Η διαχείριση μιας καταστροφής

Του Πάνου Σκουρολιάκου*

Μετράμε από το 1981 δώδεκα μεγάλες πυρκαγιές στην Αττική. Και σε όλες τις περιπτώσεις είχαμε την ίδια αντιμετώπιση. Παρατηρούμε μια παροδική εγρήγορση της κοινωνίας και της πολιτείας,  αύξηση της κοινωνικής ευαισθητοποίησης με ταυτόχρονη αυξημένη κρατική μέριμνα, χωρίς όμως να έχει φροντίσει τόσες δεκαετίες η πολιτεία να ανασχέσει τα φαινόμενα που επιτρέπουν  στη φωτιά,  αυτή  την φυσική καταστροφή με τις σημαντικές οικολογικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες, να επιφέρει οδυνηρές  συνέπειες   για τον ανθρώπινο παράγοντα.

Αν το πρόβλημα είναι μεγάλο σε περιπτώσεις όπου καίγονται αμιγώς δασικές εκτάσεις, γίνεται τεράστιο και με ανυπολόγιστες συνέπειες όταν η φωτιά πλήττει κατοικημένες περιοχές όπως συνέβη με τις πρόσφατες πυρκαγιές σε  Μάτι, Ραφήνα και Κινέτα. Στην Ανατολική Αττική η απώλεια ζωών είναι εξαιρετικά  μεγάλη. Στη βάση του προβλήματος εδώ, βρίσκεται η ανθρώπινη δραστηριότητα.  Η αλόγιστη χρήση δασικών εκτάσεων για οικιστική  χρήση. Όποιος έχει περάσει από τους δρόμους στον Νέο Βουτζά και στο Μάτι, ξέρει πολύ καλά πως με το ζόρι στις περισσότερες περιπτώσεις χωρά ένα αυτοκίνητο στο πλάτος τους. Όταν λοιπόν σε μια περίπτωση πυρκαγιάς εγκλωβίζονται αυτοκίνητα που κινούνται προς την θάλασσα για να σωθούν,   με είκοσι ή σαράντα χιλιόμετρα την ώρα και η φωτιά τρέχει με εννέα μποφόρ, ή  εκατό χιλιόμετρα την ώρα, η  απόλυτη καταστροφή  είναι  η μοιραία κατάληξη. Η ανάγκη των πολιτών για μια κατοικία μέσα στη φύση και κοντά στη θάλασσα, αντιμετωπίσθηκε κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, με τον τρόπο που ήξερε να δουλεύει το δημόσιο. Παρανομίες που στη συνέχεια «τακτοποιούντο» με κάποιο πρόστιμο και μια αυθαίρετη δόμηση που υπονόμευσε την ασφάλεια των ίδιων αυτών συνανθρώπων μας από το   καταστροφικό φαινόμενο  που βίωσαν πριν λίγες μέρες. Και ως γνωστόν, τα πάντα κινούντο «με το αζημίωτο».

Δυστυχώς είναι αδύνατο να ανασχεδιαστεί ο χάρτης των οικισμών αυτών ώστε να εξασφαλίζεται η ενδεδειγμένη προστασία με απόλυτα επιστημονικό τρόπο. Με δεδομένη την χρόνια οικιστική  κατάσταση του τοπίου, είναι σημαντικό, να εξασφαλίζεται  η προμήθεια και συντήρηση των μέσων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση τέτοιων καταστροφικών φαινομένων.  Κεφαλαιώδους σημασίας είναι η πρόσληψη και εκπαίδευση του κατάλληλου προσωπικού.  Η παρούσα κυβέρνηση, μονιμοποίησε 2.500 εποχιακούς δασοπυροσβέστες, ενώ άλλοι 300 εισήχθησαν στις σχολές της πυροσβεστικής μέσω Πανελληνίων Εξετάσεων. Επιπλέον, προσλήφθηκαν άλλοι 1500 εποχιακοί δασοπυροσβέστες πενταετούς υποχρέωσης  και 20 ακόμα ως αξιωματικοί, κάτοχοι σχετικών πτυχίων  ΑΕΙ. Σημαντική και η σύνταξη επιχειρησιακών μελετών και σχεδίων προσβολής της φωτιάς, καθώς και η  χρήση συστημάτων προσδιορισμού της πυρκαγιάς για  την άμεση επέμβαση των δυνάμεων καταστολής.

H φωτιά στην Πεντέλη εκδηλώθηκε στις 16.49 και το πρώτο εναέριο μέσο (ελικόπτερο),  ήταν  στον αέρα με κατεύθυνση την Πεντέλη στις 16.50. Δηλαδή μόλις σε 1 λεπτό. Σε ανάλογους  χρόνους ανταποκρίθηκαν και τα επίγεια μέσα.  Η κυβέρνηση, στον προϋπολογισμό των 17 εκατομμυρίων ευρώ για τα εναέρια μέσα, πρόσθεσε άλλα 5 εκατομμύρια.

Και στον δήμο Ραφήνας – Πικερμίου αλλά και στον Δήμο Μεγάρων υπήρχε δημοτικό επιχειρησιακό σχέδιο το οποίο λειτούργησε αμέσως.  Απαραίτητη είναι η εκτέλεση έργων υποδομής από  δήμους και  περιφέρεια, (διανοίξεις δασικών  δρόμων,  κατασκευή αντιπυρικών ζωνών, εγκατάσταση δεξαμενών νερού και παρατηρητηρίων ),  ώστε να διευκολύνεται η εφαρμογή των σχεδίων καταστολής. Υπάρχει  το Ημερήσιο Δελτίο Πρόβλεψης κινδύνου, με καταγραφή βάσει των παραμέτρων του κλίματος, της μορφολογίας του εδάφους και των  κινδύνων  που προέρχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες.  Η φωτιά στην Ανατολική Αττική μας επιφύλαξε μια μοναδικότητα. Με ριπαίο άνεμο, (που σημαίνει πως φυσώντας σε πεδίο 360 μοιρών δεν επιτρέπει τον εγκλωβισμό της φωτιάς)  και με ταχύτατη διάδοση, (9 έως 11 μποφόρ),  εγκλώβισε ακόμα και  κατοίκους της περιοχής που ήξεραν τα περάσματα και τις διεξόδους προς την θάλασσα.

Μετά την καταστροφή, όπως ορίζει και το σύνταγμα, θα πρέπει να αντιμετωπισθεί το θέμα του δάσους και  αναλογικά   το καθεστώς των κτισμάτων που υπάρχουν ήδη και υπέστησαν μερικές ή ολικές ζημιές. Εκ του αποτελέσματος η  αναζήτηση ευθυνών  είναι αυτονόητες. Προφανώς η πολιτεία είναι στο πλάι όλων των πολιτών που επλήγησαν. Είτε υλικά είτε δυστυχώς χάνοντας τους ανθρώπους τους.

Αποκαθιστώντας τις υλικές και επουλώνοντας όσο  είναι ανθρωπίνως δυνατό τις ανθρώπινες απώλειες,   θα πρέπει με ομοψυχία  όλοι μας,  να αντιμετωπίσουμε την επόμενη μέρα των ανθρώπων και της πατρίδας.

*Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι βουλευτής Αττικής του ΣΥΡΙΖΑ.
(Δημοσιεύθηκε στη ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ της 29/7/2018).