Κάθε σελίδα κι ένα ντοκουμέντο ιστορικής μνήμης

Η παρουσίαση ενός βιβλίου που αποτελεί συνδετικό κρίκο μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, μεταξύ ντόπιων και προσφύγων, γηραιότερων και νέων, μεταξύ των τεσσάρων Δημοτικών Ενοτήτων, ενός βιβλίου που αναδεικνύει την κοινή ιστορική πορεία των κατοίκων και ενισχύει την προσπάθεια σφυρηλάτησης ενιαίας πολιτιστικής και κοινωνικής ταυτότητας του δήμου, δεν θα μπορούσε παρά να αποτελέσει ένα γεγονός-ορόσημο για τον δήμο Νεάπολης-Συκεών, που μέσω της ΚΕΥΝΣ ανέλαβε την έκδοσή του.

Έτσι, η παρουσίαση του έργου του Κώστα Νίγδελη, «Δήμος Νεάπολης-Συκεών: Ο Μεγάλος Καλλικρατικός Δήμος», εξελίχθηκε σε μια εκδήλωση κατά την οποία ξύπνησαν κοινές μνήμες μέσα από τα πολλά ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία που αναφέρθηκαν, και ήταν μια μικρή γεύση από όσα μας περιμένουν να τα ανακαλύψουμε μέσα στις σελίδες του βιβλίου.

Το δύσκολο εγχείρημα αποτύπωσης της ιστορικής έρευνας, που είναι διαρκώς σε εξέλιξη, απαιτούσε εντατικές εργασίες συγκέντρωσης, ταξινόμησης και καταγραφής σπάνιου υλικού, κάτι το οποίο αναγνώρισαν όλοι οι ομιλητές κατά την παρουσίαση του τόμου, χθες βράδυ στο Κλειστό Δημοτικό Θέατρο Συκεών. Στις 380 σελίδες του βιβλίου (28,5Χ20,5 cm) καταγράφεται η ιστορική πορεία των τεσσάρων Δημοτικών Ενοτήτων που συγκρότησαν τον νέο «Καλλικρατικό» δήμο. Αγ. Παύλος-Ευαγγελίστρια, Νεάπολη, Συκιές και Πεύκα (Ρετζίκι) προβάλλουν από τα πρώτα τους βήματα ως μικρών οικισμών έως την εξέλιξή τους σε δήμους, μέσα από τον πλούτο της δημιουργίας που παράγουν οι άνθρωποι και αναδεικνύουν τον τόπο τους.

Όπως είπε μάλιστα ο δήμαρχος Νεάπολης-Συκεών Σίμος Δανιηλίδης, στον σύντομο χαιρετισμό του στην εκδήλωση, πρόκειται για ένα έργο συνεχές ώστε «στο μέλλον να υπάρξει και αναθεωρημένη έκδοση, καθώς η ιστορία είναι ζωντανή και υπάρχουν πολλά ακόμα στοιχεία και υλικό». «Ο τόπος μας έχει πολύ βαθιές ρίζες και προσπάθεια μας είναι να αναδείξουμε αυτή την ιστορικότητα και να την προβάλλουμε έτσι ώστε να τη μάθουμε, να την αγαπήσουμε και να την αναδείξουμε. Σκοπός μας είναι επίσης να συμβάλλουμε στην κατεύθυνση της συνοχής, να αποκτήσει ο δήμος μας ενιαία πολιτιστική και κοινωνική ταυτότητα, αφήνοντας στην άκρη διχαστικές και διαχωριστικές εκφράσεις και τάσεις», ανέφερε μεταξύ άλλων.

«Πρωτοποριακή δουλειά…»

Στην έκδοση αναφέρθηκε και ο πρόεδρος της ΚΕΥΝΣ Δημήτρης Απατσίδης κάνοντας λόγο για «ένα βιβλίο που το οραματιστήκαμε στο Δημοτικό Συμβούλιο. Ήταν μια σκέψη του δημάρχου και ‘‘εκμεταλλευτήκαμε’’ την άσβεστη δίψα του κ. Νίγδελη για παροχή ιστορικού έργου προκειμένου να μην χαθούν οι μνήμες. Η δουλειά του είναι πρωτοποριακή στην Ελλάδα στο επίπεδο καταγραφής ιστορίας Καλλικρατικού Δήμου».

