Συλλογικές συμβάσεις εργασίας στο Θέατρο

Tου Πάνου Σκουρολιάκου*

Προτεραιότητα αιχμής είναι η επαναφορά των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας μαζί με την καθαρή έξοδο της χώρας από τις επιτροπείες και τα Μνημόνια, τον προσεχή Αύγουστο του 2018.
Ο χώρος του θεάτρου, με αγωνία περιμένει τη στιγμή της επαναφοράς των εργασιακών σχέσεων εντός του. Πρέπει να ομολογήσουμε πως, οι ηθοποιοί, τεχνικοί και όλες οι άλλες κατηγορίες των εργαζομένων στο θέατρο (ταξιθέτες, φροντιστές, διοικητικοί κ.λπ.) αντιμετωπίζουν εδώ και δεκαετίες εργασιακές καταστάσεις αληθινής γαλέρας.
Ποτέ δεν ήταν ρόδινα τα πράγματα για όποιον αποφάσιζε να κερδίσει τη ζωή του, εργαζόμενος στο θέατρο. Κοινή πεποίθηση είναι ότι η ενασχόληση με την τέχνη του θεάτρου είναι μια ενασχόληση πολυτελείας και καλό θα είναι να εμπλέκονται με αυτήν, όσοι έχουν εξασφαλισμένα από αλλού τα προς το ζην. Αλίμονο όμως. Η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της συντεχνίας του θεάτρου, προέρχονται από φτωχά ή και προς τα κάτω μεσαία στρώματα.
Οι θεατρίνοι ακόμα και στις περιόδους της «ευμάρειας», δεν κέρδισαν πολλά χρήματα από το θέατρο. Αυτό συνέβη σε όσους είχαν παρουσία στην τηλεόραση. Εκεί, ναι, κυκλοφόρησε αρκετό χρήμα. Αλλά και αυτό στις μέρες μας στέρεψε.
Η από χρόνια πολλά κακοδαιμονία, μεγάλωσε όταν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ στις αρχές της δεκαετίας του 1980, κατάργησε την «Άδεια Εξασκήσεως Επαγγέλματος του Ηθοποιού». Μια απόφαση που βρήκε αντίθετο όλο τον κλάδο και ακόμα και τη τότε βουλευτίνα του ΠΑΣΟΚ, ηθοποιό Νόρα Κατσέλη. Μια διαφωνία που της στοίχησε τη βουλευτική έδρα, μιας και στις επόμενες εκλογές που έγιναν με λίστα, τοποθετήθηκε από το κόμμα της πολύ χαμηλά, καθιστώντας αδύνατη την εκλογή της. Ο καθένας, λοιπόν, θα μπορούσε να δοκιμάσει την τύχη του στο σανίδι. Με ή χωρίς σπουδές, με ή χωρίς ταλέντο. Το επιχείρημα πως ο ατάλαντος «θα πάει σύντομα σπίτι του» είναι σωστό. Προηγουμένως όμως, θα έχει κόψει τον δρόμο σε αρκετούς ταλαντούχους καταλαμβάνοντας μια θέση. Θα τους καθυστερούσε, ή θα τους «έστελνε σπίτι τους» νωρίτερα από ότι θα επέστρεφε ο ίδιος (ή η ίδια) στο δικό του.
Σήμερα επικρατεί μέγα και απόλυτο χάος. Με αδιαβάθμητες θεατρικές σπουδές πολλών ταχυτήτων, με δεκάδες στούντιο, φροντιστήρια και σχολές που λειτουργούν ανεξέλεγκτα, με τους λίγους άξιους δασκάλους που χάνονται ανάμεσα στο πλήθος των αεριτζήδων της θεατρικής εκπαίδευσης, πολλοί νέοι προσέρχονται στο θέατρο απαράσκευοι, απροστάτευτοι και ανυποψίαστοι. Αναζητώντας εργασία, βρίσκονται σε ένα τοπίο, όπου ο κάθε επιχειρηματίας κάνει ό,τι νομίζει. Πληρώνει όσα θέλει, όποτε θέλει και αν θέλει. Μπορεί να αλλάζει τις συμφωνίες κατά πώς τον συμφέρει. Αν για παράδειγμα έχει συμφωνήσει να πληρώνει τον ηθοποιό ανά παράσταση, όταν βλέπει πως κλείνει πολλές παραστάσεις, μετατρέπει την αμοιβή σε μηνιάτικο, το οποίο ο ίδιος καθορίζει, κατά πώς τον συμφέρει πάλι. Υπάρχουν ηθοποιοί που μέσα από συμφωνίες αμοιβής με ποσοστά, που εισπράττουν δύο ευρώ την παράσταση, ή και καθόλου. Συλλογική Σύμβαση Εργασίας δεν υπάρχει άλλωστε!
