Ποινή 90 εκατ. ευρώ στην Τουρκία για την εισβολή στην Κύπρο

Η Τουρκία οφείλει να καταβάλλει μέσα σε ένα τρίμηνο από σήμερα την επιδικασθείσα σήμερα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) του Συμβουλίου της Ευρώπης αποζημίωση των 90 εκατομμυρίων ευρώ στην Κύπρο.

Στην τελεσίδικη απόφαση του Δικαστηρίου για το ύψος της αποζημίωσης που οφείλει η Τουρκία στην Κυπριακή Δημοκρατία για την σωρεία παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συντελέσθηκαν κατά την διάρκεια της τουρκικής εισβολής στην νήσο αλλά και μέχρι σήμερα, εξαιτίας της συνεχιζόμενης κατοχής του βόρειου τμήματος της.

 

Το Δικαστήριο αποφάσισε κατά πλειοψηφία:

* Με 16 ψήφους υπέρ και μία κατά, ότι το διάστημα που μεσολάβησε από την έκδοση της πρωταρχικής απόφασης στις 10 Μαΐου του 2001, δεν καθιστά μη αποδεκτό το αίτημα της κυβέρνησης της Κύπρου για αποζημίωση.

* Με 16 ψήφους υπέρ και μία κατά, ότι το Άρθρο 41 (καθορισμός αποζημίωσης) εφαρμόζεται στην παρούσα υπόθεση στο βαθμό που αφορά τους αγνοούμενους.

* Με 15 ψήφους υπέρ και δύο κατά, ότι το άρθρο 41 έχει εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση στο βαθμό που αφορά στους ελληνοκύπριους εγκλωβισμένους κατοίκους της Καρπασίας (χερσονήσου).
 

Με πλειοψηφία, 15 ψήφους υπέρ και δύο κατά ότι:

I. Η Τουρκία πρέπει να καταβάλει στην προσφεύγουσα κυβέρνηση εντός διαστήματος τριών μηνών, 30 εκατ. ευρώ, συν φόρους, εν είδει αποζημίωσης για την ηθική βλάβη που υπέστησαν οι συγγενείς των αγνοουμένων,
([α] μετά το πέρας των τριών μηνών η Τουρκία για όσο δεν καταβάλλει το ποσό θα υποχρεούται στην πληρωμή τόκων με επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας· [β] το παραπάνω ποσό πρέπει να καταβληθεί από την κυπριακή κυβέρνηση (την προσφεύγουσα κυβέρνηση) στα θύματα υπό την εποπτεία της Επιτροπής των Υπουργών σε διάστημα 18 μηνών από την εξόφληση / καταβολή του ποσού (από την Τουρκία) ή εντός άλλου διαστήματος που αποφασίζεται από την Επιτροπή των Υπουργών).

Με πλειοψηφία, 15 ψήφους υπέρ και δύο κατά ότι:

II. Η Τουρκία πρέπει να καταβάλλει, εντός τριών μηνών, 60 εκατ. ευρώ συν φόρους, εν είδει αποζημίωσης για ηθική βλάβη που υπέστησαν οι εγκλωβισμένου ελληνοκύπριοι κάτοικοι της Καρπασίας.

([α] μετά το πέρας των τριών μηνών η Τουρκία για όσο δεν καταβάλλει το ποσό θα υποχρεούται στην πληρωμή τόκων με επιτόκιο ίσο με το επιτόκιο δανεισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας· [β] το παραπάνω ποσό θα διανεμηθεί από την Κυπριακή κυβέρνηση – την προσφεύγουσα – στα θύματα υπό την εποπτεία της Επιτροπής των υπουργών εντός 18 μηνών από την πληρωμή του ποσού από την Τουρκία ή εντός άλλου διαστήματος που κρίνεται αποδεκτό από την επιτροπή των υπουργών.

Ζητά εφαρμογή της απόφασης του ΕΔΑΔ από την Τουρκία η Κύπρος

Η κυπριακή κυβέρνηση χαιρέτισε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ ), με την οποία επέβαλε χρηματική αποζημίωση, συνολικού ύψους 90 εκατομμυρίων ευρώ, στην Τουρκία για την εισβολή και τη συνεχιζόμενη κατοχή, και κάλεσε την Άγκυρα να την εφαρμόσει. 

Παράλληλα, η Νομική Υπηρεσία του Κράτους ανακοίνωσε ότι μελετά την απόφαση για λεπτομερή αξιολόγηση και αξιοποίησή της. 

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε γραπτή ανακοίνωσή του, σημειώνει με ιδιαίτερη ικανοποίηση την αναφορά ότι η Τουρκία δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως με την απόφαση στην Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή της Κύπρου. 

