ΝΕΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΗ ΥΠΑΡΞΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ

Ένα σημαντικό κενό στον χώρο της δικαστικής νευροψυχολογίας θα καλύψει η έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο διδακτορικής διατριβής που εκπονήθηκε στο Τμήμα Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ από τη Διδάκτορα του Τμήματος Ιατρικής, Βαΐτσα Γιαννούλη, υπό την επίβλεψη της Καθηγήτριας του Τμήματος Ιατρικής, Μάγδας Τσολάκη.

Πολλοί ηλικιωμένοι και οι οικογένειές τους αποφεύγουν την (προληπτική) εξέταση τόσο των νοητικών λειτουργιών τους γιατί θεωρούν τον εαυτό τους υγιή και τη διαδικασία της εξέτασης χρονοβόρα, όσο και των δεξιοτήτων που αφορούν σε επιμέρους γνώσεις και ικανότητες σχετικά με τη λήψη αποφάσεων και την ικανότητα διαχείρισης προσωπικών οικονομικών υποθέσεων.

Εργαλεία όπως η Κλίμακα Αξιολόγησης Ικανότητας για Δικαιοπραξίες Περιουσιακού Δικαίου (Κ.Α.Ι.Δι.Πε.Δ.)  θα επιτρέψουν την (προληπτική) εξέταση των ηλικιωμένων που μέχρι τώρα απέφευγαν να εξεταστούν και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον εντοπισμό των νοητικών διαταραχών σε προχωρημένο στάδιο και όταν ήδη έχει δημιουργηθεί θέμα στις δικαστικές αίθουσες. Ο έγκαιρος εντοπισμός πιθανών διαταραχών που αφορούν δικαιοπραξίες περιουσιακού δικαίου θα οδηγήσει τόσο στην καλύτερη αντιμετώπισή τους όσο και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ηλικιωμένων.

Στη μελέτη μεγάλης κλίμακας συμμετείχαν 719 ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών, με υποδιαίρεσή τους σε ομάδες 322 υγιών, 157 ασθενών με Ήπια Νοητική Διαταραχή, 122 ασθενών με διάγνωση είτε σοβαρού, μεσαίου ή ήπιου σταδίου άνοιας τύπου Alzheimer, 30 ασθενών με άνοια στη νόσο Parkinson, 31 ασθενών με αγγειακού τύπου άνοια, 28 ασθενών με μετωποκροταφική άνοια και 29 ασθενών με μικτού τύπου άνοια. Το σύνολο των συμμετεχόντων ήταν ασθενείς που επισκέπτονταν τα κέντρα ημέρας της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών.

Από τη μελέτη προέκυψε ότι υπάρχει σαφής διαφοροποίηση ανάμεσα στις επιδόσεις των υγιών συμμετεχόντων και τις διάφορες ομάδες των ασθενών ως προς την επιμέρους επίδοση, τη συνολική επίδοση και τον χρόνο ολοκλήρωσης της νέας Κλίμακας Αξιολόγησης Ικανότητας για Δικαιοπραξίες Περιουσιακού Δικαίου (Κ.Α.Ι.Δι.Πε.Δ.) . Υπάρχει στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση ανάμεσα στα αποτελέσματα που έχουν οι εξεταζόμενοι στη Κ.Α.Ι.Δι.Πε.Δ. και τις κρίσεις των συνοδών τους όταν αυτοί όμως είναι γνώστες της γενικότερης κατάστασης του εξεταζόμενου ατόμου. Επίσης, υπάρχει πλήθος συσχετίσεων ανάμεσα στο συνολικό σκορ στη Κ.Α.Ι.Δι.Πε.Δ. και τα ερωτήματα από το Ερωτηματολόγιο Στάσεων για Γενικά Οικονομικά Θέματα. Ακόμη υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στο αποτέλεσμα στη Κ.Α.Ι.Δι.Πε.Δ. και την προσωπική γνώμη περί (αν)ικανότητας των ίδιων εξεταζόμενων και πλήθος προβλεπτικών μεταβλητών για την επίδοση στη νέα δοκιμασία.

Δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική χειροτέρευση με το πέρασμα του χρόνου (σε επανεξέταση εντός ενός έτους) στη Κ.Α.Ι.Δι.Πε.Δ. όπως και στη βασική δοκιμασία «Mini Mental State Examination (MMSE)» για τους υγιείς συμμετέχοντες.

Τα ποιοτικά δεδομένα επιβεβαιώνουν τις ποσοτικές διαφοροποιήσεις των υγιών-ασθενών, ειδικότερα όσον αφορά στα σενάρια λήψης αποφάσεων για δικαιοπραξίες περιουσιακού δικαίου.

Τέλος, τα δεδομένα της παρούσας έρευνας παρέχουν ενδείξεις για πολύ ισχυρή σχέση ανάμεσα στην προηγούμενη οικονομική εμπειρία και την απόδοση στη νέα δοκιμασία καθώς και με το MMSE, με σαφή την τάση για αποστροφή του οικονομικού κινδύνου.

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό «Journal of Alzheimer’s Disease».