Το πρόγραμμα της παρουσίασης περιείχε τις τοποθετήσεις του καθηγητή Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του ΑΠΘ Φωκίωνα Κοτζαγεώργη και του δημοσιογράφου Παντελή Σαββίδη, με τον έτερο δημοσιογράφο Δημήτρη Ντόζη να αναλαμβάνει τον συντονισμό της παρουσίασης. Βεβαίως, ο κ. Ντόζης είχε κι αυτός καλά λόγια να πει για το βιβλίο, υπογραμμίζοντας ότι «αποτελεί ευχάριστη εξαίρεση η παρούσα εργασία». «Παρόλο που ο συγγραφέας έχει δείξει με παλαιότερα δείγματα δουλειάς την αγάπη και το ενδιαφέρον για τον τόπο καταγωγής του, με το βιβλίο αυτό στρέφει το ενδιαφέρον στον τόπο εγκατάστασης των προγόνων του. Για τον συγγραφέα, η μνήμη διατρέχει τους τόπους και συγκροτεί ταυτότητες στο παρόν. Μέσα από αυτό το πρίσμα της αλληλοπεριχώρησης τόπου και χρόνου ανανοηματοδοτούνται ονόματα προσώπων και τόπων. Όλα συνιστούν σημεία αναφοράς», ανέφερε.

Ο κ. Σαββίδης χαρακτήρισε εξ αρχής εξαιρετική την προσπάθεια, «που θα την ζήλευαν δήμοι σε όλη την χώρα». Όπως ανέφερε, «δύσκολα θα βρει κάποιος μια τόσο εμπεριστατωμένη προσέγγιση που έγινε με μεγάλο κόπο καθώς οι πηγές είναι ελάχιστες και πλέον το βιβλίο του κ. Νίγδελη αποτελεί πηγή για τους μελλοντικούς ερευνητές». Εξήρε επίσης τον συγγραφέα για την αναλυτική του ικανότητα, τη μεθοδικότητα και την εκφραστικότητα με τις οποίες συνθέτει «πολύτιμες πληροφορίες που ενισχύουν την αίσθηση συνέχειας, που τείνει να χαθεί μέσα στη γενικότερη τάση παγκοσμιοποίησης, όπου ούτε η παράδοση ούτε η τοπική ιδιαιτερότητα έχουν κάποιο ενδιαφέρον».

«Μεταλλείο πληροφοριών…»

Ως ιστορικός ο κ. Κοτζαγεώργης σημείωσε ότι το έργο αυτό ξεφεύγει από το στιλιζαρισμένο ύφος τοπικών ιστοριών και γι’ αυτό αποτελεί πρότυπο. «Αποτελεί μια καλειδοσκοπική παρουσίαση του δήμου μέσα στον 20ο αιώνα, ένα είδος ιστορικού αλμανάκ». Όπως επισήμανε, «αυτό που αποτυπώνεται και είναι αξιοθαύμαστο είναι η εργώδης προσπάθεια διάσωσης της μνήμης. Όχι μόνο τα αξιομνημόνευτα αλλά και τα λιγότερο σημαντικά που διασώζουν το ιστορικό παρελθόν. Το βιβλίο αποτελεί ένα ‘‘μεταλλείο’’ πληροφοριών για τον ιστορικό του μέλλοντος».

Από την πλευρά του ο κ. Νίγδελης στάθηκε και στην προσφορά όσων συνεργάστηκαν μαζί του για την έκδοση αυτού του «ιδιαίτερου πονήματος που αποτελεί μια διαρκή παρακαταθήκη μνήμης, μια προσπάθεια, ένα μικρό λιθαράκι στη γνώση που έλειπε από το νέο μεγάλο Καλλικρατικό μας δήμο. Η ιστορία είναι παντού, στις ονομασίες των δρόμων, στις πλατείες, στα σχολειά, στην καταγωγή μας. Αυτά είναι τα μικρά ρυάκια που δημιουργούν το μεγάλο ρεύμα, το ποτάμι της ιστορίας».

Μέσα στην ευχάριστη μα και νοσταλγική ατμόσφαιρα που είχε δημιουργηθεί από τις αναφορές σε πρόσωπα, συλλόγους, δρόμους, γειτονιές, γεγονότα και μέρη που αποτελούν την ιστορία του δήμου, η Ορχήστρα Ποικίλης Μουσικής του Δημοτικού Ωδείου Νεάπολης-Συκεών, υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού Βασίλη Μπουλούση, έδωσε τον ιδανικό επίλογο, καθώς το πρόγραμμα που παρουσίασε με συνθέσεις της Ευανθίας Ρεμπούτσικα αποτέλεσε ένα μαγευτικό ταξίδι στο παρελθόν, κρατώντας ζωντανές τις αναμνήσεις που έφεραν στον καθένα από τους παρευρισκόμενους τα όσα ειπώθηκαν νωρίτερα.