Η κυβέρνηση τονίζει ακόμη ότι προσβλέπει στην άμεση συμμόρφωση της Τουρκίας, μέσω της λήψης των αναγκαίων μέτρων, «για να σταματήσει η παράνομη εκμετάλλευση και πώληση ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα και να καταβληθούν οι αποζημιώσεις που έχει επιδικάσει το Δικαστήριο». 

Περαιτέρω αναφέρεται ότι η κυβέρνηση «σημειώνει ιδιαιτέρως την αναφορά του Δικαστηρίου ότι η Τουρκία δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως με την απόφαση του 2001 στην τέταρτη Διακρατική Προσφυγή Κυπριακής Δημοκρατίας εναντίον Τουρκίας και ότι η συμμόρφωση αυτή δεν συνάδει με οποιαδήποτε άδεια, συμμετοχή, ή συνέργεια σε οποιαδήποτε παράνομη πώληση ή εκμετάλλευση ελληνοκυπριακών περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές». 

Ο εκπρόσωπος προσθέτει ότι η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας επισημαίνει με ιδιαίτερη ικανοποίηση, την αναφορά ότι «η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση Δημόπουλος και άλλοι εναντίον Τουρκίας δεν απαλλάσσει την Τουρκία από τις υποχρεώσεις για συμμόρφωση με την απόφαση του Δικαστηρίου στη Δ΄ Διακρατική». 

Η κυβέρνηση χαιρετίζει την επιδίκαση αποζημιώσεων για ηθική βλάβη στους συγγενείς των αγνοουμένων ύψους 30.000.000 ευρώ, τονίζοντας πως «οι προσπάθειες θα συνεχιστούν μέχρι να ολοκληρωθεί η αποτελεσματική διερεύνηση της τύχης όλων των αγνοουμένων και παραδοθούν στους συγγενείς τα ταυτοποιημένα οστά τους, για να ταφούν όπως επιθυμούν οι οικείοι τους». 

Στη δήλωση του εκπροσώπου τονίζεται ακόμη ότι όσον αφορά στην επιδίκαση αποζημιώσεων για ηθική βλάβη στους εγκλωβισμένους, ύψους 60.000.000, και παρά το γεγονός πως οι διωγμοί και οι κακουχίες που έχουν περάσει δεν μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήματα, «η κυπριακή κυβέρνηση χαιρετίζει το γεγονός πως το Δικαστήριο καταδικάζει με τον τρόπο αυτό, για μια ακόμη φορά, την τουρκική πολιτική των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εγκλωβισμένων και την προσπάθεια για αλλαγή του δημογραφικού χαρακτήρα των κατεχομένων μας περιοχών». 

 

Τι λέει η νομική υπηρεσία

Σε χωριστή ανακοίνωσή της, η Νομική Υπηρεσία αναφέρει ότι το θέμα της λεπτομερούς αξιολόγησης και περαιτέρω αξιοποίησης της απόφασης του ΕΔΑΔ θα μελετηθεί σε συνεργασία με τους συμβούλους της. 

Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι απόφαση του Δικαστηρίου αφορά τις ακόλουθες τρεις πτυχές: 

 

1. Αίτημα για καταβολή αποζημίωσης για τις παραβιάσεις της Σύμβασης που αφορούν 1.456 αγνοούμενους κατά την κρίση του Δικαστηρίου, και μέσα στα πλαίσια της νομολογίας του στο συγκεκριμένο ζήτημα. 

2.Αίτημα για καταβολή αποζημίωσης για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εγκλωβισμένων σε ποσό που αντιστοιχεί στις 50.000 στερλίνες για κάθε εγκλωβισμένο. 

3.Αίτημα για έκδοση διακηρυκτικής απόφασης του Δικαστηρίου με την οποία να δηλώνεται ότι (α) η Τουρκία οφείλει, σύμφωνα με το άρθρο 46 της Σύμβασης, να συμμορφωθεί με την απόφαση του ΕΔΑΔ στην Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή, απέχοντας από του να επιτρέπει να συμμετέχει ή να ανέχεται να είναι καθ΄ οποιονδήποτε άλλο τρόπο συνεργός στο σφετερισμό και την παράνομη εκμετάλλευση Ε/Κ περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές, (β) η υποχρέωσή της σύμφωνα με το άρθρο 46 δεν εκπληρώνεται από την απόφαση του ΕΔΑΔ επί του παραδεκτού στην υπόθεση Δημόπουλος. 
 

Όπως αναφέρει η Νομική Υπηρεσία, το Δικαστήριο στη σημερινή του απόφαση επιδίκασε ποσό 30 εκατ. ευρώ για ηθική βλάβη (non pecuniary damage), την οποία έχουν υποστεί οι συγγενείς των αγνοουμένων και 60 εκατ. ευρώ για ηθική βλάβη που έχουν υποστεί οι εγκλωβισμένοι. 

