστονίκη Θεοδοσίου, ψυχολόγος, art-therapist), «Παιδική τέχνη – έκφραση / ανάπτυξη της προσωπικότητας (οι εικαστικές δράσεις διεθνώς)» (συντονιστής: Λίτα Μαυρογένη, εικαστικός, art-therapist), «Τέχνη και θεραπεία σε ειδικούς πληθυσμούς/πλαίσια» (συντονιστής: Δάφνη Καλαφάτη, art-therapist), «Τέχνη/Θεραπεία μέσω τεχνών και έφηβοι» (συντονιστής: Νίκος Ζηλίκης, καθηγητής ψυχιατρικής), «Ο καλλιτέχνης ως βιωματικό υλικό» (συντονιστής: δρ. Δωροθέα Κοντελετζίδου, ιστορικός/θεωρητικός της τέχνης), «Τέχνη/Ιστορία/θεραπεία (εικαστικές παρεμβάσεις έκφρασης στο δημόσιο χώρο)» (συντονιστής: Ζάφος Ξαγοράρης, καθηγητής ΑΣΚΤ, πρόεδρος του Εικαστικού Τμήματος).