Η γενικευμένη αυτή κόλαση, επιβλήθηκε τον Μάρτιο του 2013, όταν η εργοδοτική ένωση ΠΕΕΘ (Πανελλήνια Ένωση Ελευθέρου Θεάτρου) σε απόλυτη και αγαστή συνεργασία με την τότε κυβέρνηση (Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ – ΔΗΜ.ΑΡ.) προχώρησαν σε κατάργηση της ΣΣΕ στο θέατρο. Ένα αδύναμο και πλήρως απαξιωμένο από τους ηθοποιούς σωματείο, το ΣΕΗ, κήρυξε μια απεργία, η οποία στέφθηκε από απόλυτη αποτυχία. Τα μέλη της ΠΕΕΘ, σκιές του παρελθόντος τους, παρίσταναν τους επιχειρηματίες. Στη μεγάλη τους πλειοψηφία, ήταν επιχειρηματίες χωρίς λεφτά. Χρώσταγαν παντού και πρωτίστως στους εργαζομένους. Τέλος, αφού κατάργησαν τη ΣΣΕ, αυτοδιαλύθηκαν για να μην υπάρχει εργοδοτική ένωση που θα υπέγραφε ίσως αργότερα μια νέα ΣΣΕ.
Όμως το τοπίο αλλάζει. Στον χώρο των θεατρικών παραγωγών μπαίνουν νέοι παίκτες οι οποίοι φαντάζομαι πως προσεγγίζουν νηφάλια το θέμα. Έχουν υποχρέωση να έρθουν σε συμφωνία με τους εργαζόμενους. Θα προσφέρουν υπηρεσίες όχι μόνο στους ηθοποιούς ή τεχνικούς, αλλά στο ίδιο το θέατρο, το οποίο όλοι αγαπάμε και θέλουμε να λειτουργεί με συνθήκες ποιότητας, εργασιακής ειρήνης και δίκαιης αντιμετώπισης ως προς τους εργαζομένους.
Υπάρχει και το Δημόσιο. Που φροντίζει το θέατρο. Που προσφέρει επιχορηγήσεις σε θεατρικά σχήματα. Χορηγεί αγροτικά εισιτήρια. Που ανοίγει τα φεστιβάλ (Επίδαυρος – Ηρώδειο – Αρχαία Θέατρα σε όλη την Ελλάδα) φιλοξενώντας και πληρώνοντας παραγωγές του ιδιωτικού τομέα. Πώς γίνεται να μην ελέγχει το Δημόσιο που διαχειρίζεται τα χρήματα του ελληνικού λαού, αν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις, αν πληρώνονται οι εργαζόμενοι, αν είναι ασφαλισμένοι, αν τηρείται η νομιμότητα; Με λύπη μας βλέπουμε θεατρικούς επιχειρηματίες που χρωστούν σε ηθοποιούς, με βιτρίνα κάποιον ή κάποιους προβεβλημένους πρωταγωνιστές να συμπεριλαμβάνονται σε πρωτοκλασάτες πολιτιστικές διοργανώσεις όπως το Φεστιβάλ Επιδαύρου, χωρίς κανέναν έλεγχο για το επιχειρηματικό ποιόν τους απέναντι στους εργαζόμενους. Θα πρέπει να θεσμοθετηθεί, λοιπόν, ο αποκλεισμός των εργοδοτών που παραβιάζουν την εργατική νομοθεσία από δημόσιες χρηματοδοτήσεις.
Αναγκαία όσο ποτέ, λοιπόν, η σύναψη νέας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, αλλά και οι προϋποθέσεις που θα θέσει το Δημόσιο για τις παροχές του και τη συνεργασία του με τους θεατρικούς επιχειρηματίες. Η εργασιακή ειρήνη, θα επέλθει με τη δίκαιη αντιμετώπιση των εργαζομένων και τη δημιουργική συνεργασία όλων των μερών.

* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής στην Περιφέρεια Αττικής

(ΠΗΓΗ : http://www.avgi.gr/article/10812/8862885/syllogikes-symbaseis-ergasias-sto-theatro )