«Τα εν λόγω ποσά, σύμφωνα με την απόφαση, θα πρέπει να διανεμηθούν από την κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας στα θύματα των παραβιάσεων υπό την εποπτεία της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης», αναφέρεται στην ανακοίνωση. 

Για την πτυχή του αιτήματος για την έκδοση διακηρυκτικής απόφασης για τις παραβιάσεις σε σχέση με το δικαίωμα κατοικίας και περιουσίας, το ΕΔΑΔ, αναφέρει η Νομική Υπηρεσία, «έκρινε ότι δεν είναι αναγκαία η εξέταση του ζητήματος αυτού, επειδή είναι ξεκάθαρο ότι σε κάθε περίπτωση η Τουρκία δεσμεύεται από την απόφαση στην Τέταρτη Διακρατική του Μαΐου του 2001». 

«Εκεί το Δικαστήριο έκρινε ότι υπήρχε συνεχιζόμενη παραβίαση του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου Αρ.1 της Σύμβασης, λόγω του ότι οι Ε/Κ ιδιοκτήτες περιουσιών στις κατεχόμενες περιοχές στερούντο πρόσβασης, ελέγχου, χρήσης και απόλαυσης της περιουσίας τους καθώς και οποιασδήποτε αποζημίωσης για την παραβίαση των δικαιωμάτων τους», διευκρινίζει η Νομική Υπηρεσία. 

Επιπλέον, σύμφωνα με την ανακοίνωσή της, «εναπόκειται στην Επιτροπή Υπουργών να διασφαλίσει ότι αυτό το εύρημα που είναι δεσμευτικό σύμφωνα με τη Σύμβαση και με το οποίο δεν έχει ακόμα υπάρξει συμμόρφωση, θα εκτελεστεί πλήρως από την Τουρκία». 

«Η συμμόρφωση αυτή δεν μπορεί, σύμφωνα με το Δικαστήριο, να συνάδει με οποιαδήποτε άδεια, συμμετοχή, ανοχή ή οποιαδήποτε συνέργεια στην παράνομη πώληση ή το σφετερισμό των ελληνοκυπριακών περιουσιών» αναφέρεται στην ανακοίνωση. 

Τέλος, προστίθεται, η απόφαση του Δικαστηρίου στην υπόθεση Δημόπουλος, κατά το σκέλος που αυτή αφορούσε την απόρριψη ατομικών προσφυγών λόγω της μη εξάντλησης των εσωτερικών ενδίκων μέσων, «δεν μπορεί να θεωρηθεί από μόνη της ότι εξαντλεί το ζήτημα της συμμόρφωσης της Τουρκίας με τα ευρήματα του Δικαστηρίου στην Τέταρτη Διακρατική». 

 

Σχόλια των κυπριακών κομμάτων για την απόφαση 

  
Τα κυπριακά κόμματα χαιρέτισαν την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ), με την οποία επιδικάστηκε χρηματική αποζημίωση στην Κύπρο σε βάρος της Τουρκίας για την εισβολή του 1974.

 
Ο Δημοκρατικός Συναγερμός χαρακτήρισε την απόφαση βαρυσήμαντη και ιστορική για την υπόθεση της Κύπρου. Εκ μέρους του ΔΗΣΥ, η ευρωβουλευτής Ελένη Θεοχάρους δήλωσε ότι η απόφαση, πέραν του συγκεκριμένου περιεχομένου της και της μεγάλης αποζημίωσης, είναι πολύ σημαντική για τη διεκδίκηση των δικαίων του κυπριακού λαού, λόγω του σκεπτικού στο οποίο εδράζεται. Η κ. Θεοχάρους σημείωσε ότι το Δικαστήριο βρήκε την Τουρκία ένοχη για μια σειρά παραβιάσεων της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που πηγάζουν από τη στρατιωτική επέμβαση τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1974, τη συνεχιζόμενη διαίρεση του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις δραστηριότητες της λεγόμενης Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου.
 
Επισήμανε περαιτέρω ότι η δικαίωση πολυετών προσπαθειών της Κυπριακής Δημοκρατίας αποδεικνύει τη σημασία που έχει μια σοβαρή και τεκμηριωμένη διεκδίκηση, στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμών. «Δείχνει και πόσο μπορεί να έχουν πρακτικές συνέπειες οι ευρωπαϊκές αρχές και αξίες στις οποίες ο ΔΗΣΥ προσανατολίζει σταθερά τη δράση του και ότι η προσπάθεια για την επίτευξη ενεργότερης συμμετοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού, κινείται προς την ορθή κατεύθυνση», ανέφερε η κ. Θεοχάρους.

 

Σε γραπτή δήλωση, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ, Γιώργος Λουκαΐδης, τόνισε ότι η απόφαση συνιστά δικαίωση του αιτήματος που ορθώς κατατέθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία τον Ιούνιο του 2012. «Αν και σε καμιά περίπτωση οι αποζημιώσεις δεν μπορούν να διαγράψουν τις συνέπειες της τραγωδίας του 1974, η απόφαση συνιστά μερική έστω δικαίωση των συγγενών των αγνοουμένων και των εγκλωβισμένων», υποστήριξε ο κ. Λουκαΐδης.

Επίσης σημείωσε ότι η εκ νέου καταδίκη της παράνομης εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής συνιστά και μια ηθική δικαίωση, και πρόσθεσε ότι είναι «άλλο ένα ισχυρό επιχείρημα στη φαρέτρα μας υπέρ μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης».
Χαιρετίζοντας εκ μέρους του ΑΚΕΛ τη θετική αυτή εξέλιξη, ο Γιώργος Λουκαΐδης υπογράμμισε ότι οι μάχες που κερδίζονται σε κάθε στίβο είναι εκείνες που δίνονται. Προειδοποίησε όμως ότι δεν πρέπει τέτοιες νομικές επιτυχίες να προκαλούν εφησυχασμό, δεδομένου ότι οι τραγικές συνέπειες της εισβολής και το σημερινό «στάτους κβο» δεν μπορούν να αρθούν, παρά μόνο με συνολική πολιτική λύση στο Κυπριακό.

 
Το ΔΗΚΟ, με δήλωση της εκπροσώπου Τύπου Χριστιάνας Ερωτοκρίτου, επισήμανε ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ αποτελεί δικαίωση για τους συγγενείς των αγνοουμένων, των πεσόντων και τις χιλιάδες των προσφύγων, των οποίων τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάστηκαν από τους Τούρκους εισβολείς. Ωστόσο, όπως σημειώνει, καμιά αποζημίωση δεν μπορεί να διαγράψει τέσσερις δεκαετίες πόνου και αδικίας. Η κ. Ερωτοκρίτου παρατηρεί όμως ότι από μόνη της, η καταδίκη της Τουρκίας σε μια περίοδο που διεξάγονται διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, αποκτά ιδιαίτερη σημασία και καταδεικνύει ότι, με την ορθή διεκδίκηση, υπερισχύει το δίκαιο.

 
Με γραπτή δήλωση του προέδρου της, Γιαννάκη Ομήρου, η ΕΔΕΚ χαιρέτισε την απόφαση, αλλά πρόσθεσε ότι θεωρεί ότι δεν είναι αρκετή ως προς το ύψος του προστίμου, για να επανορθώσει τις τρομακτικές συνέπειες του τουρκικού εγκλήματος. Ωστόσο, εξέφρασε την άποψη ότι η απόφαση εμπεριέχει τεράστια πολιτική και ηθική βαρύτητα και επαναφέρει την Τουρκία στο εδώλιο του κατηγορουμένου. «Άμεσο και επιτακτικό καθήκον είναι να αξιοποιήσουμε την απόφαση και την αποκάλυψη του ειδεχθούς προσώπου της βίας και του επεκτατικού και επιδρομικού τουρκικού κράτους», ανέφερε ο κ. Ομήρου και κάλεσε την κυβέρνηση να κινηθεί αμέσως και αποτελεσματικά, επαναφέροντας το Κυπριακό στις πραγματικές διαστάσεις του, ως πρόβλημα εισβολής, κατοχής και παραβίασης του διεθνούς δικαίου.

 
Η Συμμαχία Πολιτών εκτιμά ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ αποτελεί πύρρειο νίκη για την Κυπριακή Δημοκρατία. «Σαφώς είναι θετικό ότι επαναφέρει την Τουρκία στο εδώλιο του κατηγορουμένου για τα εγκλήματα που διέπραξε και εξακολουθεί να διαπράττει εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όμως συνιστά πρόκληση και κοροϊδία το ποσό των 90 εκατ. ευρώ ως αποζημίωση για τους συγγενείς των πεσόντων, των αγνοουμένων και τις χιλιάδες των προσφύγων, των οποίων οι περιουσίες βρίσκονται υπό κατοχή εδώ και 40 χρόνια», τόνισε η Συμμαχία σε ανακοίνωσή της. Φαίνεται, συμπλήρωσε, ότι το ΕΔΑΔ λειτουργεί με πολιτικά και όχι νομικά κριτήρια.

 

 

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